Wschodnia strona Polski coraz częściej bywa odwiedzana przez turystów z pozostałych części kraju, a to wszystko za sprawą polepszających się warunków życia, infrastruktury oraz większych możliwości i atrakcji dla odwiedzających. Częstym kierunkiem wycieczek staje się Przemyśl – jedno z najstarszych miast o bardzo ciekawej historii i potężnej licznie zabytków. To doskonałe miejsce do odkrycia uroków województwa podkarpackiego i poznania siedziby króla Kazimierza Wielkiego.
Historia Przemyśla
Spis treści
Przemyśl to kraina wzniesień, ponieważ geograficznie położony jest w miejscu łączenia się Pogórza Przemyskiego i Dynowskiego z Kotliną Sandomierską, co tworzy Bramę Przemyską. Odnalezione na terenie miasta w XX wieku ślady wskazują na działalność człowieka w tym regionie już około 30 000 lat p.n.e., jednak wiadomo, że dopiero około X wieku ukształtował się tu gród. Pierwsza spisana informacja pochodzi z 981 roku. Można odnaleźć ją w Latopis Nestora, a dotyczy odebrania Grodów Czerwieńskich. Miasto zostało odzyskane przez Polaków w 1018 roku, a podczas kolejnych dekad niejednokrotnie zmieniało swoich władców.
W 1340 roku król Kazimierz Wielki przyłączył Przemyśl do Polski i wybudował tu swój zamek, choć w kolejnych latach rządy nad miastem przejęli Węgrzy. Kolejno XIV i XV wiek były bardzo owocne, a Przemyśl stał się stolicą ówczesnej ziemi oraz posiadał znaczną rolę w kulturze w związku z działalnością szkoły współpracującej z Akademią Krakowską. Rozbudowano go także pod względem infrastruktury, choć i wtedy zdarzały się wciąż wojenne najazdy. Okres złotego rozwoju skończył się w XVII wieku w wyniku pożaru i długotrwałych działań zbrojnych. W swojej historii Przemyśl należał do prywatnego zarządcy – hrabiego Ignacego Cetnera, a ludność ponownie osiedlała się tu w XVIII wieku. Do czasów I Wojny Światowej miasto rosło w siłę, choć w wyniku przebytych dwóch wojen została zniszczona ponad połowa zabudowań, które w kolejnych dekadach zostały odnawiane, a Przemyśl wzbogacał się o nowe przestrzenie. Dziś miasto liczy ponad 60 tysięcy mieszkańców i mieści się na 46,18 km2 powierzchni.
Przemyśl – atrakcje
Przemyśl cechują piękne widoki, które można zobaczyć, udając się w podróż po największych atrakcjach miasta, ponieważ z powstałych wzniesień i obiektów rozciąga się przepiękna panorama na całą okolicę! Wiele z ciekawych miejsc związanych jest z historią i obronnymi funkcjami miasta, które pochodzą zarówno z czasów średniowiecza, jak i nowożytnych. Nasza propozycja to Kopiec Tatarski i Twierdza Przemyśl – dwa najbardziej popularne miejsca, do których wycieczka przeniesie turystów w dawne czasy i klimat miasta!
Kopiec Tatarski
Miejsce, które świetnie sprawdzi się przy pięknej letniej pogodzie, jak i podczas zimowych śnieżyc to Kopiec Tatarski – miejscowa atrakcja, która owiana jest przez tutejszych pewną legendą. Podobno wzniesienie to stanowi miejsce pochówku jednego z tatarskich wodzów Chana, a dawniej kopiec był szczególnie ważnym centrum kultu boga ognia – Swarożyca dla pogańskiej społeczności, która zamieszkiwała te tereny przed nadejściem chrześcijaństwa. W późniejszych latach można było na jego szczycie znaleźć kaplicę patrona więźniów i dobrego porodu – św. Leonarda, która nie przetrwała II Wojny Światowej.
Kopiec Tatarski bywa nazywany również Kopcem Przemysława na cześć założyciela miasta. Wzniesienie mieści się w południowym kierunku od śródmieścia. Podstawa kopca posiada kształt owalny, a całe wzniesienie podobne jest do stożka, który posiada około 10 metrów wysokości, natomiast cały szczyt wznosi się na 352 m n.p.m. Co dziś można znaleźć na Kopcu Tatarskim? Obecnie miejsce to zostało całkowicie zrewitalizowane i służy mieszkańcom oraz turystom do aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu. Przede wszystkim to bardzo dobry punkt obserwacji okolic Przemyśla i całego miasta i mimo że wzniesienie nie jest wysokie, usytuowane zostało na wzgórzu co dodatkowo potęguje jego wielkość i można ujrzeć jeszcze więcej. Znajdują się tu ścieżki do pieszych wędrówek oraz miejsca do urządzania pikniku. Kopiec Tatarski w Przemyślu stanowi swego rodzaju mały, narciarski skok! Do dyspozycji odwiedzających znajduje się tu krzesełkowa kolejka oraz trzy trasy zjazdowe. Na Kopiec można wybrać się codziennie przez całą dobę.
