Szlak Orlich Gniazd – jeden z najdłuższych i najpiękniejszych szlaków w Polsce

Podróże i zwiedzanie to Twoja pasja? Marzysz o wycieczce, która zamieni się w wizytę u dawnych rodów i dynastii? Szlak Orlich Gniazd to jeden z najdłuższych, najpiękniejszych i najciekawszych szlaków w Polsce. To właśnie to miejsce każdy „zamkowy fan” musi odwiedzić co najmniej raz w życiu. Można zrobić sobie ciekawą wycieczkę, zaczynając od Krakowa, kończąc na Częstochowie. Zaczynamy!

Czym jest Szlak Orlich Gniazd?

Na pierwszy rzut oka ciężko jest sobie wyobrazić co to jest Szlak Orlich Gniazd. Mianowicie jest jednym z najdłuższych szlaków turystycznych w Polsce. Przebiega przez dwa województwa; małopolskie i śląskie. Kraków i Częstochowa są „połączone” tym szlakiem, dlatego bardzo łatwo jest dojechać z jednego punktu do drugiego (o ile nie ma sezonu na zwiedzanie Orlich Gniazd).

Skąd nazwa orle gniazda?

Wydaje się, że historia nazwy szlaku jest bardziej skomplikowana, jednak kiedy się ją pozna, już wszystko staje się klarowne. Droga ta zawdzięcza tę nazwę ruinom i zamkom znajdującym się wzdłuż trasy. Te obiekty były budowane najczęściej na szczytach wzniesień i gór, pośród rzadko występujących skał wapiennych, stąd wzięła się nazwa „Orle Gniazda”. Czyli tak jak gniazda, zamki znajdują się dość „wysoko”.

Historia Szlaku Orlich Gniazd

W 1927 roku wytyczenie szlaku, który biegnie przez najwyższe szczyty Jury Krakowsko-Częstochowskiej, zaproponował Stanisław Leszczycki (był geografem). Trzy lata później wyznaczono szlak o kolorze czerwonym, który biegł z Krakowa po łuku w jego północno-zachodnich okolicach, między innymi przez Park Ojcowski. Później wracał ponownie do Krakowa. Podczas wyprawy tym szlakiem można było nacieszyć oko walorami przyrodniczymi, krajobrazowymi i krajoznawczymi.

Po pewnym czasie znaki na szlaku były mało widoczne (wytarły się). W 1948 roku, znany krajoznawca, Kazimierz Sosnowski ogłosił projekt całkowicie nowego szlaku. Dwa lata później projekt został zrealizowany dzięki funduszom z Ministerstwa Komunikacji. Nie był to jednak koniec zmian, później trasa była wielokrotnie zmieniana, a wszystko po to by odpowiednio poprowadzić turystów i pokazać im walory i tereny Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i poprowadzić odwiedzających trasą Kazimierza Wielkiego.

Zobacz także: Lanckorona – atrakcje w małopolskim „mieście aniołów”

Szlak Orlich Gniazd – lokalizacja i dojazd

Popularny szlak znajduje się w dwóch województwach; małopolskim i śląskim; przebiega on przez wiele miejsc i obiektów. Jest to jedyne takie miejsce w Polsce, „na którym” można aż tyle zobaczyć i dowiedzieć się istotnych rzeczy z historii. Cały szlak ma długość 163,9 km, dlatego da się go przejechać w jeden dzień (oczywiście samochodem). Jednak jeśli chce się zwiedzić wszystkie obiekty, warto rozłożyć sobie tę wycieczkę na kilka dni. Niektórzy w swojej liście „TO DO”, mają dwa punkty:

• Pokonać Szlak Orlich Gniazd pieszo.
• Pokonać Szlak Orlich Gniazd rowerem.

Jest to zadanie dla prawdziwego miłośnika ekstremalnych przejażdżek i długich spacerów. Szlak oznaczony jest kolorem czerwonym i można kierować się tymi „wskazówkami”. W samochodową nawigację warto wpisać nazwę i adres konkretnego miejsca lub wyjechać z częstochowskiego rynku, a skończyć na osiedlu Krowodrza Górka w Krakowie. Podobną trasą biegnie szlak dla rowerzystów „Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd”, jednak ma on około 190 kilometrów. Samochód można zostawić najlepiej na płatnym, strzeżonym parkingu w Krakowie lub Częstochowie – tak będzie bezpieczniej. Trzeba mieć na uwadze fakt, że nie wszędzie dotrze się samochodem, przez różną trasę.

