Wielki Sfinks – strażnik nekropoli w Gizie

Pustynia, słońce i gorący piach… ale w oczy rzuca się jedna „postać”, która jest prawdziwą legendą tego terenu. Jedyny i niepowtarzalny Sfinks, czyli lew z ludzką głową, który oprócz piramid uznawany jest za symbol Egiptu. Mówi się, że podróż w te okolice bez wycieczki do Gizy, można uznać za nieudaną i trzeba tam wrócić jeszcze raz. Dlaczego warto zobaczyć słynnego Sfinksa?

Wielki Sfinks w Gizie

Na początek warto przyswoić sobie kilka informacji o głównym bohaterze Egiptu. Oprócz zdjęć, które można zobaczyć wszędzie, zawsze warto jest coś wiedzieć na temat tego historycznego zabytku. Gdzie można „odwiedzić” Wielkiego Sfinksa? Znajduje się on na terenie monumentalnego kompleksu piramid w Gizie, w Egipcie. Dziś Sfinks jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych budowli na świecie. Z czego zrobiony jest ta budowla? Rzeźba została wyryta w skale wapiennej (jest to skała osadowa składająca się głównie z węglanu wapnia), skała powstała w skutek wykucia specjalnych bloków, które zostały użyte do budowy Piramidy Cheopsa. Rzeźba ma 72,85 m długości i 20 m wysokości. Na żywo wydaje się jeszcze większy niż na zdjęciach i robi spektakularne wrażenie!

Więcej na temat piramid w Gizie przeczytasz w naszym artykule: Jak powstały piramidy w Gizie, i co z nich pozostało do dziś?

Sfinks w mitologii

Sfinks w starożytnym Egipcie to przede wszystkim symbol władzy i siły królewskiej. Przedstawiany jest jako posąg lwa z ludzką głową, bardzo często z twarzą Faraona. Egipskie Sfinksy były płci męskiej i było to tak ważne, że za czasów panowania królowej, na pomnikach trzeba było „dokuć” bądź dorysować jej brodę. Sfinks w Gizie nie ma skrzydeł, ponieważ są one atrybutem w mitologii sumeryjskiej. Według mitologii greckiej Sfinks miał charakter strażnika i siedział na skale pilnując dostępu do Teb (miał twarz i piersi kobiety). Zjadał przy tym ludzi, którzy nie potrafili rozwiązać zagadki, która brzmiała tak: „Co to za zwierzę obdarzone głosem, które z rana chodzi na czworakach, w południe na dwóch nogach, a wieczorem na trzech?”. Edyp odpowiedział, że jest to człowiek i po rozwiązaniu zagadki, potwór rzucił się w przepaść.

Wielki Sfinks – pochodzenie

Najprawdopodobniej rzeźba została wykonana około 2550 r. p.n.e., z polecenia władcy starożytnego Egiptu (Chefrena). Około 1550-1295 r. p.n.e., posąg odnowiono i między łapami Sfinksa umieszczono kamienną płytę z podziękowaniami za objęcie władzy, którą faraon miał otrzymać za sprawą tej rzeźby. Podobno przyszły władca odpoczywając w cieniu budowli miał sen, w którym Bóg obiecał mu całe królestwo w zamian za uwolnienie Sfinksa od pustynnych piachów. W czasach średniowiecza powstało wiele legend i historii związanych ze Sfinksem. Jedna dotyczyła skarbu w uchu rzeźby: osoba, której się to przyśniło przyjechała do Gizy i rozpoczęła poszukiwania. Podobno strażnik złapał tego człowieka i po usłyszeniu legendy sam chciał znaleźć skarb. Po tym wszystkim spotkała go kara; okazało się, że w uchu nie było skarbu tylko norka węża, który od razu ukąsił strażnika. Człowiek, który wyruszył na poszukiwania skarbu był bardzo ubogi, jednak spełnił się jego sen. Przejął zbroję strażnika i otrzymał wymarzony skarb – stał się bogaty.

Na początku XVI wieku, ludzie brali Sfinksa za uczestnika wojny trojańskiej, dlatego według nich w głowie rzeźby miał znajdować się korytarz prowadzący do wnętrza piramidy. W XVII wieku, niemiecki arystokrata po podróży do Gizy opisał w swoim dziele ducha, który mieszkał najpierw w piramidach, a później w głowie Sfinksa z Gizy. Oprócz strasznej historii napisał też o funkcji rzeźby, jako wyroczni, do której sam wtedy się zwrócił. W XVIII wieku Sfinks został zbadany i opisany przez francuskich specjalistów.

