Nie masz pomysłu na wyjazd z bliskimi, a szukasz miejsca na aktywne spędzenie kilku dni? Załęczański Park Krajobrazowy z pewnością Cię nie zawiedzie. Wybierz się w pieszą podróż szlakami turystycznymi, przejedź na rowerze liczne trasy o różnym poziomie zaawansowania, przepłyń spływ kajakowy przebiegający przez sam park i zobacz wspaniałą hodowlę koników polskich. Z pewnością spędzisz tu niezapomniany czas!
Załęczański Park Krajobrazowy – dlaczego jest to obszar chroniony?
Załęczański Park Krajobrazowy położony jest na Wyżynie Woźnicko-Wieluńskiej. Został utworzony 5 stycznia 1978 i był pierwszym parkiem krajobrazowym w centralnej Polsce. Jego powierzchnia wynosi 14 750 hektarów, a strefy ochronnej, tak zwanej otuliny, 12 010 hektarów. Znajdująca się na obrzeżach parku otulina jest specjalną częścią wyznaczoną w celu zabezpieczenia fauny i flory parku przed szkodliwą działalnością ludzką.
Park znajduje się na terenie trzech województw, łódzkiego, opolskiego i śląskiego. Większość obszaru przynależy do województwa łódzkiego, jedynie 1162 hektarów parku obejmuje województwo opolskie i 3897 hektarów otuliny znajduje się w województwie śląskim. Park Krajobrazowy ma za zadanie ochranianie jurajskiego krajobrazu Wyżyny Wieluńskiej. Na terenie parku i otuliny znajdują się również liczne rezerwaty przyrody. W samym parku jest to Bukowa Góra, będąca rezerwatem ścisłym, Dąbrowa w Niżankowicach oraz Węże. Na obszarze otuliny są to Stawiska oraz Szachownica.
Top 7 miejsc, które musisz odwiedzić w Załęczańskim Parku Krajobrazowym
Okoliczne szlaki poprowadzone są w ciekawy sposób, pozwalający na zwiedzenie wielu interesujących atrakcji. Zaplanuj swoją podróż po Załęczańskim Parku Krajobrazowym i odwiedź jak najwięcej ważnych punktów znajdujących się w nim.
Rezerwat przyrody Węże
Jest to rezerwat przyrody sąsiadujący ze wsią Węże. Znajduje się na południu województwa łódzkiego, około 35 kilometrów na południowy zachód od Wielunia. Położony jest na granicy Załęczańskiego Parku Krajobrazowego i obejmuje około 21 hektarów. Jest to rezerwat przyrody nieożywionej, mający na celu ochronę i zachowanie form oraz śladów świadczących o dziejach i budowie skorupy ziemskiej. Od roku 2011 jest to teren objęty ochroną czynną. Rezerwat powstał w wyniku zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego dnia 10 grudnia 1971 roku. Jego celem była ochrona wapiennego ostańca jurajskiego, góry Zelce, który wznosi się 45 metrów nad krawędź doliny Warty i leży około 220 metrów n.p.m. Przed powstaniem rezerwatu, po czasach II Wojny Światowej, tereny te były już poniekąd zagospodarowane. Obszar obejmujący wzgórze był w rękach prywatnych i wydobywano tam wapień i kalcyt. Pozostałością po tych wydarzeniach jest, aż 150 nieczynnych kamieniołomów.
Na obszarze rezerwatu znajdują się liczne zjawiska krasowe, między innymi jaskinie, na przykład Jaskinia Niespodzianka, Zanokcica, Stalagmitowa, Za Kratą, Dwuwylotowa, Draba, Mała i Profesora Samsonowicza. Do zwiedzania dla turystów przystosowane są jaskinie Stalagmitowa i Za Kratą. Znajdujące się w nich żelazne drabiny, umożliwiają przedostanie się przez jaskiniowe studnie. Pomimo że możliwy jest wstęp do dwóch jaskiń, obecnie wejście do nich jest dozwolone jedynie za zgodą Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi. W jaskiniach znajdujących się w Rezerwacie przyrody Węże odkryto stanowiska kopalnej fauny z epoki pliocenu, trwającej od 5,33 do 2,58 miliona lat temu. Powierzchnię wzgórza objętego ochroną porastają murawy kserotermiczne i naskalne.
