Średniowieczne miasto, jedno z lepiej zachowanych w Europie do czasu, gdy stało się oczkiem w głowie Hitlera. Zagłębie produkcji zabawek, pierników na opłatku i tradycji bożonarodzeniowych jarmarków. Norymberga, dawniej nazywana Nurembergiem, to miejsce, które może zaskoczyć Cię na wiele sposobów i niejednokrotnie zabrać do czasów jego świetności.
Kilka słów o bawarskim mieście
Spis treści
Drugie co do wielkości miasto bawarskiego Landu, z niemieckiego Nürnberg, sięga swoją historią aż do średniowiecza. Niestety, w trakcie wojny zostało zniszczone a później w pełni odbudowane – ceglane domy zastąpiły te wykonane z muru pruskiego, zachowując tradycję i pamięć o wielowiekowej przeszłości Norymbergi.
Zwiedzanie tak zachowanego miejsca, z przedwojennym wyglądem, generuje wrażenie odrębności Norymbergi, które w porównaniu z innymi bawarskimi miastami jest niepowtarzalne, zastygłe w czasie i odporne na wpływ galopującej nowoczesności (jak, na przykład, Monachium).
Miasto słynie ze swojej bożonarodzeniowej, jarmarcznej tradycji, która co roku w okresie świątecznym ściąga kilka milionów turystów do Bawarii. W okresie adwentu odbywa się tu jeden z najpopularniejszych jarmarków na całym świecie, odwiedzany przez mieszkańców wszystkich kontynentów. W jego trakcie masz okazję spróbować tradycyjnych bawarskich potraw, grzanego wina, a także zobaczyć i kupić ozdoby świąteczne od niemieckich rzemieślników.
Mroczniejszą stroną miasta jest jej historia związana z okresem II wojny światowej, gdy było ważnym ośrodkiem dla III Rzeszy, miejscem przetrzymywania polskich więźniów, a później odbywania tzw. procesów norymberskich. To częsty powód, przez który polscy turyści rezygnują z odwiedzin miasta, a szkoda, bo ma do zaoferowania o wiele więcej niż pamięć kilkunastu wojennych lat poprzedniego stulecia.
Przewodnik po najważniejszych miejscach
Norymberga sprzyja turystom – spacerowanie uliczkami miasta to czysta przyjemność, którą można połączyć ze zwiedzaniem i odwiedzeniem większości atrakcji miasta. Aż żal nie skorzystać z takiej okazji!
Norymberga – Stare miasto
Większość atrakcji Norymbergi znajduje się w obrębie murów obronnych starego miasta, w którym utrzymano średniowieczny i tradycyjny charakter. Niektóre uliczki, np. Weissgerbergasse, całkowicie zrekonstruowano. Budynki posiadają drewniane i szachulcowe fasady, przypominające dawne czasy.
Jedną z niewielu budowli, które nie ucierpiały podczas bombardowania jest Fembohau. Powstała w XVI wieku kamienica jest lokalizacją muzeum miejskiego. W środku znajdziesz w pełni zrekonstruowane, średniowieczne wnętrza, a także poznasz szczegóły historii Norymbergi.
Spacerując po starym mieście, na pewno trafisz na rynek i Hauptmarket, również zrekonstruowany zgodnie z jego średniowiecznym wyglądem. To tutaj odbywa się coroczny jarmark. Rynek zapełniają drewniane stoiska, rozświetlają go miliony lampek, a cały grudzień rozbrzmiewają na nim świąteczne kolędy i unoszą się aromatyczne zapachy norymberskich potraw i grzanego wina.
Schöner Brunnen – studnia miejska
Twoją uwagę na pewno zwróci niesamowita, aż 19-metrowa fontanna Schöner Brunnen. Dzisiaj na rynku ujrzysz kopię oryginalnego wodotrysku, który zdobił rynek od XIV wieku. Kształtem tworzy wysoką, ażurową wieżyczkę, otoczona strumieniami wody. Jeśli chcesz pomóc swojemu szczęściu, przekręć trzykrotnie jeden z mosiężnych pierścieni znajdujących się w kracie wokół fontanny – to dawne wierzenie zawsze przyciąga wielu turystów.
Zabytkowe mury miejskie
Prawdopodobnie pierwsze zabudowy obronne powstały już w XI wieku. Mury stawiane były do 1400 roku i przez kolejne 400 lat wielokrotnie demontowane i przekształcane, zależnie od zmian metod obronnych i potrzeb miasta. Po drugiej wojnie praktycznie odrestaurowano mur, który wciąż otacza stare miasto; największą przerwą w murze jest ta obok wieży-bramy Laufer i rozciąga się na 310 metrów.