Sfinks w Gizie jako strażnik nekropolii

Nasz bohater uznawany jest za strażnika nekropolii. Na początku trzeba wyjaśnić to pojęcie; nekropolia- starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz położony w pobliżu miasta, albo inny duży cmentarz, na którym pochowani są członkowie znanych rodów i sławni ludzie. Największe nekropolie z wielkimi grobowcami takimi jak piramidy, zakładano właśnie w Egipcie. Jak sama nazwa wskazuje Sfinks jest strażnikiem nekropolii, ponieważ znajduje się na „placu” z kompleksem piramid. Przez to stał się on strażnikiem egipskim nekropolii w Gizie oraz zachodniej bramy, przez którą przechodzi światło i umarli. Sfinks zwrócony jest w kierunku wschodu, czyli w kierunku Nilu.

Wielki Sfinks w Gizie – zwiedzanie

Jak zdecydujecie się odwiedzić Wielkiego Sfinksa w Gizie, możecie też wziąć pod uwagę cały kompleks piramid i poświęcić na tę wycieczkę znaczną część dnia, zależy też jakim turystą się jest i na czym najbardziej zależy osobie odwiedzającej. Pewnie każdy by chciał ładne pamiątkowe zdjęcia ze Sfinksem oraz przejażdżkę na wielbłądzie wśród piramid.

Jak dojechać do Sfinksa? Jeśli nie bierze się grupowej wycieczki, która dowiezie Was autokarem, najlepiej złapać taksówkę, która kosztuje około 30 zł (tym sposobem na pewno zaoszczędzicie pieniądze). Giza leży na obrzeżach Kairu, dlatego warto też wziąć pod uwagę korki, które mogą pojawić się na drodze. Najlepiej jest wyjechać rano, wtedy możecie trafić na dobre światło i na mniejszą ilość grup turystycznych. Bilety można kupić wcześniej (obejmują one obszar Sfinksa i kompleks piramid). Na miejscu możecie dokupić sobie wstęp do piramid oraz przewodnika (nie będzie to konieczne jeśli wcześniej przyswoi się potrzebną wiedzę i ciekawostki). Do plecaka/ torebki najlepiej włożyć sobie butelkę wody i przekąski. W pobliżu są sklepy i restauracje, jednak wiadome jest to, że w pobliżu popularnych atrakcji turystycznych zawsze będzie drożej.

Sfinks w Gizie – ciekawostki

W czasach starożytnych Sfinks musiał być co jakiś czas odkopywany, ponieważ był zasypywany przez wiatr pustynnym piaskiem, jednak niszczenie rzeźby nie było spowodowane piaskiem, tylko deszczem. Postać Sfinksa ujrzała światło dzienne dopiero w 1817 roku, bo wcześniej spod piachu wystawała tylko jego głowa i klatka piersiowa.

Sfinks ma twarz mężczyzny, jednak dlaczego posąg nie ma nosa? Jest kilka zdań na ten temat, ale nie wiadomo, które jest prawdziwe. Po pierwsze jest teoria, że nos został zniszczony przez wojska napoleońskie, podobno pijany członek wojska wcelował w nos kulę armatnią. Po drugie, duński odkrywca naszkicował Sfinksa bez nosa, zanim przybyły tam wojska napoleońskie. Po trzecie arabski historyk twierdzi, że pewien fanatyk religijny miał misję, żeby zniszczyć Sfinksa, do którego modlili się chłopi prosząc o więcej wody w rzece Nil. Fanatykowi udało się jedynie zniszczyć nos Sfinksa, za co został zabity.

Co ciekawe, archeolodzy odkryli co znajduje się pod rzeźbą. Podobno jest tam dużo labiryntów i komnat. Niektórzy głoszą, że pomieszczeń jest kilka tysięcy, a na ścianach znajdziemy hieroglify. Podobno cień Sfinksa ma ogromne znaczenie. W dniu wiosennego przesilenia cień budowli i piramidy Chefrena pokrywają się. Mówi się, że był to specjalny zabieg architekta, który chciał pokazać mieszkańcom Egiptu, że Sfinks towarzyszy faraonowi w podróży do świata zmarłych.

Czujecie dreszcze i macie ochotę na własnej skórze sprawdzić, jak wygląda Sfinks na żywo i pogłówkować nad kolejną „teorią”, dlaczego nie ma nosa? Czy zamiast leżeć na plaży w egipskim kurorcie macie ochotę spakować plecak i odwiedzić Gizę? Ta wycieczka jest właśnie dla Was. Z taką dawką wiedzy możecie ruszać na podbój Strażnika nekropolii i kompleksu piramid. Powodzenia!