W Kórniku – niewielkiej miejscowości w województwie wielkopolskim wznosi się jeden z zabytków nowożytnej architektury neogotyckiej, stanowiący dawniej posiadłość wielu zamożnych rodzin. Zamek a właściwie rezydencja stanowi największą atrakcję okolicy odznaczającą się bogatą historią i licznymi ciekawostkami. Jakie tajemnice skrywa kórnicka budowla? Eleganckie sale, zamkowe arboretum i biała dama – przyjrzyjmy się bliżej romantycznej konstrukcji i muzeum znajdującym się w jej wnętrzach.
Zamek czy pałac w Kórniku?
Spis treści
Tematem sporów turystów przybywających zwiedzić Zamek w Kórniku niejednokrotnie była nomenklatura budowli, ponieważ architektura wybudowanej posiadłości nijak ma się się do tytułowego zamku, a z wyglądu przypomina bardziej pałacową rezydencję. Zauważyć można wiele ozdobnych elementów, jak strzeliste wieżyczki, monumentalne łuki i delikatne dekoracje inspirowane sztuką orientu i neogotyku, choć nigdzie nie widać śladu zabudowań potężnych murów obronnych i przynajmniej jednego bastionu. Prawdą jest, że dzisiejsza budowla powstała na miejscu zamku pochodzącego z epoki późnego średniowiecza, a wyspa na której wznosi się zamek otoczona jest przez niewielką fosę.
Kilka słów o Zamku w Kórniku
Pierwsze dokumenty, w których wspomina się o Zamku w Kórniku pochodzą z 1426 roku i można w nich przeczytać o budowie obiektu. Zakłada się, że rezydencja została ukończona w 1430 roku, a za dokładną datę powstania zamku przyjmuje się XV wiek, lecz do dziś nie ma ona historycznego potwierdzenia w źródłach. Szacuje się, że pozostałe części starych murów i piwnice posiadłości pochodzą właśnie z tego okresu. Już w tym czasie budowlę otaczała fosa, do której prowadził zwodzony most. Jako pierwsi zamek zamieszkiwali członkowie rodu Górków – magnackiej rodziny, która znana była w całym kraju i pochodziła z Wielkopolski. W kolejnych latach posiadłość przechodziła z rąk do rąk, zmieniając swoich właścicieli i lokatorów.
W 1592 roku po śmierci głowy rodu – Stanisława Górki sprzedano ją rodzinie Czarnkowskich, natomiast kilka lat później w 1610 roku jej właścicielami stał się ród Grudzińskich. Ostatecznie od 1676 roku zamek należał do rodu Działyńskich. Zmianie wystroju posiadłości, przebudowie i nowemu zagospodarowaniu terenu szczególnie przysłużyła się jedna z członkiń rodziny – Teofila Potulicka, za sprawą której odmienił się zewnętrzy wygląd budowli i powstał otaczający rezydencję ogród francuski. Postać tej pani i jej portretowa podobizna dały początek zamkowej legendzie, która do dziś przedstawiana jest odwiedzającym to miejsce turystom.
Wnętrza Zamku w Kórniku
Obecnie Zamek w Kórniku stanowi połączenie różnych rodzajów stylów architektonicznych, ze szczególnym nacechowaniem elementów sztuki neogotyckiej, a jego okazałość można podziwiać nie tylko z zewnątrz. W środku posiadłości znajduje się muzeum, którego zwiedzanie odbywa się w ramach spaceru po udostępnionych turystom salach. Wygląd pomieszczeń idealnie odwzorowuje klimat pokojów z czasów, w których były zamieszkiwane przez gospodarzy. Dziś stanowią skarbiec eksponatów i artefaktów z życia rezydentów.
Tuż przy wejściu rozpościera się Zamkowa Sień, którą zdobią pozawieszane na ścianach herby, ale także zabytkowe drzwi, portale i bogato zdobione posadzki. Następnie można oglądać Pokój Władysława Zamoyskiego oraz Salę Kobiecą, która służyła za miejsce rezydentury zamkowych pań. Pomieszczenia umeblowane są zgodnie z potrzebami dworskich dam, a pośród ich wyposażenia można oglądać wiele antycznych mebli, fotografii i obrazów.