Mury zostały przygotowane w taki sposób, że przebiegają przez nie ścieżki spacerowe, fosa w większości została przekształcona w powierzchnie parkowe. Spośród 71 wież, które pozostały większość służy za oddziały ośrodków młodzieżowych, muzeów, organizacji i stowarzyszeń, natomiast część jest własnością prywatną.
Handlowa uliczka Handwerkerhof
Historia uliczki sięga średniowiecza, kiedy miejscowi rzemieślnicy właśnie w tym miejscu wystawiali stragany i handlowali swoimi towarami. Odwiedzenie tego miejsca to, dzięki nienagannie zachowanym i odrestaurowanym kamieniczkom i brukowaniom, swoista podróż w czasie. Pamiętaj, że jeśli spędzasz w Norymberdze weekend, odwiedź to miejsce w sobotę – w niedzielę Handwerkerhof jest nieczynne.
Zamek w Norymberdze
Potężna fortyfikacja znajduje się na północ od rzeki Pegnitz, w górnej części miasta, niedaleko domu Albrechta Dürera. Prawdopodobnie, oceniając wiek i proces tworzenia budowli, jej początki sięgają aż 1000 roku. Budynek zalicza się do Norymberskiej Mili Historycznej i jest jednym z najważniejszych fortyfikacji pod względem historii i architektury, zarówno w mieście, jak i Europie. Składa się z trzech części – Kaiserburg, Burggrafenburg i Städtische. Przez całą swoją historię zamek służył jako fortyfikacja i rezydencja cesarska oraz siedziba Hohenzollernów – wywodzącej się ze Szwabii dynastii, jednej z ważniejszych w Niemczech. Dziś jest to głównie spory kawałek historii zamknięty w kamiennych murach, który możesz odwiedzić, aby dowiedzieć się więcej o przeszłości Norymbergi.
Zobacz także: Zamek w Norymberdze – odwiedź symbol niemieckiego miasta
Dom Albrechta Dürera
Dom znajduje się w północno-zachodniej części starego miasta. W 1509 roku został zakupiony przez Albrechta Dürera. Tutaj artysta mieszkał i pracował, aż do śmierci w 1528 roku. Od 1949, po odnowieniu budynku ze zniszczeń wojennych, dom można zwiedzać, podziwiając przy okazji zbiory szkiców niemieckiego plastyka. Najwyższe piętro w przeszłości służyło także za astronomiczny punkt obserwacyjny.
Dom stoi na górnym końcu Albrecht-Dürer-Straße na rogu z Tiergärtnertorplatz. Charakteryzuje się szachulcową fasadą, która wyróżnia budynek na tle innych znajdujących się przy ulicy. Budynek jest wyższy od kamieniczek sąsiadujących, o co najmniej piętro, przez co wydaje się dominować okoliczne skrzyżowanie.
Pomimo zniszczeń, jakie w trakcie wojny odniosła Norymberga, Dom Albrechta Dürera zachował się stosunkowo dobrze i po niewielkich renowacjach oraz odświeżeniu został oddany do użytku w 1949 roku. Dzisiaj budynek znajduje się pod opieką miasta, które zarządza wystawami i wydarzeniami na Albrecht-Dürer-Straße.
Zoo
Tiergarten Nuernberg to jeden z największych ogrodów zoologicznych w Europie pod względem powierzchni, a także liczby posiadanych okazów. Spotkasz tutaj ponad 300 gatunków zwierząt, z których poszczególnych osobników jest tutaj łącznie około 3 tysięcy. Odwiedzisz delfinarium, ośrodek tropikalny i historyczny, a także zobaczysz wybieg dla goryli. A to tylko kilka z wielu atrakcji oferowanych przez zoo.
Pierwsze projekty utworzenia ogrodu zoologicznego pochodzą jeszcze z XIX wieku. Pierwotnie zoo znajdowało się na terenie parku Luitpoldhain, które wydawało się odpowiednim miejscem, ze względu na naturalnie występujące akweny wodne. Stworzono także sztuczne, betonowe wzniesienia dla zwierząt górskich na otwartych wybiegach. Tak wyglądały początki ogrodu w 1912 roku w Norymberdze.
Niemcy, w tym czasie pod rządami NSDAP, nie były sprzyjającym miejscem dla takich inicjatyw jak miejskie zoo, którego tereny przed wojną zostały przejęte i przekształcone w miejsce spotkań członków organizacji. Finalnie, w 1939 roku, ogród został zamknięty. W maju tego samego roku, zoo przeniesiono na górę Schmausenbuck, gdzie zgodnie z nowym planem, przystosowano specjalne, otwarte wybiegi dopasowane do biologicznych potrzeb podopiecznych zoo.
