Piramidy w Gizie to zdecydowanie najpiękniejsze zabytki w stolicy Egiptu. Trudno jednoznacznie określić, jak zbudowano piramidy. Badacze prześcigają się w rozwiązywaniu tej zagadki, podając coraz więcej nowych informacji na temat budowli sprzed ponad 2000 lat. Egipskie piramidy odkrywają tajemnice władców, ich rodzin, a także przeciętnych obywateli. Mimo podobieństw pod względem wizualnym, każda piramida opowiada inną, fascynującą historię. Chcesz dowiedzieć się więcej o ich historii?
Historia budowania piramid w Gizie
Spis treści
Egipskie piramidy budowano na podstawie geometrii i astrologii – są one zorientowane na cztery strony świata. Najważniejszy był kierunek północny, któremu przypisywano działanie niemal magiczne. Gwiazdy uznawano za obecność bogów, a niebo miało być miejscem, gdzie po śmierci spoczywa faraon. Oś wschodnio-zachodnia wyrażała kult solarny oraz codziennie odradzanie słońca. Ze słońcem zaś utożsamiano władców – wraz z nadejściem ich śmierci, dzięki sile wiary, mieli codziennie odradzać się na nowo.
Aby precyzyjnie zorientować wszystkie punkty, robotnicy musieli się napracować. Obserwowali punkty wschodu i zachodu jednej z gwiazd, potem za pomocą kątów prostych wyznaczali trasę pozostałych ścian budowli. Przez to, że Nil co roku zalewał pola uprawne, Egipcjanie byli w stanie wyspecjalizować się w regułach geometrii. Początkowo wznoszono piramidy schodkowe, dopiero później zaczęto budować je na kształt ostrosłupa. Wokół głównych piramid egipskich powstało wiele mniejszych, które pełniły rolę grobowców królowych oraz znaczących dla państwa urzędników. Na ścianach budowli wznoszono zapisane w „Tekstach Piramid” hasła, które miały pomóc faraonowi wrócić do świata żywych.
Zobacz także: Przewodnik po Kairze. Czy znajdziemy tutaj coś równie ciekawego jak piramidy?
W 1979 r. wszystkie piramidy egipskie wpisano na listę dziedzictwa narodowego UNESCO.
Jak budowano piramidy?
Najbardziej znaną informacją o budowaniu piramidy w Gizie, jest to, że zaangażowano niewolników. Nic z tego! Do prac przy budowaniu piramid zatrudniano robotników, którzy otrzymywali za to odpowiednie wynagrodzenie. Wznosili oni kolejne piramidy od środka na zewnątrz, przesuwając się jednocześnie w górę.
Piramidy egipskie mają formę ostrosłupa. Budowę zaczynano od ułożenia kwadratowej podstawy, potem tworzono rdzeń budowli, a następnie kładziono na powstałą konstrukcję ogromne i ciężkie bloki kamienne. Do dziś powstają różne teorie na temat budowy piramid. Wcześniej zakładano, że używano dźwigu lub żurawia.
Angielsko-francuscy archeolodzy odkryli schodkową rampę – Egipcjanie budowali specjalne wyciągi, które mierzyły tyle, co piramidy, a następnie wciągali kamienne bloki po schodach. Po obu stronach rampy montowano szerokie otwory, które zabezpieczały bloki przed zsunięciem się i ułatwiały ich wciąganie. Robotnicy stali po bokach schodów i ciągnęli linę, która była owinięta wokół drewnianych stojaków. Liny ślizgały się po ich powierzchni, co ułatwiło budowanie konstrukcji. Badacze nadal próbują się dowiedzieć, czy robotnicy w trakcie ciągnięcia liny musieli się przemieszczać w pionie po schodach, czy mogli stać w miejscu. Początek rampy musiał sięgać terenów oddalonych od płaskowyżu w Gizie o kilometry, żeby robotnicy zdołali ułożyć ważące 2,5 tony kamienne bloki w odpowiedni sposób.
Piramida Cheopsa
Piramida Cheopsa w Gizie liczy prawie 150 metrów wysokości, co czyni ją największą z tych możliwych do zobaczenia w Egipcie. Została zbudowana ok. 2560 lat p.n.e. w okresie Starego Państwa. Szacuje się, że budowa trwała 20 lat. Piramida w Egipcie dotrwała niemal w całości do czasów nowożytnych – zniszczono jedynie licówkę i rozkradziono skarby.
Wewnątrz piramidy odkryto sieć szybów i korytarzy. Mały tunel prowadzi od wejścia do Wielkiej Galerii, czyli korytarza, który mierzy prawie 9 metrów. Na jego końcu znajduje się pomieszczenie, w którym ukazano sarkofag – to pomieszczenie to Komora Króla, która mieści się na centralnej osi budowli. Wszystkie ściany komory stworzono z czerwonego granitu sprowadzonego z kamieniołomów w Asuanie. Przez długi czas wierzono, że to właśnie tam pochowano ciało faraona. Współcześni archeolodzy uważają, że mumię ukryto w całkowicie innej części piramidy, żeby ukryć kosztowności przed złodziejami. Naukowcy twierdzą, że do tej pory nie odnaleziono faktycznego miejsca pochówku. Pod powierzchnią odkryto nieukończone pomieszczenia, których przeznaczenia nie odkryto do dziś, jednak świadczą o przemyślanym planie na tę budowlę.