Złoty Certyfikat POT dla Szlaku Orlich Gniazd

Kilka lat temu (w 2012 roku), Szlak Orlich Gniazd został nominowany do Złotego Certyfikatu POT (Polska Organizacja Turystyczna)! A co to oznacza? Co roku trwa konkurs na zdecydowanie najlepszy produkt turystyczny, certyfikat POT. O to wyróżnienie rywalizują atrakcje turystyczne z całej Polski. Spośród 4 najlepszych miejsc, znalazł się Szlak Orlich Gniazd.

Szlak łączący Kraków z Częstochową, otrzymał Złoty Certyfikat, czyli najwyższą i najlepszą nagrodę. Była to niezwykła szansa dla trasy, na jeszcze większe rozwinięcie atrakcji i przyciągnięcie większej ilości turystów. Orle Gniazda w tej „rywalizacji” pokonały (między innymi) Szlak Architektury Drewnianej Województwa Małopolskiego i Jura Park z Krasiejowa. Jest to ogromne wyróżnienie dla Szlaku Orlich Gniazd – pewnie niejeden król i właściciel zamku teraz byłby dumny!

Zobacz także: Smok wawelski – symbol Krakowa, znany już od średniowiecznych legend

Czerwony Szlak Orlich Gniazd – główny szlak Jury

Oznaczony na czerwono Szlak Orlich Gniazd jest najważniejszą trasą Jury; przebiega z Krakowa do Częstochowy – prowadzi on do najciekawszych zakątków i swoją uwagę zwracają na siebie orle gniazda, czyli budowle wspomniane wyżej. Oprócz budowli, ruin i zamków, na szlaku mamy również inne atrakcje „przyrody” czyli jaskinie i skały.

Jak przygotować się do zwiedzania Orlego Szlaku?

Mimo solidnej dawki wiedzy historycznej, warto przygotować się też do zwiedzania od strony technicznej. Warto ściągnąć mobilną aplikację Szlaku Orlich Gniazd – powstała ona przy współpracy ze Związkiem Gmin Jurajskich, dlatego jest bardzo wiarygodna. Aplikacja jest wyjątkowa, ponieważ oprócz przewodnika i wskazówek posiada grę i opcję „kontroli” zwiedzonych atrakcji. Oprócz aplikacji, warto rozpisać sobie co najbardziej chcecie zobaczyć, a co Was nie interesuje.

Warto sprawdzić na mapie hotele, które będą blisko obiektów i atrakcji. Jeśli chodzi o strój – w zależności od pogody; ale wygodne buty to podstawa. Dodatkowo naładowany telefon, podręczna lornetka i aparat (można zrobić niesamowite zdjęcia, które później warto wydrukować i powiesić w honorowym miejscu lub wywołać do albumu). Niektórzy mówią, że nie warto „zwiedzać” szlaku z dziećmi, jednak wszystko zależy od atrakcji i wcześniejszego nastawienia dziecka. Można też zapamiętać kilka legend, które zwiększą ciekawość pociechy.

Podróż Szlakiem Orlich Gniazd

Podróż wydaje się wielkim słowem, które można zamienić na słowo „wyprawa”. Jeśli ktoś zdecyduje się na zwiedzanie tego miejsca na sposoby inne niż samochód, faktycznie może być to skomplikowane, ale warte! Za chwilę okaże się w jaki sposób można wyruszyć w podróż, żeby zobaczyć Orle Gniazda.

Szlak Orlich Gniazd rowerem

Jest to szlak trudny fizycznie – dla odważnych, ale warty uwagi. W pięknych okolicznościach przyrody można podziwiać wszystkie zamki i dzieła królów. Trasa rowerowa ma około 190 kilometrów długości; drogi są kamieniste i piaszczyste. Najlepiej jest wziąć swój rower, do którego jest się przyzwyczajonym i, na którym jest wygodnie. Nie ma opcji na rower typu „damka”. Ważny jest solidny, sportowy sprzęt. Warto sprawdzić czy łańcuchy są sprawne, a opony całe – nikt chyba by nie chciał „złapać gumy” i zerwać łańcuch na trasie.