Po wojnie zoo zostało otwarte dopiero w 1960 roku, ponieważ naloty prawie całkowicie zniszczyły zabudowania ogrodu i doprowadziły do śmierci wielu zwierząt. Od tamtego czasu ogród prężne się rozwija, otwierając coraz to nowe obszary tematyczne, a także, zgodnie ze swoją misją, przyczynia się do ochrony gatunków zagrożonych.
Muzeum zabawek
Norymberga słynęła z produkcji zabawek już w średniowieczu. W mieście od zawsze funkcjonowały setki rzemieślników oraz warsztatów, w których powstawały figurki, kukiełki, żołnierzyki, klocki i pluszaki.
Wystawy muzealne pozwalają przejść przez historię zabawek od antyku, aż do czasów współczesnych. Dowiesz się, do czego służyły w poszczególnych epokach i w jakim celu je tworzono (przez bardzo długi czas lalki służyły nie do zabawy, a prezentacji tego, jak powinien wyglądać porządny, norymberski dom i jego mieszkańcy – ich wystawy znajdowały się za szkłem, np. w szkołach i służyły głównie celom edukacyjnym). Łącznie, kolekcja posiada ponad 60 tysięcy eksponatów, w przekroju historycznym sięgającym początków istnienia zabawkarstwa europejskiego.
Miejsca sakralne Norymbergi
Przechadzając się ulicami Norymbergi, na pewno zauważysz, jak dużą część zabytkowych budynków stanowi architektura sakralna. W samym starym mieście trafisz na prawie dziesięć kościołów z różnych epok, reprezentujących różne style i wyznania. Poniżej zaprezentowano trzy najbardziej znane kościoły w Norymberdze.
Kościół św. Sebalda w Norymberdze
Luterańskie sanktuarium nosi imię patrona Norymbergi, św. Sebalda – mnicha i pustelnika, żyjącego w VIII wieku. Kościół swoje korzenie ma już w XII wieku, gdy został wybudowany jako kościół św. Piotra. W kolejnych dziesięcioleciach został rozbudowany do późnoromańskiej, trójnawowej bazyliki, wzorowanej na katedrze w Bambergu.
Kolejne rozbudowy rozpoczęły się w 1309 roku pod patronatem Karola IV – ówczesnego niemieckiego cesarza. Ostanie zmiany miały miejsce w XV wieku.
Po zakończeniu wojny kościół wymagał odbudowy, niestety część wielowiekowych zabytków nie przetrwała (np. gotyckie malowidła z czasów Karola IV), ale sporo z nich nadal możemy oglądać we wnętrzu budynku.
Kościół św. Wawrzyńca
Znajduje się przy Lorenz-Platz i stanowi jeden z najważniejszych zabytków architektonicznych pochodzących ze średniowiecza. Odwiedź kościół i wybierz się na jego wieże – widok malowniczego i ruchliwego miasta z lotu ptaka na pewno zrobi na Tobie niemałe wrażenie.
We wnętrzu luterańskiego kościoła uważnie przyjrzyj się wystrojowi, a także prezbiterium, za którego wykonanie odpowiada Wit Stwosz. Dzieło powstało w tzw. okresie norymberskim (po wyjeździe artysty z Krakowa w 1496). Godne uwagi są również ołtarze w poszczególnych nawach, różnych twórców, odnoszące się do postaci i wydarzeń biblijnych. Jednym z najbardziej znanych jest Ołtarz Trzech Króli, prawdopodobnie wykonany przez Hansa Pleydenwurffa. Równie zachwycające są ogromne witraże ozdabiające okna sanktuarium i nadające wnętrzu tajemniczych, wielobarwnych cieni.
Kościół Najświętszej Marii Panny
Górujący nad Hauptmarket kościół Najświętszej Marii Panny to gotycki kościół katolicki, ufundowany w 1352 roku przez Karola IV. Razem z wcześniej wymienionymi kościołami św. Wawrzyńca i św. Sebalda są głównymi zachowanymi zabytkami sakralnymi miasta. Razem z Schöner Brunnen tworzą niezwykły architektoniczny duet na starówce i ściągają masy turystów, poszukujących nietuzinkowej zabudowy i związanych z nią wrażeń estetycznych.