W kompleks grobowca Cheopsa wchodzą także jamy z pogrzebowymi łodziami, które miały służyć faraonowi w pośmiertnej podróży. Nie były to prawdziwe statki, a jedynie symboliczne murowane modele łodzi. Znaleziono jednak groty, w których odkryto rozłożone na części prawdziwe łodzie – jedną z nich udało się zrekonstruować. Została zbudowana z cedru i składa się z 1224 części połączonych linami. Jej długość to 43,3 m. Badacze ustalili, że łodzie były używane podczas procesji pogrzebowych, a potem rozkładane na części i chowane w jamach.
Piramida Chefrena
Biorąc pod uwagę jej wysokość, jest drugą z egipskich piramid – mierzy 136 metrów. W rzeczywistości może wydawać się nieco wyższa od piramidy Cheopsa, jednak wynika to z faktu, że została postawiona w miejscu, gdzie płaskowyż ma 10 metrów więcej. Zatem to grobowiec Cheopsa jest największą egipską piramidą. Budowanie świątyni Chefrena zakończyło się ok. 2352 r.p.n.e., co przypada na ostatnie lata jego rządów. Oficjalna nazwa to „Chefren-jest-Wielki”. Została wzniesiona z kamiennych bloków, które pokrywano wapieniem i granitem. W kompleksie grobowym, oprócz grobowca, znajduje się jeszcze świątynia górna i dolna, dromos, Świątynia Sfinksa oraz Sfinks.
Wnętrze grobowca Chefrena różni się od tego, które można podziwiać w świątyni Cheopsa. Jest dużo prostsze i mniejsze. Komnata pogrzebowa, dwa korytarze i dodatkowa komnata to właściwie jedyne pomieszczenia, które można w niej znaleźć. Archeolodzy odkryli, że w świątyni pogrzebowej znajdowało się ok. 50 rzeźb króla naturalnej wielkości. Na wschodnim krańcu grobli zachowała się Dolna Świątynia, w której połyskująca podłoga była wykonana z kalcytu. Można w niej dostrzec 24 puste podstawy posągów – na każdym dawniej znajdowała się rzeźba z wizerunkiem króla.
Wielki Sfinks znajduje się zaraz obok piramidy Chefrena. Mierzy 20 metrów wysokości i 72 metry długości. Wyrzeźbiony w litej skale, przedstawia leżącego lwa z głową człowieka. Postać owinięta jest nemes, czyli tradycyjną chustą, która noszona była w starożytności. Głowa Sfinksa skierowana jest na wschód, co miało zapewnić faraonowi wieczne życie.
Z niektórych teorii wynika, że pierwotnie zamiast ludzkiej głowy, w posągu znajdowała się głowa lwa lub szakala, o czym miały świadczyć zaburzone proporcje i zbyt mała głowa. Lew symbolizował królów, ale też horyzont. Obecnie mówi się, że głowa jest nienaturalnych rozmiarów ze względu na trudności przy wycinaniu jej kształtu. Oszacowanie właściwych rozmiarów stanowiło dla robotników problem, zważając na jakość narzędzi, których używali do budowania Sfinksa. Posąg uznano za upamiętnienie Chefrena głównie dlatego, że to za jego czasów zlecono jego budowę oraz jego piramidy najbliżej się znajduje.
Piramida Mykerinosa
Grobowiec Mykerinosa jest najmniejszym spośród trzech sławnych świątyń egipskich. Ma 67 metrów wysokości i 108 metrów długości. Został zbudowany z zachowaniem niemal idealnie regularnych proporcji. Mykerinos rozpoczął tworzenie budowli, jednak dokończył ją dopiero jego syn Szepseskaf.
Prawdziwe imię władcy brzmiało MenKauRe, co oznacza: „Trwała-jest-moc-Re”. A Re to bóg Słońca, stwórca świata i pan ładu. Wśród Egipcjan był uważany za najważniejszego z bóstw. Przedstawiany był z dyskiem słonecznym i głową sokoła lub jastrzębia. Wierzono, że Re ma aż 72 różne postaci. Rozkazem jednego z kalifów, rozpoczęto rozbiórkę piramidy. Ostatecznie uszkodzono jedynie licówkę i zrobiono ogromną dziurę u boku konstrukcji. Do dziś zachowała się tylko niewielka część licowej powłoki.
Wnętrze tej świątyni jest zdecydowanie najbardziej skomplikowane ze wszystkich trzech. Można w niej znaleźć komnatę, którą zdobią rzeźbione panele oraz mniejsze pomieszczenie, w której jest aż 6 wnęk. Żadna z grobowych komnat władcy nie została ukończona przed jego śmiercią. W okresie panowania Starego Państwa, świątynia stała się miejscem kultu. Kiedy zalała ją powódź, niemal od razu ją odbudowano. Na miejscu odnaleziono pełno posągów przedstawiających zarówno samego Mykerinosa, jak i jego małżonkę Chamerernebti II.
Mykerinos uważany był za oddanego swoim poddanym. Podczas działań archeologicznych prowadzonych na terenie jego kompleksu grobowego, znaleziono tzw. „Triady Mykerinosa”, które przedstawiały władcę w otoczeniu kobiet – bogini Hathor oraz bogiń, które reprezentowały jeden z rejonów Górnego Egiptu. Badacze uważają, że powstało osiem takich triad – jedna triada miała przypadać na jedno miejsce kultu bogini Hathor. Początkowo sądzono jednak, że jest ich ok. 30 – jedna na każdy administracyjny rejon kraju. Na każdej z dotychczas znalezionych triad, władca trzyma kobiety za ręce, są również równego wzrostu, co świadczy o tym, że chciał równać się z bóstwami, ale też z poddanymi.
