Hala Stulecia – perła wrocławskiego modernizmu. Od ponad stu lat zachwyca nietypową konstrukcją, ogromną kopułą oraz pięknym otoczeniem. Powstała jako symbol, który był szczególnie ważny dla mieszkańców śląskich ziem. Obecnie stanowi centralny punkt życia kulturalnego i sportowego całego Dolnego Śląska. Dzięki zastosowaniu technologii VR, możesz poznać jej historię w niezwykły sposób. Po wszystkim możesz zrelaksować się na trawie, która otacza budynek. Pergola i Multimedialna Fontanna sprawią, że zechcesz wrócić do Wrocławia!
Hala Stulecia, dawniej Hala Ludowa
Spis treści
Hala powstała jako Jahrhunderthalle. Później była znana jako Hala Ludowa, a obecnie jest rozpoznawana po nazwie Hala Stulecia. Skąd taka zmiana? Główne ze względu na historię – 100. rocznica wydania odezwy, 100. rocznica zwycięstwa Prus nad Napoleonem pod Lipskiem. Pierwotna nazwa Hali stanowi niejako hołd dla czasów, które znacząco wpłynęły na historię tych ziem.
Nazwa Hala Ludowa była używana przez Niemców do zakończenia II Wojny Światowej i upadku Festung Breslau. Polskie władze nadały jej tę nazwę jako obowiązującą w 1945 r. i do dziś nie została oficjalnie zmieniona. Spółka zarządzająca budynkiem również działa pod nazwą Hala Ludowa, jednak to Hala Stulecia została wpisana do rejestru zabytków.
Jak dojechać do Hali Stulecia?
Hala znajduje się na Zalesiu, we wrocławskim Parku Szczytnickim. Okolice są bardzo często odwiedzane, głównie ze względu na to, że blisko znajduje się Pergola, Fontanna Multimedialna, Ogród Japoński oraz ZOO. Wiele środków komunikacji miejskiej jest skierowana właśnie na ogród zoologiczny, wysiadając obok niego przejdziesz do Hali pieszo w ok. 5 minut.
Do Hali można dojechać autobusami miejskimi linii 145, 146 oraz autobusami nocnymi 253, 255. Kursują tam również tramwaje – linia 1, 2, 4, 10. Stacją końcową jest przystanek o nazwie Hala Stulecia.
Hala znajduje się przy ul. Wystawowej 1. Pod tym samym adresem działa również parking. Udostępniono 812 miejsc, w tym 20 dla osób z niepełnosprawnościami. Zarówno Hala, jak i parking znajdują się ok. 1 km od Starego Miasta oraz ok. 3 km od centrum handlowego Wroclavia, które jest połączone z Dworcem Autobusowym.
Zobacz także: Wrocław – atrakcje i zabytki warte zobaczenia. 15 propozycji!
Darmowy postój na parkingu jest do 10 minut. Za każdą godzinę należy zapłacić 6,50 zł, natomiast za postój całodzienny 65 zł. Jest otwarty całodobowo przez 7 dni w tygodniu. Na miejscu można płacić kartą oraz wykupić miesięczny abonament.
Wyjątkowa konstrukcja hali
Konstrukcja została wykonana z żelbetonu, a całą budowlę wyróżnia kopuła, która w momencie tworzenia stanowiła największą kopułę na świecie! Hala ma 42 m wysokości, a kopuła średnicę 67 m. Najbardziej charakterystycznymi elementami konstrukcji są:
- latania – najwyżej położony element konstrukcji. Średnica zewnętrzna wynosi 17,4 m, a wysokość to 5,75 m.
- kopuła żebrowa – złożona jest z 32 żeber łukowych. Pierwotnie została wykonana jako system zatopionych w betonie stalowych kratownic
- kuluary – na które składają się trzy wejścia główne, trzy boczne oraz cztery owalne sale
- podbudowa kopuły – jest ścianą w kształcie cylindra, w której wykonano cztery otwory w kształcie arkad. Żeby uniknąć ich skręcenia, każdą podparto sześcioma żebrami, które powiększają pomieszczenie do 95 m.
Budowniczy skupili się na funkcjonalności oraz wewnętrznej harmonii. Układ hali jest kolisty, oparty symetrycznie na planie greckiego krzyża, na którego trzech końcach leżą małe hale wyjściowe, a na końcu skierowanym w stronę miasta – dwupoziomowa i owalna hala wejściowa. Wnętrze utrzymano w stylu ekspresjonistycznym.
Historia Hali Stulecia
Powstanie budynku było związane z setną rocznicą wydania odezwy „Do mojego ludu”, autorstwa Fryderyka Wilhelma III. Wzywała ona do powszechnego oporu przeciwko Napoleonowi Bonaparte. Rocznicę uczczono wielką wystawą, która prezentowała dorobek Śląska. Przy okazji chciano zapewnić miejsce na wystawy i inne imprezy w przyszłości. Zorganizowano więc konkurs, w którym wzięło udział 43 projektów. Zwyciężył miejski architekt Wrocławia, Max Beg, który zgłosił pomysł na wybudowanie hali widowiskowej o niespotykanej konstrukcji.