Najlepiej w plecaku mieć podstawowy sprzęt naprawczy, który w razie „w” ułatwi Wam dojazd do najbliższego miejsca. Żeby przejechać ten szlak rowerem, trzeba mieć sporo sił w nogach, dlatego spokojna, rodzinna przejażdżka z dziećmi najzwyczajniej w świecie odpada. Czasami się zdarzy, że na niektórych odcinkach trzeba zejść z roweru i poprowadzić go pod górę. Nie jest to trasa dla początkujących sportowców. Jak przygotować się do takiej podróży?

Szlak oznakowany jest bardzo dobrze na każdym odcinku, jednak warto mieć przy sobie nawigację rowerową oraz naładowany telefon, a butelka wody i prowiant musi być w plecaku. Przy dłuższej podróży warto być przygotowanym na wszystko, ale żeby się nie przejmować ważne jest to, aby mieć podstawowe rzeczy przy sobie…wtedy spokojnie można rozkoszować się widokami.

Jeśli chodzi o trasę rowerem, to można zobaczyć: Sanktuarium NMP w Jasnej Górze, Zamek Olsztyn, Dolina Wiercicy, Zamek Mirów, Zamek Bobolice, Zamek Bąkowiec, Zamek Ogrodzieniec, Ruiny strażnicy, Zamek Pilcza i Rezerwat Smoleń, Zamek Bydlin, Zamek w Rabsztynie, Zamek Tenczyn, Wawel.

Szlak Orlich Gniazd samochodem

Mimo tego, że podróż samochodem uznaje się za bardziej komfortową, trzeba wziąć pod uwagę to, że Szlaku Orlich Gniazd nie można w całości przejechać samochodem i na pewnych odcinkach drogi mogą wystąpić problemy. Szlak powstał już w latach 20. XX wieku i dopiero później był on modyfikowany, po to by poprowadzić odwiedzających przez najlepsze fragmenty Jury. Warto przejechać te niektóre fragmenty samochodem i później się przejść – nie przez przypadek niektóre fragmenty Szlaku Orlich Gniazd nie mają dróg. Przejechanie tej drogi samochodem zajmuje prawie 3 godziny.

Zobacz także: Zamek w Chęcinach – od królewskiej rezydencji po więzienie

Szlak Orlich Gniazd pieszo

Jeśli ktoś zdecyduje się na wędrówkę pieszo przez Szlak Orlich Gniazd, to będzie to wyprawa warta wszystkich zakwasów! Przebiega ona przez Ojcowski Park Narodowy, Dolinki Krakowskie, rezerwaty przyrody; Smoleń, Ostrężnik, Parkowe, Sokole Góry, Góra Zborów. Trasę pieszą, najczęściej się zaczyna na Jasnej Górze w Częstochowie, a kończy na Wawelu. Niektórzy wybierają opcję noclegu w hotelach po kilku godzinach pieszej wędrówki, a niektórzy decydują się na nocleg w namiocie (trzeba mieć ze sobą śpiwór, namiot, ciepłe ubrania, prowiant). Taka spokojna trasa zajmuje maksymalnie 7 dni.

Przy pieszej wędrówce odwiedza się takie miejsca: Sanktuarium NMP w Jasnej Górze, Zamek Olsztyn, Zamek Ostrężnik, Zamek Mirów, Zamek Bobolice, Zamek Bąkowiec, Gród na Górze Birów, Zamek Ogrodzieniec, Pałac w Pilicy, Zamek Pilcza i Rezerwat Smoleń, Zamek Bydlin, Zamek w Rabsztynie, Zamek Pieskowa Skała, Zamek w Ojcowie, Zamek w Korzkwi, Wawel – 16 atrakcji przed Wami, o 3 atrakcje więcej niż podczas przejażdżki rowerem. Podobno wycieczka pieszo z dziećmi nie jest dobrym pomysłem. Trzeba wziąć pod uwagę to, że maluszki mają mniej siły i potrzebują więcej czasu na odpoczynek i regenerację. Aczkolwiek zdarzyły się sytuacje, kiedy rodzice decydowali się na trasę Szlakiem Orlich Gniazd pieszo, wraz z pociechami.

