Egipt leży na pograniczu między Bliskim Wschodem a krajami śródziemnomorskimi. Nic więc dziwnego, że elementy tych dwóch kultur przeplatają się ze sobą, nawet w tradycyjnych daniach. Kuchnia egipska jest znana z charakterystycznego chleba o nazwie aysh, jednak to nie wszystko. Z artykułu dowiesz się, jakie potrawy królują w Egipcie oraz jak niektóre z nich przyrządzić we własnym domu. Wybierz się w kulinarną podróż po kraju faraonów!
Kuchnia egipska – charakterystyka smaków
Kuchnia egipska nie uchowała się od wpływu sąsiednich kultur. Przewijają się tradycje kuchni tureckiej, żydowskiej, a nawet syryjskiej i greckiej. Różnorodność smaków jest wyczuwalna również ze względu na region kraju. Jeśli tak, jak mieszkańcy Nubii czy Sudanu wolisz pikantne i wyraziste smaki, wybierz się na południe kraju. Z kolei na północy, w dolinie Nilu, królują owoce morza i dania na bazie ryżu. Jednak niezależnie od miejsca, bogata jest w warzywa i intensywne przyprawy, takie jak kurkuma, kolendra czy kminek. Obficie dodają również czosnek oraz cebulę.
Potrawy po egipsku
Najczęściej używanym składnikiem kuchni egipskiej jest fasola i bób, zwany lokalnie ful. Egipcjanie przygotowują z nich wiele różnorodnych dań, z których część z nich jedzą nawet na śniadanie. Charakterystycznym elementem kuchni egipskiej są również kiszone warzywa. W Egipcie dominującą religią jest islam, co nie pozostaje bez wpływu na strefę kulinarną. Rzadko spotkasz tu potrawy z wieprzowiny, natomiast nie oznacza to, że w tym kraju mieszkańcy stronią od mięsa. Do swoich potraw dodają przeważnie jagnięcinę, cielęcinę czy drób. W kuchni egipskiej nie przeważa jeden, konkretny składnik, a do potraw z kaszy, ryżu i mięsa dodaje się dużo warzyw. Wygląda na to, że Egipcjanie stosują bardzo urozmaiconą dietę, przyprawioną na swój własny, lokalny sposób.
Shoarma
Potrawa ta związana jest ściśle z Bliskim Wschodem i powinna kojarzyć się z kulturą arabską, choć obecnie większość z nas zna tę potrawę w postaci tureckiego kebaba. Shoarma to pokrojone paski mięsa, przeważnie drobiowego lub baraniego, podawane z sosem i warzywami na talerzu lub w pitcie, dlatego łączy cechy zarówno tureckiego kebaba jak i greckiego gyrosa. To najbardziej popularna egipska potrawa, jednak ta kuchnia, podsycana aromatycznymi przyprawami kryje o wiele więcej ciekawych potraw!
Zobacz także: Shoarma, czyli egipski odpowiednik tureckiego kebaba!
Baba ghanoush
Egipcjanie nie stronią od dodatków do słynnego chlebka w postaci licznych past. Jedną z nich jest baba ghanoush, która awansowała do rangi potrawy, mimo że stosunkowo rzadko spożywana jest jako odrębne danie – chociaż Egipcjanie swego czasu podawali je jako danie główne w towarzystwie owoców granatu. Baba ghanoush to pasta, którą robi się z pieczonego bakłażana i sezamu, dodając sok z cytryny, oliwę oraz różne przyprawy, w tym sól, paprykę, kmin rzymski, cebulę czy czosnek. Samą pastę spożywa się wraz z chlebem lub jako dodatek do warzyw.
Zobacz także: Baba ghanoush (Babaganusz) – arabski dip, z czym go jemy i gdzie podajemy?
Kofta
Kofta to danie z mielonego mięsa, najczęściej baraniego, nadziewanego na patyki od szaszłyków w postaci mięsnych kulek. Potrawa ta przyrządzana jest na grillu, a baraninę można zastąpić również innym rodzajem mięsa: wołowiną lub drobiem. Jak większość dań kuchni egipskiej, kofta jest również intensywnie przyprawiana standardową mieszanką przypraw, składającą się z kolendry, kminku rzymskiego, czosnku czy cebuli. Po ugrilowaniu niekiedy skrapia się ją sokiem z cytryny.
Zobacz także: Kofta, czyli egipskie szaszłyki z mięsa mielonego! Przepis i ciekawostki
Mahshi
Ta potrawa, o skomplikowanej nazwie, przypomina wyglądem nasze polskie zawijane gołąbki, jednak zamiast ugotowanej kapusty, głównym składnikiem są tu liście winogron. To właśnie nimi zawija się farsz składający się z ryżu i mielonego mięsa. Niekiedy otula się je dodatkowo w cukinię lub bakłażana. Obecnie można również spotkać wersje wegetariańskie.
