Pałac Zamoyskich w Kozłówce – zobacz najlepiej zachowaną rezydencje magnacką w Polsce

Nazwisko Zamoyski to jedno z najbardziej znanych nazwisk szlacheckich w polskiej historii. Charakterystyczny herb i ogromny wkład w polską kulturę i państwowość, sprawiają, że Zamoyskich zna każdy, choćby tylko ze słyszenia. Kozłówka stała się jedną z posiadłości rodziny, w której stanęła ich rezydencja. Przyjrzyjmy się jej bliżej.

Historia Pałacu w Kozłówce

Historia Kozłówki w rękach Zamoyskich zaczyna się w roku 1735, kiedy Tekla Pepłowska wzięła ślub z Michałem Bielińskim. Jako posag wniosła ziemie kozłowieckie. W 1742 pojawia się jedna z pierwszych wzmianek o kozłowieckim pałacu. Prawie 60 lat później pałac trafia w ręce rodziny Zamoyskich dzięki kupieniu posiadłości przez Aleksandra Zamoyskiego.

Przez cały XVIII i XIX wiek o kozłowieckim pałacu nie było zbyt głośno. Można powiedzieć, że w rezydencji nic się nie działo – nudne, codzienne życie. Dopiero w 1903 roku zaczęły się czasy świetności zamku w Kozłówce. Założona przez Konstantego Zamoyskiego ordynacja sprawiła, że pałac nabrał znaczenia. Konstanty zaczął przebudowę rezydencji.

W 1944 roku właściciele wywieźli część wyposażenia i rodzinnych pamiątek do Warszawy. Miało to pozwolić uniknąć zniszczenia lub zrabowania wyposażenia pałacowego w czasie wojny. Zbiory z Kozłówki przechowywane w Warszawie zostały zniszczone w czasie powstania warszawskiego.

W tym samym roku zamek w Kozłówce stał się kwaterą Armii Czerwonej. Dowódca, który mieszkał w rezydencji zadbał, by wyposażenie pałacowe zostało na swoim miejscu i nie zostało rozkradzione. Pod koniec tego roku pałac Zamoyskich w Kozłówce stał się własnością państwową. Zamek kozłowiecki wpisano na listę pomników historii.

Współczesne czasy to głównie działalność edukacyjna i muzealna dawnej magnackiej rezydencji. Wystawy stałe i czasowe przyciągają zwiedzających, a przepiękne ogród i park wokół pałacu pozwalają złapać oddech na łonie natury.

„To mniey boli”

To zdanie stało się dewizą rodu Zamoyskich herbu Jelita. Herb Zamoyskich to dwie kopie skrzyżowane w górnej części. Na nich jest trzecie skierowana żeleźcem do dołu. „To mniey boli niż rany zadane ojczyźnie” miał wypowiedzieć protoplasta rodu po bitwie pod Płowcami do króla – Władysława Łokietka, który współczuł ranom jednego ze swoich żołnierzy. Cały ród Zamoyskich przez wieki zawsze starał się być wierny tej dewizie i sam cierpieć, niż zadawać rany Rzeczpospolitej Polskiej.

Ostatni właściciel Pałacu w Kozłówce – Aleksander Zamoyski

Hrabia Aleksander Zamoyski, czyli dla bliskich Leszek był ostatnim z właścicieli pałacu w Kozłówce. Był zawodowym żołnierzem i służył m.in. gen. Władysławowi Sikorskiemu jako adiutant. Wielokrotnie odznaczany najwyższymi wojskowymi medalami i tytułami był administratorem majątku w Kozłówce. Hrabia Zamoyski zajmował się lasami wokół Kozłówki oraz działalnością społeczną. Hrabia Aleksander Zamoyski przeżył obóz w Auschwitz i zmarł w 1961 roku w Kanadzie.

Pałac, który przetrwał wojnę bez szwanku

Tak naprawdę nie do końca wiadomo, jak to się stało, że pałac Zamoyskich w Kozłówce przetrwał wojnę prawie niezniszczony. Może cud, może niesamowity fart, a może umiejętność przewidywania właścicieli sprawiły, że posiadłość hrabiego Zamoyskiego prawie nie ucierpiała. W czasie wojny pałac miał kilka dobrych duchów – Anielę Zalewską, która zaprzyjaźniła się z Jadwigą Zamoyską, Ignacego Płażewskiego oraz dowódcę Armii Czerwonej, który nie pozwolił rozkraść posiadłości.

Wspaniały ogród Pałacu w Kozłówce

Ogród pałacu Zamoyskich w Kozłówce to jeden z piękniejszych ogrodów przy magnackich posiadłościach. Zadbany ogród ma powierzchnię kilku hektarów, w którym zachowany został pierwotny kształt układu alejek.

W ogrodzie można zobaczyć schodki, rzeźby, fontanny oraz pomieszczenia, które były niejako symbolem życia magnackiego. Ogród po rekonstrukcji stał się parkiem w stylu eklektycznym. Piękne klomby kwiatowe, ogród francuski, aleja grabowa, ogród różany i budynki, w których znajdowała się m.in. bażanciarnia zachwycają. W ogrodzie znajduje się plac zabaw oraz polana piknikowa.