Jak przebiega trasa Orlich Gniazd?

Jak już wiadomo, trasa Orlich Gniazd zaczyna się w Krakowie, a kończy w Częstochowie; lub na odwrót. Po drodze znajduje się masa atrakcji, na które warto się wybrać. Można powiedzieć, że Szlak Orlich Gniazd to taka Polska „Route 66”. Zawsze po drodze można zobaczyć coś ciekawego. Z racji tego, że na szlaku Orlich Gniazd jest sporo ważnych zamków, warto też pamiętać o atrakcjach, do których można wstąpić:

• parki miniatur
• muzea i skanseny
• zabytki sakralne

Dodatkowo należy pamiętać o wspinaczkach, wędrówkach, parkach linowych i zwiedzaniu jaskiń – to również może spodobać się dzieciom.

Zobacz także: Co warto zobaczyć w Sandomierzu? Atrakcje turystyczne i ciekawe miejsca perły świętokrzyskiego

Szlak Orlich Gniazd – mapa

Wydaje się, że ponad 160 kilometrów, to nie jest wcale tak dużo, jednak jak wszystko widać na mapie Szlaku Orlich Gniazd, człowiek już inaczej sobie wyobraża „ogrom” i powagę tej słynnej trasy. Ponad kilkadziesiąt miejsc i atrakcji PRAWIE w jednej linii – to musi być faktycznie COŚ!

Szlak Orlich Gniazd – zamki

Na trasie Orlich Gniazd znajduje się wiele zamków. Niektóre z nich zostały w postaci „ruin”, które czasami również mają swój urok. Poniżej zostaną przedstawione obiekty, do których warto wstąpić:

• Zamek w Korzkwi; zamek rycerski znajdujący się na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej,
• Zamek w Ojcowie; zamek znajduje się na górze, na terenie Parku Ojcowskiego,
• Zamek Królewski w Pieskowej Skale; położony w Dolinie Prądnika, obok Krakowa,
• Zamek w Rabsztynie; ruiny zamku znajdują się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej,
• Zamek w Bydlinie; ruiny zamku znajdują się na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej,
• Zamek w Smoleniu; ruiny zamku na górze zamkowej znajduje się między innymi na jurajskim, rowerowym Szlaku Orlich Gniazd,
• Zamek w Pilicy; zamek składa się z czterech skrzydeł, otaczających dziedziniec,
• Zamek Ogrodzieniec; znajduje się na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, zamek został wybudowany przez ród Włodków Sulimczyków,
• Zamek Bąkowiec; pozostałości zamku rycerskiego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej,
• Zamek w Bobolicach; zamek królewski, który kilka lat temu został odnowiony, położony jest na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej (podobno do dziś mieszka w nim Biała Dama i „straszy” pracowników)
• Zamek w Mirowie; znajduje się we wsi Mirów, jest połączony przez legendę z zamkiem w Bobolicach,
• Zamek w Olsztynie; ruiny zamku królewskiego
• Niektóre strony internetowe zamieszczają na trasie Orlich Gniazd również kilka innych zamków:
• ruiny Zamku Tenczyn; ruiny zamku, budowla została dołączona do systemu Kazimierza Wielkiego (Szlaku Orlich Gniazd) w XIV wieku,
• ruiny Zamku Lipowiec; ruiny zamku biskupów krakowskich,
• ruiny Zamku w Siewierzu; ruiny zamku biskupów krakowskich,
• Zamek Będziński; średniowieczna warownia wzniesiona przez Kazimierza Wielkiego,
• Zamek Królewski na Wawelu; zamek rezydencyjny w Krakowie, jest jedną z najchętniej odwiedzanych atrakcji w Polsce

Który z powyższych obiektów chcielibyście odwiedzić podczas Waszej wędrówki Szlakiem Orlich Gniazd?