Obszar rezerwatu jest najbardziej wysuniętym na północ przykładem jurajskiego krajobrazu w całej Polsce. Przez jego teren przebiegają dwa szlaki turystyczne, Szlak „Jury Wieluńskiej” oznakowany jako czerwony i Szlak „Rezerwatów Przyrody” oznakowany jako niebieski. W roku 2017 na terenie rezerwatu została otwarta ścieżka dydaktyczna o nazwie „Najcenniejsze walory przyrodnicze Miasta i Gminy Działoszyn”. Dzięki planowi utworzenia dróżki, przy okolicznych jaskiniach ustawiono tablice informacyjne z planami, opisami walorów przyrodniczych obiektu oraz mapą rezerwatu. W okolicy ustawione są też strzałki wskazujące lokalizację opisywanych jaskiń.
Żabi Staw
Żabi Staw znajdujący się w Załęczańskim Parku Krajobrazowym jest pomnikiem przyrody nieożywionej należącym do parku. Jak nazwa może wskazywać, jest on siedliskiem wielu żab, między innymi rzekotek, żab moczarowych, kumaków nizinnych, grzebiuszek ziemnych, traszek czy ropuch szarych i zielonych. Zbiornik wodny jest w pełni zasilany wodami opadowymi. Istnienie Żabiego Stawu związane jest z występowaniem na tym terenie osadów nieprzepuszczalnych zatrzymujących wodę.
Oprócz żab zamieszkany jest przez liczne ptactwo wodne między innymi łyska, wodnika, perkozka oraz dzikie kaczki. W okolicach stawu znajduje się również wiele gatunków płazów i owadów. Bogaty jest również w interesującą roślinność, między innymi grzybienie białe, inaczej nazywane liliami wodnymi. Od końca marca do końca maja tworzą niesamowitą płachtę przykrywającą całą powierzchnię stawu. Staw otoczony jest wieloma ławeczkami oraz altankami, z których będziesz mógł podziwiać jego piękno i przysłuchiwać się żabim chórom. Miejsce to znajduje się na zachód od wsi Bobrownik. Właśnie od tamtej strony warto do niego dojechać. Zatrzymać się tu możesz na parkingu znajdującym się tuż przy zbiorniku wodnym.
Góra św. Genowefy
Góra św. Genowefy jest kolejnym pomnikiem przyrody nieożywionej, znajdującym się na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Jest to najbardziej wysunięty na północ wapienny ostaniec Jury Wieluńskiej zbudowany z górnojurajskich wapieni skalistych. Posiada strome stoki i płaski grzbiet. Jest końcem 20-kilometrowego odcinka Przełomu Działoszyńskiego i początkiem 16-kilometrowego odcinka Załęczańskiego Łuku Warty. Ze wschodniej strony góry znajduje się wejście do schroniska podskalnego, zwanego również jaskinią Genowefy.
Częścią wzniesienia jest największa skała wapienna w całym parku. Wyglądem przypomina ludzką czaszkę, co wytworzyło jedną z miejscowych legend. Historia mówi, że było to miejsce sabatów. W tych okolicach krąży też druga legenda, wyjaśniająca nazwę góry. Opowieść głosi, że nazwa pochodzi od imienia żony jednego z właścicieli miejscowości Parzymiechy. Kobieta została wygnana i ukrywała się w okolicach góry. Jednak pierwsze podania głoszą, że góra ta posiadała miano Jarzębowskiej. Powiązane to było z nazwą znajdującej się obok miejscowości, Jarzębie. Mieszkańcy tej osady żyli w odosobnieniu od całego świata, tworząc poniekąd plemię. Okoliczni mieszkańcy i władze nie były zadowolone z takiego stanu rzeczy, dlatego zmusili mieszkańców Jarzębia do przesiedlenia, a następnie zmieniono nazwę góry. Dotrzesz do tej ciekawej i poniekąd mrocznej atrakcji udając się od strony Żabiego Stawu i kierując się ścieżką leśną w lewo.