Muzeum wewnątrz Pałacu Zamoyskich

Pałacowe wnętrza od kilkudziesięciu lat funkcjonują jako muzeum. W zamku w Kozłówce można zobaczyć oryginalne piece kaflowe, teatr oraz oryginalne elementy wyposażenia i dekoracje.

Początki pałacu w Kozłówce jako muzeum sięgają 1944 roku. w pałacowych wnętrzach można zobaczyć m.in.:

• portrety członków rodu Zamoyskich,
• kopie największych dzieł malarstwa europejskiego,
• meble francuskie, z których korzystali Zamoyscy,
• naczynia z Polski, Francji, Rosji, Austrii wykonane ze złoconego brązu bądź srebra,
• serwisy stołowe Zamoyskich,
• lustra i kobierce,
• srebra,
• tkaniny z wyposażenia pałacu,
• instrumenty muzyczne.

Muzeum Socrealizmu

Muzeum znajduje się w dawnej powozowni. W zbiorach znajdują się przedmioty z drugiej połowy lat 50. XX wieku. W muzeum każda dziedzina socrealistycznej sztuki ma swoją strefę. Są nimi, np.: tradycje ruchu rewolucyjnego, etos pracy, sojusz Polski ze Związkiem Radzieckim. Galeria Sztuki Socrealizmu zgromadziła ponad 2000 eksponatów, którymi są dzieła czołowych polskich artystów z tamtego okresu.

W Galerii Sztuki Socrealizmu można zobaczyć:

• kolekcję powojennych pieniędzy,
• plakaty będące elementem propagandy radzieckiej w latach 50. i 60. XX wieku,
• usłyszeć charakterystyczne utwory (kolaż słowno-muzyczny odtwarzany podczas zwiedzania),
• pomniki socrealistycznych bohaterów.

Pozostałe atrakcje

Dawna posiadłość hrabiego Zamoyskiego to nie tylko galeria socrealizmu, ale również kilka innych atrakcji z czasów świetności rezydencji. Ciekawym elementem kozłowieckiego pałacu jest brama, w której można zobaczyć herb Jelita w hrabiowskiej wersji.

Powozownia

W Powozowni można zobaczyć ekspozycję związaną z dawnymi podróżami. Można zobaczyć tutaj powozy z różnych okresów oraz kufry i walizki podróżne, których używali Zamoyscy. W Powozowni godne uwagi są także elementy końskiej uprzęży – siodła i inne akcesoria jeździeckie. Budynek powstał w XVIII wieku.

Kaplica pałacowa

Powstała w latach 1903–1909 jako odwzorowanie kaplicy w Wersalu. W prezbiterium umieszczono witraż ze Zwiastowaniem, a ołtarz ozdobiono brązami – głównie figury aniołów i motywy roślinne. W kaplicy znajduje się również skopiowany nagrobek Zofii Zamoyskiej wykonany z białego marmuru.

W pałacu przebywał kard. Stefan Wyszyński przez ponad rok posługując w Kozłówce. W muzeum Zamoyskich w Kozłówce otworzono ekspozycję, która jest skopiowanym wystrojem pokoju, w którym mieszkał kardynał.

Kozłowiecki Park Krajobrazowy

Park krajobrazowy, który powstał w pobliżu Muzeum Zamoyskich w Kozłówce to park utworzony w 1990 roku o powierzchni ok. 62 km². Ochroną obejmuje głównie lasy wokół Kozłówki. Na terenie parku znajduje się rezerwat Kozie Góry. Obejmuje ochroną las dębowy.

Pałac Zamoyskich – praktyczne informacje

• Do pałacu Zamoyskich w Kozłówce najłatwiej dojechać samochodem. Można również dojechać pociągiem do Lublina i przesiąść się do busa jadącego do Kozłówki.
• W Kozłówce znajduje się kilka pensjonatów i hoteli.

Cennik i godziny otwarcia muzeum

• Korzystając ze strony www muzeum można zobaczyć eksponaty muzealne dzięki wirtualnemu spacerowi.
• Muzeum można odwiedzić od wtorku do niedzieli w godzinach 10.00–15.00. w soboty i niedziele muzeum jest czynne o godzinę dłużej, czyli do 16.00. dniem bezpłatnego wejścia jest środa
• Ceny biletów wynoszą:
  • normalny do pałacu – 28 zł,
  • ulgowy do pałacu – 14 zł,
  • normalny do muzeum socrealizmu – 10 zł, ulgowy – 5 zł,
  • powozownia – normalny – 8 zł, ulgowy 4 zł,
  • karnety – od 19 zł do 38 zł.

Zamek w Kozłowce – ciekawostki

• Stanisław Bareja kręcił tutaj część zdjęć do filmu Poszukiwany, poszukiwana.
• Galeria Sztuki Socrealizmu w Kozłówce jedynym takim muzeum w Europie.
• Pałac w Kozłówce to najlepiej zachowana rezydencja magnacka z oryginalnym wystrojem.
• Herb Zamoyskich to jeden z najstarszych herbów polskich szlachciców.
• Herb Jelita powstał według jednej z legend przez ranę w brzuch zadaną protoplaście rodu. Jej skutkiem było wypadnięcie jelit z brzucha.