Kushari, czyli ryż i makaron
W kuchni egipskiej znajdzie się również coś dla tych, którzy nie przepadają za mięsnymi daniami. Kushari to jedna z w pełni wegetariańskich potraw o dość nietypowym (dla naszej kultury) połączeniu ryżu i makaronu. Aby danie nie było zbyt suche, dodaje się do niego czerwoną soczewicę i sos pomidorowy. W tym przypadku Egipcjanie również nie stronią od przypraw.
Ful Medames
Powracamy do śniadań, które – jak wcześniej wspomniano – Egipcjanie stosunkowo rzadko jedzą na słodko. O wiele częściej w ich porannych potrawach przewija się bób występujący również pod nazwą ful. Stąd też wzięła się nazwa tradycyjnej pasty (lub gulaszu) z bobu serwowanej głównie na śniadanie – Ful Medames. Podaje się ją razem z oliwą z oliwek, natką pietruszki czy cebulą. Potrawa ta jest co prawda kojarzona ze śniadaniem, jednak w praktyce Egipcjanie spożywają ją przez cały dzień – zwłaszcza robotnicy.
Co ciekawe, jest to jedna z potraw narodowych o rozbudowanej historii sięgającej rzekomo nawet czasów starożytnych. Było to ponoć standardowe danie, które spożywali budowniczy Piramid. Później, w okresie średniowiecza, potrawa ta zaczęła być produkowana na szerszą skalę w Łaźniach Królewskich w Kairze. Z czasem rozpowszechniła się również w sąsiednich krajach i kulturach, adaptując się w południowej Afryce czy krajach Bliskiego Wschodu. Każda z kultur przyrządza ją jednak na własny sposób, dlatego obecnie możemy spotkać się z różnymi formami przyrządzania Ful Medames.
Zielona zupa – Mulukhiyah
Mulukhiyah w dosłownym tłumaczeniu oznacza liście juty – zielonego warzywa, wyglądem przypominającego szpinak. W Egipcie nazwa ta odnosi się jednak do potrawy przyrządzanej z owych liści juty, czyli zielonej zupy na bazie bulionu wołowego lub drobiowego. Niekiedy podawana jest również z fragmentami ugotowanego kurczaka, ryżu i soku z cytryny. Juta to roślina dość sporych rozmiarów, złożona z łodygi i liści, które odrywa się przed suszeniem. Podczas gotowania przybierają dość nietypową, kleistą i ciągnącą się konsystencję, jednak bogate są w liczne witaminy i minerały. Zielona zupa uchodzi za jedną z najzdrowszych potraw – jest również uważana za afrodyzjak.
Obecnie zielona zupa z liści juty rozpowszechniona jest w całej kulturze Bliskiego Wschodu, a także na Cyprze czy w krajach Afryki Wschodniej, Zachodniej i Północnej. Egipcjanie uważają ją jednak za swoją potrawę narodową, ponieważ to u nich, w delcie Nilu po raz pierwszy zaczęto zbierać liście juty i po ususzeniu gotować z nich zupę.
Om Ali – tradycyjny egipski deser – historia i ciekawostki
Om Ali to tradycyjny egipski deser, którego nazwę tłumaczy się jako „Matka Ali”, a tworzy się go na bazie ciasta (ciasta francuskiego bądź chleba) i miesza razem z dodatkami, zalewając śmietaną bądź mlekiem. Ten narodowy przysmak posiada jednak dość nieprzystępną historię, sięgającą czasów dynastii Ajjubidów, których ostatni sułtan – As-Saliha – panował w latach 1240-1249. Tradycyjny deser został stworzony i nazwany na cześć jego pierwszej żony, zaraz po jej śmierci. Niewielu wówczas zdawało sobie sprawę, że śmierć Om Ali nie była przypadkiem. Druga żona sułtana – Szagaret El Dorr – miała zlecić zamordowanie pierwszej żony przez jej własne pokojówki. Powodem był spór, który wyniknął po śmierci sułtana – który z synów okaże się następcą tronu. Szagaret El Dorr, chcąc zamaskować swój haniebny uczynek, zleciła kucharzom stworzenie najsmaczniejszego deseru, jaki dotąd powstał w Egipcie i kazała nazwać go imieniem Om Ali.
Przepis na Om Ali
Deser Om Ali, choć nie posiada zbyt radosnej historii, jest smaczną i intrygującą potrawą, która jest dodatkowo łatwa w wykonaniu. Jej przyrządzenie zajmuje około godziny. Przedstawiamy standardowy przepis, który każdy może wykonać we własnym domu!
Składniki:
- ciasto francuskie w postaci croissantów lub innego typu ciasto (biszkoptowe, keksowe)
- różnorodne bakalie: daktyle, rodzynki, pistacje
- dżem figowy
- mleko i/lub śmietanka 36%
Przygotowywanie deseru najlepiej zacząć od sparzenia rodzynek. Następnie należy przygotować naczynie żaroodporne i przekroić na pół croissanty, wzdłuż dłuższego boku. Pierwszą połowę ułożyć na dnie naczynia, a następnie posmarować warstwą dżemu i wyłożyć bakaliami. Kolejnym krokiem jest nałożenie drugiej warstwy ciasta i zalanie całości mlekiem bądź śmietaną (w zależności od upodobania). W tym samym czasie piekarnik należy rozgrzać do 200°C. Wstawić przygotowany deser na około 15-20 minut, aż się zarumieni z wierzchu. Na sam koniec, gdy deser wyjdzie gorący z piekarnika, warto udekorować go ubitą wcześniej śmietanką i oprószyć pistacjami lub migdałami. Gotowe!