Pozostałe atrakcje na Szlaku Orlich Gniazd

Mimo, że główną atrakcją szlaku są niezaprzeczalnie zamki, to szlak ten oferuje również wiele innych atrakcji. Oprócz atrakcji „przyrodniczych” takich jak park krajobrazowy Szlak Orlich Gniazd, spotkasz te typowo turystyczne. Pustynia Błędowska jest jedną z ciekawszych atrakcji. Jej obszar jest zwany „Polską Saharą”- podobno 100 lat temu, na tej pustyni można było obserwować zjawisko fatamorgany! Dostępnych tam jest kilka punktów widokowych, jednym z ciekawszych jest Róża Wiatrów w Kluczach. Oprócz pustyni, znajdziemy też jaskinie, takie jak: Jaskinia Ciemna w Ojcowie, Jaskinia Głęboka w Podlesicach – oprócz nich są też jaskinie ukryte, czyli nieudostępnione dla turystów. Szlak Orlich Gniazd słynie również z Ostańców. Są to białe, wapienne skały, które robią ogromne wrażenie.

Zobacz także: Rzeszów – co warto zobaczyć w podkarpackim mieście?

Te najbardziej popularne to: Maczuga Herkulesa, Brama Twardowskiego, Brama Krakowska. Inne Ostańce stanowią centrum wspinaczki, np. Skały Kroczyckie i Podlesickie. Na szlaku jest też miejsce na rekreację; w Morsku możemy pójść na wyciąg narciarski i cały kompleks sportowy, a w Ogrodzieńcu mamy dostępny uroczy Park Miniatur – zobaczymy tam repliki warowni.

Park „poszerzył swoją działalność” i oprócz miniatur, oferuje też Park Rozrywki, Park Doświadczeń Fizycznych i Dom Legend i Strachów. Jak widać w ofercie szlaku nie tylko dostępne są zamki i ruiny. Można nacieszyć swoje oczy pięknymi przyrodniczymi „cudami” oraz typowymi turystycznymi atrakcjami. Trzeba pamiętać, że atrakcje są dodatkowo płatne, dlatego warto wcześniej przeznaczyć sobie określony budżet. Jeśli chodzi o zamki, to wstęp do niektórych też kosztuje, np. w zamku Bobolice.

Szlak orlich Gniazd – noclegi

Przez to, że Szlak Orlich Gniazd przebiega przez dwa województwa i niektórzy chcą w pełni skorzystać z wycieczki tą trasą, po drodze znajduje się bardzo dużo noclegów. W ofercie jest aż kilkadziesiąt miejsc o różnych standardach (można wybrać taki komfort jaki się lubi). Niektórzy decydują się na nocleg w Krakowie lub Częstochowie, ale jeśli jest się w połowie trasy, to warto skorzystać z noclegu w tym samym miejscu.

Na trasie znajdziecie: apartamenty, gościńce, hotele, gospody, agroturystyki, schroniska młodzieżowe oraz rancza. Jeśli ktoś zdecyduje się na przejście szlaku pieszo, dostępne są również pola namiotowe i campingi. Warto wcześniej zarezerwować „spanie”, jednak wiadomo, że jeśli ma się ochotę znaleźć cokolwiek „na ostatnią chwilę”, to zawsze będzie nocleg (te w lepszym standardzie mogą być już zajęte poprzez wcześniejszą rezerwację).

Hotele oferują noclegi ze śniadaniami, jednak trzeba mieć na uwadze to, że w pobliżu jest dużo smakowitych, lokalnych restauracji i gospodarstw oferujących regionalne produkty. Jeśli chodzi o koszty związane z noclegiem na trasie orlego szlaku, to ceny są zróżnicowane. Od kilkudziesięciu złotych, nawet do kilkuset.

Zobacz także: Odkryj Muzeum Wsi Opolskiej – poznaj kulturę ludową mieszkańców województwa opolskiego

Jeśli jesteście gotowi na podróż orlim szlakiem – na pewno nie będziecie zawiedzeni! Możecie się tylko lepiej „zaskoczyć”. Ciekawe czy zdecydujecie się na podróż Szlakiem Orlich Gniazd rowerem, czy jednak samochodem, a może pieszo? Pamiętajcie tylko o telefonie z czystą kartą pamięci lub o profesjonalnym aparacie – będzie co fotografować. Powodzenia!