Historyczne zamki od lat przyciągają rzesze zwiedzających zachwycającą architekturą i ciekawą przeszłością. Będąc w Książańskim Parku Krajobrazowym, przy okazji zwiedzania Zamku Książ nie można ominąć pięknych ruin średniowiecznego Zamku Cisy. Sam zamek jak i jego okolica to miejsce idealne do spacerów i rowerowych przejażdżek. W otoczeniu interesującej przyrody można poznać kawałek historii i wsłuchać się w dźwięki nieprzeniknionej natury, odkryć urokliwe zakątki w dolinach rzek lub po prostu posłuchać śpiewu ptaków.
Gdzie znajduje się Zamek Cisy?
Ruiny Zamku Cisy znajdują się w Książańskim Parku Krajobrazowym, w jego zachodniej części. Obok leży przysiółek wsi Cieszów – Cisów. Zamek położony jest malowniczo na wysokim wzgórzu, które jest dość strome, więc podejście w deszczową pogodę może być odrobinę problematyczne, ale nie niemożliwe do zdobycia.
Więcej na temat Książańskiego Parku Krajobrazowego przeczytasz w naszym artykule: Najlepsze atrakcje w Książańskim Parku Krajobrazowym
Ruiny Zamku Cisy – jak dojść?
Z Zamku Książ do ruin Zamku Cisy najlepiej dojść szlakiem oznaczonym kolorem zielonym. Jest to Szlak Zamków Piastowskich, który w sumie liczy aż 146 km i na jego długości leży aż 15 obiektów zamkowych. Rozpoczyna się na Zamku Grodno w Zagórzu Śląskim, a kończy na Zamku Grodziec.
Trasa od Książa do Zamku Cisy jest raczej łagodna i zajmuje maksymalnie 75 minut, samo podejście pod ruiny zamku jest trudniejsze i bardziej strome. Zaczynając od Zamku Książ należy kierować się do pomnika przyrody – Cis „Bolko”, następnie odbić w prawo, dojść do ul. Długiej w Pełcznicy i wtedy kierować się na zachód. Dobrze oznaczony szlak zielony poprowadzi nas prosto do ruin Zamku Cisy.
Dla chętnych trasę można nieco wydłużyć. W tym celu z Zamku Książ najpierw należy skierować się na południe, iść szlakiem zielonym do ruin Zamku Stary Książ, a potem obrać kierunek na północ, podążając słynną ścieżką Hochbergów aż do Cisu „Bolko”, kontynuować wycieczkę szlakiem zielonym. W ten sposób można zobaczyć wszystkie trzy zamki w Książańskim Parku Krajobrazowym.
Zamek Cisy – historia
Pierwsza wzmianka o istnieniu zamku, a raczej grodu lub warowni pochodzi już z 1242 roku. Budowę zamku zapoczątkował prawdopodobnie książę Bolko I Surowy, a jego rozbudowy dokonał wnuk księcia – Bolko II Mały. Zamek był ważnym budynkiem ze względów obronnych i handlowych, w XIII wieku chronił wschodnią granicę księstwa jaworskiego.
Zamek miał wielu właścicieli i dość burzliwą historię. W XV wieku podczas wojen husyckich został zdobyty i zniszczony przez powstańców. Jakiś czas później został częściowo odbudowany. W 1466 roku bracia Hans i Georg von Czettritz kupili zamek, który pozostawał we władaniu tej rodziny aż do XVIII wieku. W 1493 roku cały majątek objęli czterej synowie Hansa. Podczas wojny trzydziestoletniej całe Cisy zostały zniszczone przez wojska szwedzkie i popadły w ruinę. W 1655 roku zamek powrócił w ręce rodziny Czettritzów. W roku 1719 Christoph Friedrich, hrabia Rzeszy odkupił zamek, który później znowu zmienił właściciela na starostę wałbrzyskiego – Leopolda Karla. Ten władca próbował poprawić stan budowli, jednak przez kradzieże okolicznych mieszkańców, nie udało się polepszyć kondycji zamku.
W 1864 roku ruiny Zamku Cisy nabył kupiec Marcus Schottlander z Wrocławia, który sprzedał je kilka lat później. W 1912 roku Zamek Cisy stał się własnością Wilhelma Ledermanna, a następnie po paru latach Emanuela Aufrichta. W 1927 roku ruiny zamku, już doszczętnie zniszczone, zostały poddane renowacji, podczas której udało się odtworzyć część murów, zrekonstruowano bramę wjazdową, most i wieżę. Później dobudowano kilka elementów, w tym drewnianą kładkę, ułatwiającą dostanie się do zamku. W 1975 roku w ramach konkursu „Na szlaku zamek piastowski” oczyszczono obszar zamku z dzikiej roślinności oraz naprawiono prowadzący do zamku most.
Obecne ruiny Zamku Cisy
Ruiny Zamku Cisy leżą na skalistym zboczu o wysokości ok. 350 metrów, w sąsiedztwie doliny rzeki Czyżynki. Pierwotnie budowla składała się z masywnej wieży wbudowanej w budynek mieszkalny z kilkoma pomieszczeniami, niewielkiego dziedzińca, bramy wjazdowej, mostu oraz murów obronnych okalających cały teren.
Obecnie z pięknego i majestatycznego zamku pozostały głównie mury obronne, zrekonstruowana brama wjazdowa oraz część głównego zamku. Do ruin prowadzi drewniany most z tablicą informacyjną. Całość terenu zamkowego otoczona jest bujną roślinnością, co czyni to miejsce magicznym i tajemniczym.
Zwiedzanie zamku
Ruiny Zamku Cisy nie są monitorowane, więc wstęp jest całkowicie darmowy. Zwiedzać można całą dobę i o każdej porze roku. Należy jednak pamiętać o zachowaniu szczególnej ostrożności, ponieważ po roztopach czy intensywnych opadach deszczu, grunt może być grząski i śliski.
Nieopodal zamku spotykają się dwa szlaki turystyczne: Szlak Zamków Piastowskich (zielony) i Szlak Ułanów Legii Nadwiślańskiej (żółto – niebiesko – żółty).
Oprócz ruin zamku warto rozejrzeń się też po okolicy. Tereny Książańskiego Parku Krajobrazowego bogate są w wiele gatunków roślin i zwierząt, na szczególną uwagę zasługują chronione płazy takie jak piękne traszki górskie oraz salamandry plamiste. Ze względu na różnorodność biotopów leśnych bardzo bogata jest fauna ptaków, których śpiew towarzyszy turystom w ich pieszych wędrówkach.
Cały park położony jest na skałach osadowych, głównie zlepieńcach i piaskowcach, a pobliskie potoki utworzyły piękne doliny. Urozmaicenie w rzeźbie terenu spowodowało, że występują tutaj gatunki roślin z różnych rodzin, zaczynając od mchów i paproci, przez chronione gatunki typu bluszcz pospolity czy storczyk purpurowy, a na ogromnych świerkach, lipach i grabach kończąc.
Wizyta w ruinach Zamku Cisy, jak i dwóch pozostałych zamkach jest doskonałym sposobem na spędzenie rodzinnego weekendu. Obszar Książańskiego Parku Krajobrazowego to ciekawe i pełne atrakcji miejsce. Po wyczerpujących leśnych wędrówkach, zawsze można udać się do Palmiarni, odpocząć w Dolinie Różaneczników albo odwiedzić urokliwy rynek w Wałbrzychu.
