Piesze wycieczki, jazda na rowerze, całodniowy wypoczynek na łonie natury w parku. Brzmi jak idealny pomysł na weekendowy wyjazd w celu odpoczęcia od hałaśliwego miasta. Odwiedź piękny Roztoczański Park Narodowy, zobacz na żywo hodowlę koników polskich i zaczerpnij świeżego powietrza województwa lubelskiego.
Roztoczański Park Narodowy — czym jest i gdzie jest położony?
Spis treści
Roztoczański Park Narodowy położony jest w południowo-wschodniej części Polski, a konkretnie na Roztoczu Środkowym w województwie lubelskim. Dzięki zróżnicowaniu geologicznemu, bogatej rzeźbie terenu i klimatowi wyróżniającemu się ścieraniem mas zimnego i ciepłego powietrza, park zachwyca swoją bogatą florą. Okoliczne tereny są zróżnicowane nie tylko pod względem przyrodniczym, a również ze względu na ciekawe ukształtowanie terenu. Znajdziesz tu łańcuchy wzgórz wapiennych, jak i również piaszczyste doliny, między innymi dolinę rzeki Wieprz.
W Pałacu Plenipotenta w Zwierzyńcu, znajdującym się w parku, swoją siedzibę ma dyrekcja zarządzająca okolicznymi terenami. Symbolem charakterystycznym dla Roztoczańskiego Parku Narodowego jest konik polski. Park znajduje się przy ulicy Plażowej 2 w Zwierzyńcu.
Historia założenia parku
Około stu lat temu na aktualnym terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego powstawały pierwsze rezerwaty przyrodnicze. Park został oficjalnie założony 10 maja 1974 roku, jednak jego historia sięga znacznie odleglejszych czasów. Prawie 500 lat temu na życzenie Jana Zamoyskiego, część powierzchni dzisiejszego parku została otoczona 30 kilometrami płotu. Ogrodzony obszar służył jako tereny do trzymania zwierzyny łownej i polowań. Profesjonalnie nazywano takie miejsce zwierzyńcem. Właśnie od tego terminu powstała nazwa najbardziej rozpoznawalnej miejscowości przylegającej do Roztoczańskiego Parku Narodowego, Zwierzyńca.
Bilety wstępu i godziny otwarcia
Roztoczański Park Narodowy otwarty jest przez cały rok, siedem dni w tygodniu przez całą dobę, tak więc z pewnością nie musisz martwić się o godziny otwarcia. Normalny bilet wstępu kosztuje 6 złotych, a ulgowy 3 złote. W wypadku, gdy zostajesz w okolicy na dłużej i chcesz dłużej cieszyć się pięknem parku, dostępny jest również tygodniowy bilet w przystępnej cenie 12 złotych. Przychód z kart wstępu na teren parku przeznaczany jest na remont i utrzymanie ścieżek i szlaków oraz utworzenie i konserwację małej architektury drewnianej, takiej jak kosze czy ławki.
Konik polski — co oznacza symbol Roztoczańskiego Parku Narodowego?
Warto wspomnieć krótko czym charakteryzują się słynne koniki polskie będące symbolem parku. Inna nazwa, pod jaką występują to koniki biłgorajskie. Jest to rasa późnodojrzewająca, czyli taka, która do pełnego wykształcenia układu kostnego i stawowego potrzebuje od 3 do 5 lat. Koniki polskie są długowieczne, odporne na choroby i trudne warunki utrzymania, dlatego właśnie świetnie radzą sobie same bez pomocy człowieka. Rasa ta ma twardy róg kopytowy, dzięki któremu nie jest konieczne podkuwanie.
Wybór konika polskiego na symbol Roztoczańskiego Parku Narodowego nie był w żadnym wypadku przypadkowy. Na terenie parku znajduje się hodowla tego gatunku, która powstała w 1982 roku. Na potrzeby utworzenia przestrzeni hodowlanej wygrodzono początkowo 40 hektarów powierzchni leśnej obejmującej połacie polan i łąki śródleśne. Rezerwatowa hodowla konika polskiego przyjęła nazwę „Ostoja” i początkowo znajdowały się tu cztery klacze i jeden ogier. W 1985 roku tereny zostały powiększone o 60 hektarów i w ich skład weszły stawy „Echo”. W roku 2001 teren został powiększony ponownie, tym razem o, aż 80 hektarów. Aktualnie powierzchnia „Ostoi” wynosi 180 hektarów i znajduje się tam siedem klaczy stadnych, jeden ogier tabunowy i przychówek do 1,5 roku. Każdego roku w hodowli rodzi się od 6 do 7 źrebiąt, które są odławiane od całego stada po co najmniej jednej zimie. Konie przebywające w parku same zdobywają pokarm i wychowują swoje młode bez ingerencji człowieka. W okresie zimowym dokarmiane są sianem.