Budowę ukończono w 1912 r. W tym czasie wokół samej Hali postawiono obiekty rekreacyjne, Pawilon Czterech Kopuł oraz Pergolę. W środku zamieszczono organy o 222 rejestrach i 16706 piszczałkach – były wtedy największymi organami na świecie. Obecnie używa się ich w archidiecezji wrocławskiej. Halę oficjalnie otwarto w 1913 r. Ówczesny burmistrz wygłosił patriotyczne przemówienie, a budowlę nazwał „pomnikiem wyzwolenia ojczyzny i przestrogą dla przyszłych pokoleń”.
Wpis na listę UNESCO
Hala została wpisana na listę UNESCO w 2006 r. Według kapituły wyróżniła się w trzech kategoriach:
- Budowla potwierdza geniusz twórcy, czyli Maksa Berga
- Hala odzwierciedla kulturę danej epoki
- Stanowi najważniejszy przykład ukazujący historię ludzkości.
Przed głównym wejściem znajduje się tablica, która upamiętnia wpisanie Hali Stulecia na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Odsłoniona została 4 czerwca 2007 r., a na uroczyści pojawił się ówcześni reprezentanci: dyrektor generalny UNESCO Koichiro Matsuura, minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski oraz prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz.
Centrum wydarzeń sportowych i kulturalnych
Obecnie Hala Stulecia pełni rolę centrum wydarzeń sportowych i kulturalnych. Cyklicznie organizowane są tam wydarzenia z różnych dziedzin życia społecznego – mecze sportowe, targi, wystawy, koncerty oraz wiele innych.
Hala przez kilka sezonów służyła jako miejsce rozgrywania meczów koszykarskiej ekstraligi, Suproligi oraz Euroligi Śląska Wrocław.
Wystawiane jest tam również „Jezioro Łabędzie”. Wśród artystów Rosyjskiego Klasycznego Baletu, można zobaczyć laureatów konkursów międzynarodowych, są to np. Dmitry Smirno oraz Alexander Butrimovich.
W Hali Stulecia cyklicznie odbywają się również koncerty rapowe, które znane są pod nazwą Hip Hop Festival. Od 2015 r. do dziś pod koniec roku na scenie w Hali prezentują się najbardziej znani i lubiani artyści ze środowiska rapowego.
Bardzo znane są również Targi Jedyne w Swoim Rodzaju, podczas których można kupić wyjątkowe rzeczy. Głównym celem jest wsparcie twórców, ludzi z pasją, którzy produkują niespotykane artykuły. Wydarzenie trwa dwa dni – można poznać polski craft w zupełnie innej odsłonie – zapachy, sztuka użytkowa lub nie, artykuły dla zwierząt i dzieci, ceramika, biżuteria, książki, rośliny oraz produkty wege i zero waste.
Hala Stulecia – zwiedzanie
Kiedyś w Hali Stulecia było Centrum Poznawcze, które pozwalało poznać historię budynku oraz miasta. Obecnie, dzięki utworzeniu Visitor Centre, odwiedzający mogą przejść dwoma ścieżkami, które zostały utworzone z zastosowaniem technologii Virtual Reality. Wchodząc do środka można samodzielnie poznawać interesujące aspekty, a przede wszystkim poznać działanie VR.
Ścieżki dydaktyczne skupiają się wokół twórcy, czyli Maksa Berga oraz miejscach dotąd niedostępnych. Jest również szansa na wzbicie się ponad Halę i Iglicę oraz podziwianie z powietrza panoramy Wrocławia. Są wystawione także gazety z archiwalnymi artykułami o budynku.
Ze względu na to, że w Hali często organizowane są różne wydarzenia, zwiedzanie w niektóre dni może okazać się niemożliwe. Najlepiej na bieżąco śledzić stronę internetową obiektu.
Cennik i godziny otwarcia
Cennik wygląda następująco:
- bilet normalny – 12 zł
- bilet ulgowy – 10 zł
- bilet rodzinny – 35 zł
Jest także możliwość zakupu biletu grupowego oraz zwiedzania Hali z przewodnikiem.
W sezonie letnim, czyli od kwietnia do października, można zwiedzać Halę Stulecia w godzinach 9:00-19:00, natomiast zimą w godzinach 9:00-17:00.
W Hali działa też Visitor Centre, czyli multimedialna wystawa stała o historii miejsca. Jest otwarta dla turystów od czwartku do niedzieli w godzinach 10:00-18:00.