Zobacz także: Zamek w Łęczycy – prawdziwa gratka dla miłośników historii
Jaskinia Ewy
Jaskinia Ewy powstała w jurajskiej skale wapiennej. Jest wynikiem długotrwałego działania procesów krasowych. Grota ta została odkryta w roku 1974 przez geologa Uniwersytetu Wrocławskiego, Adama Szynkiewicza. Odsłonięcie jaskini spowodowane było eksploatacją wapienia w tamtym miejscu. Mężczyzna nazwał grotę imieniem swojej żony, Ewy. Podczas eksploracji i badań naukowych jaskini, w latach 70. odkryto tam szczątki zwierząt lądowych z okresu trzeciorzędu, będącego częścią ery kenozoicznej. Okres ten trwał od 65 do 1,7 milionów lat temu. Znalezione pozostałości utrzymały się w dobrym stanie ze względu na brekcję kostną, czyli zespolenie zwierzęcych szczątków kostnych z kalcytem.
Do Jaskini Ewy można dostać się poprzez pionową studnię krasową. Pod koniec lat 80. miejsce zostało przystosowane do zwiedzania. Studnia wejściowa została obmurowana oraz osłonięta metalową kratą, a całość przykryto wiatą z drewnianym zadaszeniem. W studni zamontowano metalową drabinkę. Początkowo możliwe było zwiedzanie z przewodnikiem. Aktualnie wiata nad wejściem jest rozebrana, a konstrukcja metalowa rdzewieje. Pomimo, że wejście jest wciąż otwarte, schodzenie w głąb studni jest na własną odpowiedzialność. Jej głębokość wynosi około 8 metrów i prowadzi prosto do wnętrza jamy. Długość korytarzy groty wynosi około 40 metrów. Raczej odradza się wchodzenie w jej głąb.
Góra Zelcowa
Wzgórze Zelcowe jest wapiennym ostańcem na Wyżynie Wieluńskiej. Wznosi się 53 metry nad przepływającą w okolicy Wartą. Należy do gminy Działoszyn znajdującej się w województwie łódzkim. Góra zbudowana jest z górnojurajskich skał wapiennych mających ponad 130 milionów lat. Były one częścią dna morza, które się tu znajdowało. Wzgórze składa się z wielu form krasowych, między innymi ze skałek wapiennych, studni, kotłów i lejów krasowych oraz jaskiń. Po II Wojnie Światowej góra należała do podmiotu prywatnego i intensywnie prowadzono tu wydobycia wapienia i kalcytu. W 1971 roku na tych terenach utworzony został rezerwat geologiczny Węże, którego celem była ochrona tego wapiennego ostańca jurajskiego.
Góra Zelce należy do skalnego krajobrazu Jury Krakowsko-Wieluńskiej i jest najbardziej wysuniętym na północ jej fragmentem. W okolicznych jaskiniach odkryto wiele szczątków gatunków zwierząt pochodzących z epoki pliocenu. Aktualnie jamy są licznie zamieszkiwane przez nietoperze. Zbocza góry porasta roślinność kserotermiczna i wapieniolubna, między innymi czosnek skalny, rojnik pospolity, paprotnica krucha oraz zanokcica skalna i murowa. Wzgórze Zelcowe znajduje się na północ od wsi Węże, tuż nad Wartą, około 7 kilometrów od Działoszyna.