W roku 1996 w Roztoczańskim Parku Narodowym utworzona została hodowla stajenna na Floriance. Została zapoczątkowana dzięki klaczom z hodowli rezerwatowej, jak i również tym zakupionym z rezerwatowej hodowli zachowawczej w Popielnie. Hodowla stajenna jest uzupełnieniem dla tej rezerwatowej i to właśnie tu trafiają koniki polskie odłączone od stada. Zamiarem tego jest asymilacja konia i przygotowanie go do współpracy z człowiekiem, między innymi w celach użytkowania wierzchowego, jak i zaprzęgowego.
Powstanie hodowli przyczyniło się również do zachowania zasobów kulturowych i historycznych znajdującej się na terenie osady leśnej Florianka. Rozpoczęcie hodowli spowodowało odnowienie zabytkowych obiektów budowlanych osady oraz zapobiegło ich całkowitemu zniszczeniu. Pomimo że hodowla rezerwatowa przez większość roku zapewnia sama sobie pożywienie, hodowla stajenna nie jest do tego przystosowana. Na potrzeby dokarmiania obu chowów zagospodarowano 35 hektarów terenów rolnych, w tym łąk, pastwisk i gleb ornych. Zapewniają one w całości zapotrzebowanie na karmę. W roku 1999 utworzono Ośrodek Hodowli Zachowawczej Konika Polskiego. Wydarzenie to miało duże znaczenie zarówno dla hodowli stajennej, jak i rezerwatowej. Dało to gwarancje przetrwania rasy, a koniki znajdujące się w hodowli stajennej doskonalone są pod względem umiejętności praktycznych, co pozwala na ich rozwój i rozpowszechnianie hodowli.
Zobacz także: Muzeum Wsi Lubelskiej – największe muzeum skansenowe w Polsce
Pierwsze koniki polskie, jakie przyszły na świat w „Ostoi” to ogier Mszar, klacz Trzemielika i ogier Modrzew, wszystkie urodzone w roku 1983. Sędziwa Trzmielina przebywa do dziś w rezerwacie, licząc już 31 lat. Przez całe swoje życie urodziła aż 22 źrebięta, w tym 12 klaczek i 10 ogierów. Druga pod względem wieku, Hurtnica, urodzona w 1985, licząca 29 lat pozostawiła po sobie 21 źrebiąt, w tym 11 klaczek i 10 ogierów.
Flora i fauna Roztoczańskiego Parku Narodowego
Roztoczański Park Narodowy liczy, aż ponad 3630 gatunków zwierząt. Z większych ssaków znajdujących się na terenie parku, występują jelenie, sarny, dziki, lisy, kuny, borsuki oraz wilki. W roku 1979 reintrodukowano, czyli ponownie wprowadzono na stare siedlisko, bobry. Zagościły one na stałe w dolinie rzeki Wieprz. W roku 1982 na tereny parku zostały wprowadzone koniki polskie. Z mniejszych ssaków znajdujących się w parku, wyróżnić można ryjówkę aksamitną i małą, zębiełek białawy, orzesznicę, popielicę, koszatkę oraz wiele gatunków nietoperzy. Wyróżnić można również, aż 190 gatunków ptaków. Na szczególne wyróżnienie zasługuje orlik krzykliwy, trzmielojad, bocian czarny, muchówka mała i białoszyjna, gołąb siniak, pliszka górska oraz wiele odmian dzięciołów. Spośród gadów wyodrębnić można jaszczurki, takie jak zwinkę żyworodną, padalca i turkusową, żmiję zygzakowatą, zaskrońca oraz wyjątkowego i rzadko spotykanego żółwia błotnego. Wśród płazów szczególnie odznacza się traszka grzebieniasta, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, ropucha zielona, kumak nizinny oraz żaba śmieszka. Oprócz powyżej wypisanych gatunków warto również pochylić się nad nieco mniejszymi istotami, a mowa tu o owadach. W Roztoczańskim Parku Narodowym znajduje się mnóstwo odmian, a u samych chrząszczy wyróżnić można ponad 2 tysiące gatunków.
Park bogaty jest nie tylko pod względem fauny, ale również flory. Decydują o tym czynniki takie jak zróżnicowanie geologiczne, ukształtowanie terenu oraz nietypowy klimat. Flora naczyniowa parku liczy około 750 gatunków, w tym ponad 400 odmian drzew. Zobaczyć tu możesz gatunki typowo nizinne, jak i również górskie. Dominującymi drzewami są sosny, jodły, buki, dęby, olsze, lipy, brzozy, świerki, modrzewie, graby, jawory, jesiony i klony. W parku rosną również tak zwane pomniki przyrody, do których należą buki, jodły, lipu szerokokolistne i dęby szypułkowe. Z gatunków górskich niebędących drzewami, wyróżnić można tojad dzióbaty, widłak wroniec, czosnek siatkowaty. Pojawiają się również odmiany północne, między innymi zimoziół północny, bagnica torfowa, brzoza niska, odmiany pontyjskie na przykład pluskawica europejska oraz gatunki atlantyckie, w tym rosiczka pośrednia i widłak torfowy. W Roztoczańskim Parku narodowym zostało wyróżnione 21 zespołów leśnych i wiele zbiorowisk niższej rangi, na przykład wyżynny bór jodłowy i buczyna karpacka. Roślinność nieleśna złożona jest z 28 zespołów i 12 zbiorowisk.