Atrakcje znajdujące się przy Hali Stulecia
Zdecydowanie największą atrakcją, jaką przyciąga turystów do Wrocławia jest ZOO. Warto jednak poznać atrakcje, które znajdują się w równie bliskiej odległości, a sprawią jeszcze więcej przyjemności. Poznaj Wrocławską Iglicę, Pawilon Czterech Kopuł oraz Ogród Japoński!
Wrocławska Iglica
Wrocławska Iglica została stworzona w 1948 r. Z okazji Wystawy Ziem Odzyskanych. Mierzy 90,3 m, a pierwotnie wznosiła się na ponad 100 m. Konstrukcja waży ok. 40 ton.
Zaprojektował ją prof. inż. Stanisław Hempel. Jest wsparta na podstawie, która ma trzy nogi przykręcone do głęboko zakotwiczonych w ziemi śrub. Najwyższy segment zakończono obracającą się tarczą, która była wsparta na szpicy. Tarcza przypominała lustra, co w połączeniu z silnymi reflektorami, dawało w nocy niezwykły efekt.
Żebrowa konstrukcja, o którą się opiera, została wykorzystana w znakach firmowych wielu wrocławskich firm i organizacji. Iglica często pojawia się również w nazwach firm. Wraz z Halą Stulecia i Ratuszem stanowią najbardziej rozpoznawalne miejsca w stolicy Dolnego Śląska.
Zobacz także: Iglica we Wrocławiu – ponad 90-metrowy symbol władzy ludowej
Pawilon Czterech Kopuł
Pawilon został wybudowany w XX w. na terenach wystawowych. Cztery skrzydła konstrukcji umieszczono wokół dziedzińca wewnętrznego. W każdym z nich znajduje się jedna kopuła. Wschodnia i zachodnia powstały na planie koła, a południowa i północna na planie elipsy.
W 2009 r. Pawilon został przejęty przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu. 4 lata później przeprowadzono remont, podczas którego zorganizowano nowe powierzchnie wystawowe – ponad 6000 m2. Przeznaczono je głównie na wystawy dotyczące sztuki współczesnej. W zbiorach znajdują się m.in. Abakany Magdaleny Abakanowicz oraz dzieła Władysława Hasiora, Jerzego Nowosielskiego, Katarzyny Kozyry, Tadeusza Kantora czy Aliny Szapocznikow.
Wrocławska Fontanna Multimedialna
Fontanna, zlokalizowana na Pergoli, jest jedną z największych w Europie oraz największą w Polsce. Uroczyste otwarcie miało miejsce w 2009 r. przy okazji obchodzenia dwudziestej rocznicy pierwszych wolnych wyborów w Polsce po 1989 r. Powierzchnia zajmuje ok. jednego hektara. Zainstalowano w niej ponad 300 dysz, z których leci woda w formie gejzerów, piany oraz mgiełki. Osiągana wysokość to ok. 40 m. W ten sposób tworzy się niejako ekran, na którym wyświetlane są efekty laserowe, którym towarzyszy muzyka.
Od maja do października pokazy odbywają się o pełnych godzinach w przedziale 10:00-17:00, natomiast wieczorami rozpoczynają się o 18:00 i analogicznie trwają do 21:10.
Zobacz także: Wyjątkowa Fontanna Multimedialna we Wrocławiu
Pergola
Pergola we Wrocławiu ma kształt półelipsy. powstała w XX w. Wokół sztucznego stawu ze słynną Fontanną Multimedialną. Tworzą ją dwa rzędy słupów, łącznie 750 słupów, z nietynkowanego żelbetonu, na których rośnie winorośl. Prace budowlane zakończyły się w 1913 r., kiedy alejkę pokryto żwirem oraz posadzono winorośl.
Obecnie Pergola znana jest głównie jako miejsce do spacerów oraz centrum wydarzeń kulturalnych. Każdego roku w maju organizowana jest „3-Majówka”, podczas której przez 2 dni można słuchać różnych gatunków muzycznych.
Ogród Japoński
Ogród Japoński to jeden z nielicznych śladów, które zostały po Wystawie Światowej z 1913 r. Został stworzony przez entuzjastę kultury japońskiej, hrabiego Fritza von Hochberga. Dzięki współpracy z japońskimi specjalistami oraz Ambasadą Japonii, powstało miejsce, które zachwyca i przyciąga wielu turystów,
Zobacz także: Ogród Japoński we Wrocławiu – poczuj się jak w Kraju Wschodzącego Słońca
Do Ogrodu prowadzi kamienna brama oraz szeroka ścieżka, która wskazuje kierunek przejścia do centralnego punktu tego miejsca. Można podziwiać tam wyspę, kamienne latarnie oraz żywy fragment natury rodem z Japonii. Podczas spaceru można usiąść nad brzegiem stawu, oglądając przepływające obok ogromne karpie Koi.