Najważniejsze zamkowe pomieszczenie stanowi Salon, w którym nie sposób zwrócić uwagę jednocześnie na wszystko, ponieważ jego wnętrze ozdabia mnóstwo przedmiotów. Wyróżnić warto umieszczony w rogu wiedeński fortepian i dostojny stół wykonany z wielu gatunków drewna. W kolejnej części zamku usytuowana jest Sala Jadalna z ogromnym stołem, przy którym znajdują się piękne krzesła w stylu neobarokowym. Tu wiszą portrety członków rodu – w tym obraz Białej Damy. Idąc o krok dalej czeka na turystów Pokój Fundatorów, czyli podsumowanie historii rodziny Zamoyjskich. Poza przedstawionymi pomieszczeniami na terenie zamku można podziwiać umieszczoną na piętrze wystawną Salę Mauretańską, Zakątek Myśliwski wraz z wzniesioną wieżą oraz Arboretum Kórnickie.
Kórnicka Biała Dama
Większość zamkowych budowli owiana jest legendą związaną z duchem urzędującym w posiadłości i nie inaczej jest w tym przypadku. Zamek w Kórniku posiada swoją Białą Damę, za którą uważa się jedną z rezydentek – Teofilę z Działyńskich Potulicką. Kobieta zmarła w 1790 roku, a przed swoją śmiercią dokonała wielu działań znaczących dla zamku i jego rozkwitu. Postać damy uwiecznił na jednym z obrazów Antoine Pesne, pod którego pędzlem kobieta występuje w długiej, białej sukni. To właśnie to dzieło miało wielki udział w wykreowaniu legendy o Białej Damie zamieszkującej kórnicki zamek.
Mówi się, że na moment przed północą Teofila znika z obrazu, a jej biała postać przemieszcza się po tarasie zamkowym. Dokładnie o północy pojawia się tam również rycerz na czarnym koniu, który zabiera kobietę na przejażdżkę. Do rana i pierwszego piania koguta krążą obydwoje po terenie zamku i parkowych alejkach, a następnie rozstają się i każde z nich wraca do swojego miejsca – rycerz w nieznane, a Biała Dama Kórnik na płótno wiszące w Sali Jadalnej. Udowadnianiem prawdziwości tej historii zajmują się oprowadzający turystów przewodnicy, którzy chętnie pokazują znajdujące się tuż pod obrazem ślady po damskich obcasach odbite w zamkowych posadzkach.
Arboretum w Kórniku
Jedną z atrakcji przy zamku, która stanowi jednocześnie pomnik historii jest Arboretum Kórnickie, czyli kolekcja roślin drzewiastych, w tym drzew, krzewów, pnączy i krzewinek o historii sięgającej 1826 roku. Miejsce to pełni funkcje turystyczne, edukacyjne, ale także kulturowe i naukowe, a powierzchnia utworzonego parku rozpościera się na obrębie 30 hektarów. Dziś codziennie można oglądać tu około 3 000 roślin, których początek ma swoje korzenie w czasach, gdy właścicielem zamku był Tytus Działyński. Podczas jego rezydentury rozpoczęto pracę nad przebudowaniem ogrodów zamkowych, zmieniając styl parku francuskiego narzuconego przez damę Teofilę w ogród krajobrazowy o stylu angielskim. Wyznaczono alejki, które obsadzono licznymi gatunkami roślin.