Słynne tahini
Pasta tahini jest obecnie popularna na całym świecie i być może nie każdy wie, że wywodzi się właśnie z kultur bliskowschodnich. Tahini to pasta sezamowa, której – jak sama nazwa wskazuje – bazowym składnikiem są nasiona sezamu. W Egipcie pierwszym procesem, jakim poddawany jest sezam jest podprażanie jego nasion, dzięki czemu smak staje się bardziej intensywny i wyrazisty. Z kolei bardziej gorzką odsłonę preferują mieszkańcy Azji. Tahini jest bowiem powszechnie używane także w Japonii, Korei czy Chinach. Tahini jest składnikiem innych egipskich bądź arabskich potraw, takich jak hummus lub wspomniana wcześniej baba ghanoush.
Przepis na pastę
Pasta sezamowa używana jest często w daniach wegańskich bądź wegetariańskich, jednak może przypaść do gustu również jako dodatek do wszelkiego rodzaju dań. Jej wykonanie jest stosunkowo łatwe, dlatego można ją przyrządzić we własnej kuchni.
Składniki:
- nasiona sezamu
- oliwa
- cytryna
- czosnek
Przygotowanie tahini należy rozpocząć od uprażenia sezamu. W tym celu wysypuje się nasiona na patelnię i podgrzewa pilnując, aby się nie przypaliły. Po uprażeniu warto odstawić je do ostygnięcia, a następnie przesypać do naczynia, w którym będzie się je miksować. Z początku nasiona będą przybierać formę proszku lub grudek, jednak po dodaniu oliwy zmienią się w płynną, lejącą postać. Do tahini najlepiej nadają się delikatne oliwy bądź olej z pestek winogron. Na tym etapie można by zakończyć robienie pasty sezamowej, jeśli jednak chce się ją wykonać w tradycyjny egipski sposób, warto doprawić ją sokiem z cytryny i dodać przeciśnięty przez praskę czosnek, po czym jeszcze chwilę miksować do połączenia się smaków.
Napoje w kuchni egipskiej
W kuchni egipskiej nie brakuje również tradycyjnie wypijanych napojów. Charakterystycznymi elementami są różnego rodzaju soki, które okazują się idealną ochłodą w upalne dni (tych jak wiadomo, w Egipcie nie brakuje). Najczęściej robione są z trzciny cukrowej, pomarańczy, granatu i innych owoców, które akurat będą dostępne. Na ulicach można spotkać specjalne sklepy, zajmujące się wyłącznie sprzedażą soków.
Egipcjanie nie szczędzą sobie również kawy czy herbaty. Kawa przyrządzana jest najczęściej po arabsku bądź po turecku. Pierwszy sposób polega na parzeniu kawy z dodatkiem kardamonu. Taka wersja posiada nieco gorzki posmak, jednak dla osłody zamiast cukru dodaje się daktyle. Zupełnie inaczej niż w przypadku kawy po turecku, którą parzy się w specjalnym tygielku z dodatkiem cukru. Z kolei herbatę Egipcjanie piją najczęściej z czarnych liści bądź z liści hibiskusa. Sam hibiskus ma również inne zastosowanie, ponieważ przyrządza się z niego specjalny napar o nazwie karkade. Napój ten można pić zarówno na zimno jak i na gorąco.
Kuchnia egipska – intrygujące potrawy
Jedzenie w Egipcie jest bogate w różnorodne aromaty i intensywne smaki. Można więc uznać, że każdy znajdzie tu coś dla siebie: zarówno zwolennicy mięsnych dań, jak i wegetarianie. Charakterystyczną potrawą, którą bez obaw mogą spożywać ci niejedzący mięsa jest falafel, czyli małe kulki z ciecierzycy przypominające pulpety. Falafel powszechnie spożywa się również w kulturze arabskiej. Podobną potrawą jest taameja, która jedynie z wyglądy przypomina kotlety z mielonego mięsa, a w rzeczywistości zrobiona jest ze zmielonego bobu.
Kuchnia egipska posiada jednak potrawy, które nie rozpowszechniły się na świecie i znane są jedynie lokalnie. Do jednych z nich należy hamem, czyli mięso z gołębia. Piecze się je na grillu, smaży, niekiedy nawet nadziewa kaszą i warzywami.
Kulinarna podróż po Egipcie może pozytywnie zaskoczyć wariacją smaków i intensywnymi przyprawami. Poza powszechnie znaną shoarmą, warto spróbować orientalnych potraw, takich jak mulukhiyah czy kofta. Na deser skosztować Om Ali, a w upalny dzień ochłodzić się sokiem z granatu bądź naparem z hibiskusa.