Jak zwiedzać Roztoczański Park Narodowy?
Roztoczański Park Narodowy i okolice Zwierzyńca oferują wiele atrakcji dostępnych dla turystów. Włóż wygodne buty trekkingowe i przygotuj się na wiele interesujących aktywności.
Szlaki turystyczne
Najpiękniejszym i najpopularniejszym szlakiem Roztoczańskiego Parku Narodowego jest ten, prowadzący ze Zwierzyńca do Suśca, tak zwany szlak krawędziowy Roztocza. Jego długość wynosi, aż 52 kilometry i oznaczony jest jako czerwony. Jest to trasa prowadząca między innymi przez osadę leśną Florianka, Górecko Kościelne oraz rezerwat „Czartowe Pole”. W osadzie rośnie dąb Florian, który mierzy 30 metrów wysokości, a jego pień ma 7,4 metrów obwodu. Dąb ma około 400 lat. Legenda głosi, że przebywał tu kiedyś Florian Szary, przodek Jana Zamoyskiego, oraz jego siostra Janka. Dziewczyna została zraniona przez niedźwiedzia i opatrzono ją pod owym dębem. Na pamiątkę od imienia Floriana nazwano dąb, jak i również całą osadę. Obecnie we Floriance znajduje się Ośrodek Hodowli Zachowawczej Konika Polskiego Roztoczańskiego Parku Narodowego.
Innymi polecanymi szlakami są między innymi roztoczański szlak centralny oznaczony jako niebieski, przecinający Roztocze Zachodnie i Środkowe i szlak roztoczański oznaczony jako żółty. Prowadzi on ze Zwierzyńca do Bidaczowa znajdującego się w Kotlinie Sandomierskiej, a jego długość wynosi 52 kilometry. Kolejnym dość łagodnym szlakiem jest ten, imienia Aleksandry Wachniewskiej, polskiej malarki. Trasa jest zielona i prowadzi ze Zwierzyńca przez Szewinę Dolną, Bondyrz, Górecko Kościelne, aż do Florianki. Mimo iż jest to prosta droga, ma aż 67 kilometrów długości.
Dla znawców wrażeń i trudniejszych szlaków zalecany jest szlak łącznikowy. Pomimo że ma jedynie 16 kilometrów długości, przechodzi przez najwyższe wzniesienie Roztocza Zachodniego, Dąbrową mierzącą 344 metrów n.p.m. Ze wzgórza rozpościera się piękna panorama z widokiem na dolinę Wieprza, Gorajca oraz Roztocze Środkowe i Zachodnie.
Roztoczański Park Narodowy — trasy rowerowe
Pierwszy ze szlaków rowerowych oferowanych przez okolice Roztoczańskiego Parku Narodowego początkowo biegnie właśnie przez sam park w Zwierzyńcu, a następnie prowadzi przez Krasnobrodzki Park Krajobrazowy znajdujący się we wsi Guciów. Trasa prowadzi głównie przez mieszane, a następnie sosnowe lasy rosnące na piaszczystych, pagórkowatych terenach. Szlak kończy się na skraju Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej. Jego łączna długość wynosi 45 kilometrów, a przejazd zajmie Ci około 4,5 godziny. Z pewnością zachwycą Cię okoliczne widoki zwłaszcza te w aż trzech okolicznych parkach. Druga trasa rowerowa przebiega przez Zwierzyniec i prowadzi ze Szczebrzeszyna do Narola. Na odcinku ze Zwierzyńca do Górecka Starego dostępna jest jedynie dla rowerów. Okoliczne, dobrze oznakowane trasy rowerowe zadowolą nawet najbardziej wymagających fanów kolarstwa.
Najpiękniejszy punkt widokowy, czyli Bukowa Góra
Bukowa Góra jest najwyższym wzniesieniem Pasma Klonowskiego Gór Świętokrzyskich. Grzbiet góry ciągnie się przez 8 kilometrów i znajdują się na nim dwa wierzchołki. Wyższy wierzchołek mierzy 484 metry n.p.m., a niższy 465 metrów n.p.m. W północno-zachodniej części góry znajduje się czynny kamieniołom o powierzchni 50 hektarów. Wydobywany jest tam piaskowiec kwarcowy powstały około 400 milionów lat temu na dnie znajdującego się wówczas na tych terenach, płytkiego morza. Powierzchnia okolicznych skał naznaczona jest tak zwanymi ripplemarkami, będącymi zmarszczkami powstałymi w wyniku falowania wody i prądów wodnych. Teren kamieniołomu jest zamknięty dla odwiedzających w czasie wydobywania surowców. Gdy kamieniołom jest tymczasowo nieczynny, możliwe jest otrzymanie zgody na wejście na jego teren po uzyskaniu zgody gospodarza.
Wybierz się na wycieczkę do województwa lubelskiego i zwiedź jeden z piękniejszych Polskich Parków Narodowych.