Obecnie można oglądać tu okazy lokalne, jak i sprowadzone z zagranicy. Swoje centrum ma tu naukowa placówka, której powstanie przyczyniło się do utworzenia Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku. Arboretum uznane jest za botaniczny ogród, w którym uczeni prowadzą swoje badania oraz zajęcia dla studentów. Prawdą jest, że o każdej porze roku odwiedzający mogą znaleźć w ogrodzie coś pięknego. Wyznaczone są dwie edukacyjne ścieżki – „Drzewa świata” oraz „Cisowe komnaty”, a na terenie Arboretum w Kórniku znajdują się także: polana piknikowa, polana edukacyjna, plac zabaw i wiele zagospodarowanych miejsc do odpoczynku. Każdego roku zamkowe ogrody są miejscem organizowania licznych wydarzeń i imprez oraz tematycznych gier na orientację. Możliwe jest zwiedzania arboretum w towarzystwie przewodnika, który dodatkowo przedstawia historię tego miejsca i najciekawsze informacje o rosnących w kompleksie gatunkach roślin.
Zamek w Kórniku – zwiedzanie
Na zwiedzanie Zamku w Kórniku wraz z Arboretum warto przeznaczyć około trzech godzin, by ze spokojem móc zobaczyć każdy zakątek wielkopolskiej rezydencji. Obowiązują inne bilety umożliwiające wejście na teren samego zamku, jak i okolicznych ogrodów. Zamek dostępny jest dla odwiedzających przez cały rok i stanowi świetne miejsce na weekendowy wyjazd w rodzinnym gronie. Zwiedzanie może być przeprowadzone samodzielnie lub w towarzystwie przewodnika, jednak opcja ta dedykowana jest większym grupom, które z wyprzedzeniem dokonają rezerwacji.
Zamek w Kórniku – godziny otwarcia
Zamek w Kórniku można zwiedzać od wtorku do niedzieli, w godzinach: 10:00 – 16:00 choć ostatnie wejście możliwe jest o godzinie 15:15. Wejście do Kórnickiego Arboretum znajduje się tuż przy zamku. Krajobrazowy park można zwiedzać codziennie od godziny 10:00. Godziny zamknięcia różnią się w zależności od pory roku i sezonu turystycznego.
Zamek w Kórniku – cennik
Bilety wstępu dzielą się na trzy kategorie: normalne, ulgowe i rodzinne. Koszt biletu normalnego to 10 złotych, natomiast ulgowego 7 złotych. Ulgą objęci są dzieci w wieku szkolnym, studenci, osoby niepełnosprawne wraz z opiekunami oraz emeryci i renciści. Ponadto ciekawym rozwiązaniem jest zakup biletu rodzinnego, który przysługuje dwójce rodziców posiadającym do pięciu dzieci. Cena takiego wejścia wynosi wówczas 20 złotych. Wstęp do arboretum podlega osobnym opłatom, których cennik prezentuje się dokładnie tak samo, jak w przypadku zwiedzania kórnickiego zamku.
Jak dojechać do zamku?
Zamek w Kórniku znajduje się województwie wielkopolskim, w odległości około 20 kilometrów od Poznania nad Jeziorem Kórnickim. Łatwo dojechać tu samochodem osobowym, kierując się drogą krajową 11, przy której wznosi się budowla. Przy zamku i arboretum znajdują się dwa parkingi strzeżone płatne, natomiast w okolicy również można znaleźć bezpłatne miejsca postojowe. Bez problemu można dostać się do rezydencji, korzystając z komunikacji autobusowej.
Ciekawostki o Zamku w Kórniku
Ciekawym faktem jest to, że na Zamku w Kórniku mieści się do dziś biblioteka, która gromadzi ponad 400 tysięcy egzemplarzy książek, w tym 30 tysięcy z jej zbiorów zostało uznanych starodrukami! Obiekt zajmuje 44 miejsce na liście polskich Pomników Historii, dzięki czemu stanowi idealne miejsce nie tylko dla samodzielnych wyjazdów, ale także edukacyjnych szkolnych wycieczek. Arboretum znajdujące się przy zamku stanowi jedno z największych w Europie, a najstarszym rosnącym okazem na jego terenie jest lipa. Jej wiek szacuje się na około 300 lat! Poza ciekawą historią i niezwykłą architekturą warto zwrócić uwagę na piękne okoliczności przyrody, w których wzniesiono obiekt – mianowicie usytuowanie zamku tuż nad Jeziorem Kórnickim, które bywa kolejnym powodem do odwiedzenia tej okolicy szczególnie latem.