Granatowe Źródła
Są to krasowe źródła, tak zwane wywierzyska, zasilające zbiornik wodny, będący starorzeczem Warty. Granatowe źródła zawdzięczają swoją nazwę kolorze krystalicznie czystej wody wypływającej ze skalnej szczeliny na brzegu oraz spod skał na dnie zbiornika. Jest to jedyny przykład na całej Jurze, pulsujących, terasowych źródeł krasowych. Źródła stanowią pomnik przyrody przynależący do Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Na miejscu znajduje się tablica informacyjna o atrakcji. Będzie to świetne dopełnienie do całej wycieczki w te okolice. Zbiornik wodny mieści się pomiędzy Troniami a Starą Wsią i schowany jest między drzewami. Jadąc w stronę Troniny, warto pominąć wjazd do wsi i skręcić w lewo w stronę czerwonego Szlaku „Jury Wieluńskiej”. Wjedź w pierwszą widoczną ścieżkę. Kawałek dalej szosa kończy się betonowym chodnikiem prowadzącym między domkami letniskowymi. Po drodze, po lewej stronie powinieneś zauważyć tabliczkę informacyjną oraz strzałkę wskazującą kierunek. Wstęp do Granatowych Źródeł jest bezpłatny i możliwy przez całą dobę.
Wronia woda
Wronia Woda znajdująca się w Załęczańskim Parku Krajobrazowym jest przykładem starorzecza ukrytego w lesie. Dotrzesz tam, kierując się od strony Żabiego Stawu. Miniesz po drodze meandry Warty. W pewnym momencie odłącza się mały meander, będący dawniej częścią koryta rzeki. Jeśli trafiłeś w tamto miejsce, to dotarłeś właśnie do Wroniej Wody. Jest to niezwykle intrygujące miejsce będące największym użytkiem ekologicznym w powiecie wieluńskim. Jego powierzchnia wynosi 21,43 hektary. Zbiornik wodny jest miejscem lęgowym ptactwa wodno-błotnego, między innymi łyski i traczy nurogęsi, a nawet łabędzia niemego. Oprócz ptactwa ujrzeć możesz tam również wydry i bobry. Wronia Wodna nie jest dostępna od strony żadnej drogi publicznej i żeby się do niej dostać, musisz przedrzeć się przez las położony na południe od drogi leśnej łączącej Bobrowniki z Załęczem Wielkim. Podróż jest jednak całkowicie warta swojej ceny.
Jak przemieszczać się po Załęczańskim Parku Krajobrazowym?
Po Załęczańskim Parku Krajobrazowym możesz się dowolnie poruszać, jednak musisz pamiętać, że są obszary objęte zakazem wstępu. Takimi miejscami są między innymi rezerwaty przyrody. Wyjątek stanowią szlaki turystyczne, ścieżki przyrodnicze oraz trasy wyznaczone przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska przebiegające przez rezerwat. Musisz jednak pamiętać, że zakazane jest zbaczanie z nich. Kolejnymi niedostępnymi obszarami, są tereny objęte stałym zakazem wstępu, między innymi uprawy leśne, powierzchnie doświadczalne, ostoje zwierząt, źródliska rzek i potoków oraz obszary zagrożone erozją. Okresowo niedostępne mogą być również tereny, na których wystąpiło zniszczenie lub uszkodzenie drzewostanów, lub runa leśnego miejsca. Tymczasowo zamknięte mogą być również miejsca, gdzie występuje zagrożenie pożarowe oraz strefy, w których wykonywane są zabiegi gospodarcze związane z hodowlą lub ochroną lasu. Z oczywistych powodów zabroniony jest również wstęp na tereny, które są własnością prywatną, chyba że właściciel wyrazi zgodę na wejście.
W parku znajdziesz cztery szlaki turystyczne przeznaczone dla pieszych. Pierwszy, czerwony szlak „Jury Wieluńskiej”, ma długość 113 km i znajduje się w połowie w województwie łódzkim. Trasa prowadzi z Wielunia, przechodzi przez park i biegnie dalej, aż do Częstochowy. Drugi szlak, „Przełomu Warty przez Wyżynę Wieluńską” oznakowany jest jako żółty. Przebiega wzdłuż warciańskich przełomu, Krzeczowskiego i Działoszyńskiego. Ścieżka ma długość 23,5 kilometra. Kolejną trasą jest szlak „Kurhanów Książęcych”. Ma jedyne 5,5 kilometra i oznakowany jest jako czarny. Łączy ze sobą szlak „Jury Wieluńskiej” i „Przełomu Warty przez Wyżynę Wieluńską”. Będzie dobrym wyborem dla osób doświadczonych i szukających wrażeń. Ostatnią z pieszych szos, jest szlak Rezerwatów Przyrody. Ma, aż 99,5 kilometra długości i biegnie przez rezerwaty „Mokry Las”, „Dąbrowa w Niżankowicach”, „Węże”, „Szachownica”.