Historia powstania świątyni jest dosyć mroczna i skłania do refleksji nad żądzą władzy. Pomiędzy już istniejącymi kościołami św. Wawrzyńca i św. Sebalda, w dwóch różnych diecezjach, mieściła się gmina żydowska wraz z synagogą. Nastąpił dynamiczny rozwój miasta, stąd pojawiła się potrzeba utworzenia głównego rynku. Stosunki między gminą żydowską, władcą Karolem IV, a radą miejską, dotychczas dobre i pokojowe, zdecydowanie się pogorszyły z powodu dążeń Karola do tytułu cesarskiego. Nowy plac główny, z inicjatywy rajców, miał powstać w miejscu gminy żydowskiej, na co władca przystał, doprowadzając do pogromu w 1349 roku i wyburzenia synagogi.
W pierwotnej budowli powstała niewielka świątynia działająca jako kaplica dworska. Miała służyć m.in. do przechowywania, a także eksponowania świeckich i sakralnych klejnotów oraz insygniów królewskich. Na przełomie XV i XVI wieku kościół rozpoczęto intensywnie uposażać w sakralne dzieła sztuki, a także, pod wpływem zmiany wyznania na luteranizm, rozpoczęto przekształcanie wnętrza. W 1806 roku, po wcieleniu Norymbergi do Królestwa Bawarii i wprowadzeniu wolności wyznania, Kościół NMP powrócił do swoich katolickich korzeni, a kościół św. Wawrzyńca i św. Sebalda pozostały ewangelickie.
Informacje praktyczne
Norymberga to doskonałe miejsce na tzw. city break, gdzie w przeciągu 3, 4 dni jesteś w stanie zwiedzić całe miasto i najważniejsze punkty turystyczne. Przy odpowiednio zaplanowanym wyjeździe i dzięki kilku wskazówkom wyjazd na pewno zapamiętasz na długo!
Karta Nürnberg Card + Fürth
Wybierając się do niemieckiego miasta, poważnie zastanów się nad zakupem karty Nürnberg Card + Fürth. Jest to bilet, dzięki któremu możesz przez dwa dni korzystać z komunikacji miejskiej, a także odwiedzić większość obowiązkowych atrakcji Norymbergi, bez konieczności kupowania dodatkowych biletów. Cena takiej karty to 28 €, a dostaniesz ją w każdym punkcie informacji turystycznej, na lotnisku, a także w niektórych hotelach (możesz wcześniej napisać do miejsca, w którym rezerwujesz nocleg, z zapytaniem, czy są tam dostępne).
W ramach karty możesz odwiedzić również miasteczko Fürth objęte działaniem karty (znajduje się w sąsiedztwie Norymbergi). Warunkiem ważności karty jest rezerwacja noclegu na terenie miasta.
Nocleg w Norymbergi
Jeśli rozważasz nocleg w murach starego miasta, miej na uwadze koszty, z jakimi wiąże się ta lokalizacja. Ceny za nocleg dla jednej osoby średnio wynoszą około 350 PLN, ale w większości przypadków nie spadają poniżej 500 złotych. Dobre lokalizacje na nocleg, w cenach nawet 40 € za noc, znajdziesz na południe od dworca głównego (na którym możesz zatrzymać się na śniadanie w trakcie krótkiego spaceru na rynek) lub w dzielnicy Gostenhofer i okolicach. Stąd będziesz mieć blisko do wszystkich najważniejszych atrakcji miasta, a także do stacji metra (w dzielnicy znajduje się węzłowa stacja metra linii U1, U2 i U3).
Jak dostać się do Norymbergi?
Dojazd do Norymbergi zarówno samochodem, jak i pociągiem nie jest problematyczny, jednak wybór samolotu to zdecydowanie najwygodniejsza opcja.
Parkingi znajdziesz w różnych częściach miasta, najprościej jest wyszukać je przez internet i np. zarezerwować miejsce na czas swojego pobytu. Zależnie od lokalizacji, parkingi są bezpłatne lub ich cena za godzinę nie przekracza dwóch euro. Większość z nich jest też na tyle wygodnie zlokalizowana, że spacer do rynku z parkingu nie trwa dłużej niż 20 minut. Jeśli natomiast wybierzesz samolot, na pewno znajdziesz bezpośrednie loty z Warszawy i Krakowa.
Norymberga to przepiękne miasto z piękną i momentami mroczną historią, którą warto poznać. Daj się wciągnąć w dawny nastrój z czasów świetności Norymbergi. Jeśli już teraz zastanawiasz się, który weekend rezerwować na odwiedzenie niemieckiego miasta, koniecznie podziel się w komentarzu, którą atrakcje chcesz zobaczyć najbardziej.