Jeśli planujesz przebyć Załęczański Park Krajobrazowy na rowerze, czeka Cię na miejscu, aż jedenaście różnych szlaków o rozmaitej trudności, między innymi szlak Wierzchlas-Osjaków-Wierzchlas o długości 44,9 kilometrów, oznakowany jako zielony, szlak Przełomu Krzeczowskiego o długości 20,5 kilometrów oznaczony kolorem żółtym lub trasa czarna Józefów-Bieniec o długości 11,7 kilometra. Na miejscu, będziesz mógł zdecydować, która będzie Ci najbardziej odpowiadać, w zależności od twoich umiejętności oraz miejsca, gdzie zaczynasz podróż. Wybór jest naprawdę duży i ciekawy.
Zobacz także: Zamek w Oporowie – późnogotycka budowla i jej legendy
Kajakiem po Warcie
W Działoszynie rozpoczyna się najpiękniejszy odcinek Warty, który prowadzi przez Załęczański Park Krajobrazowy. Prowadzi, aż do miejscowości Przywóz, a łączna długość trasy wynosi 27 kilometrów. Uważaj przed mostem łączącym Wieluń z Częstochową. Znajduje się tam kamienisty próg gromadzący wodę w celu zasilenia koła wodnego dawnego młyna. Kajak będziesz musiał przenieść przez odległość 15 metrów, aż do rozlewiska poniżej. Dopływając na wysokość miejscowości Lisowice, ujrzysz rozlewiska oraz wiele wysp znajdujących się na nurcie rzeki. Na wysokości miejscowości Bobrowniki, około 2 kilometry od brzegu, znajduje się rezerwat „Węże”. Miejsce, w którym zakończysz swój spływ kajakowy, zależy tylko i wyłącznie od Ciebie. Sprzęt wynajmiesz między innymi w wypożyczalni „Kajakiem po Warcie”. Cena za wynajęcie kajaku dwuosobowego wynosi tam 40 złotych za cały dzień od poniedziałku do piątku i 50 złotych w weekendy, święta oraz w trakcie długich weekendów. Opłaty w wypadku zgubienia lub zniszczenia sprzętu znajdziesz na stronie wypożyczalni. Podziwianie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego z kajaka, będzie ciekawym doświadczeniem i świetnym sposobem na aktywny wypoczynek.
Parkingi i informacje praktyczne
Wstęp do Załęczańskiego Parku Narodowego jest całkowicie bezpłatny. W okolicy parku oraz w pobliskich miejscowościach znajdują się liczne bezpłatne parkingi, także z pewnością znajdziesz jakieś miejsce po drodze. Ważną informacją jest to, że na teren okolicznych rezerwatów przyrody istnieje ograniczony wstęp dla zwiedzających. Możliwe jest przemieszczanie się jedynie po wyznaczonych szlakach turystycznych. Jeśli planujesz zabrać swojego psa w te okolice, musisz pamiętać, że nie wejdziesz z nim do żadnego rezerwatu, nawet po szlaku. Jeśli szlak przylega do rezerwatu, ale przez niego nie przebiega, możesz udać się tą trasą ze swoim czworonożnym kompanem. Podczas całego pobytu w Parku Krajobrazowym, pies musi być trzymany na smyczy. Celem takiego zarządzenia jest ochrona i zapewnienie bezpieczeństwa tamtejszym dzikim zwierzętom.
Wybierz się na wycieczkę na łono natury i ciesz się licznymi atrakcjami oferowanymi przez niesamowity Załęczański Park Krajobrazowy.