Twierdza Przemyśl
Kolejną z atrakcji w Przemyślu jest twierdza rozprzestrzeniająca się około 10 kilometrów od miasta, która stanowi kompleks większych obronnych obiektów na terenie całej Europy, rozmieszczonych wokół miejskiego ośrodka. Obwód obronnego pierścienia wynosi około 45 kilometrów, ale poszczególne z zabudowań znajdują się w bliskiej odległości od siebie. Twierdza Przemyśl została wybudowana w XIX wieku, a największe znaczenie miała w trakcie I Wojny Światowej, stanowiąc przeszkodę dla Niemców, Rosjan, Austriaków, Czechów a nawet Włochów. Miejsce to stanowiło główny obronny punkt od wschodniej granicy.
Obecnie można tu podziwiać zachowany charakter miejsce pochodzącego z wojennych czasów, przejść się podziemnymi korytarzami i odnaleźć pozostałości dawnych okopów. W 1968 roku teren ten uznano za ważny zabytek obronnej architektury, a zwiedzanie fortów odbywa się szlakiem czarnym dla tych, którzy preferują pieszą wędrówkę oraz ciemno-zielonym dla rowerzystów. Dla podróżujących samochodem możliwe jest podjechanie pod konkretną budowlę samochodem, jednak nie zawsze droga prowadzi pod samo miejsce docelowe. Jeśli w planie podróży ciężko wygospodarować czas na eksplorowanie wszystkich obiektów, warto zobaczyć niektóre z nich, a szczególnie warte uwagi są: Fort Grochowce, Fort Łuczyce, Fort Borek oraz Fort Bolestraszyce.
Najważniejsze zabytki Przemyśla
Co warto zobaczyć w Przemyślu? Miasto posiada wiele do zaoferowania, a poza muzeami bogatymi w różne tematyczne ekspozycje, wiele ciekawych zabytków znajduje się na terenie miasta. Są wśród nich monumentalne kościoły i obronne zabudowania. Zamek króla Kazimierza i stare miasto to zdecydowanie konieczne punkty wycieczki po historycznym centrum, a jeśli wciąż brakuje pewności wobec tego, czy Przemyśl to dobry kierunek na wolny weekend, przedstawiamy co można jeszcze zwiedzić podczas pobytu w tym mieście.
Zamek Kazimierzowski
Największym dobytkiem historycznym w Przemyślu jest wybudowany za panowania Kazimierza Wielkiego zamek, który nazwano od imienia panującego w tym okresie króla Zamkiem Kazimierzowskim. Obiekt wzniesiono po 1340 roku na wzgórzu usytuowanym nad miastem. Z oryginalnej budowli w stylu gotyckim zachowała się dziś wyłącznie brama wjazdowe i dobudowane w późniejszym okresie przez Bolesława Chrobrego – palatium, czyli obiekt na kształt pałacu oraz romańska rotunda stojąca tuż przy nim. Na przestrzeni kolejnych stuleci dodano niewielkie wieżyczki i kolejne zabytkowe bramy, które wpasowywały się w zamkową przestrzeń.
Dzisiejszy zamek został odrestaurowany, a w wyniku prac renowacyjnych można podziwiać wyeksponowaną Cerkiew Wołodara i pozostałości pierwszego zamku. Wewnątrz znajduje się Przemyskie Centrum Kultury i Sztuki oraz teatr, który wystawia swoje spektakle na zamkowych ogrodach. Jest to również miejsce spotkań Zespołu Pieśni i Tańca „Przemyśl”. Można tu nabyć pamiątki z wizyty, a zamek zaprasza turystów codziennie. Bilet wstępu to koszt 8 złotych dla osoby dorosłej oraz 5 zł ze zniżką.
Rynek w Przemyślu
Zabytkową część miasta stanowi urokliwy, pochyły rynek z brukowanymi uliczkami, pochodzącymi z XIX wieku. W centrum miasta znajdują się ciekawe posągi. Na pamiątkę Twierdzy Przemyśl i jej obronnej funkcji stanął w rynku pomnik Wojaka Szwejka, któremu od niedawna towarzyszy pies. W jego pobliżu znajduje się fontanna z figurą przedstawiającą niedźwiedzia, który uchodzi za symbol miasta i można odszukać go w herbie Przemyśla. Według legendy Książę Przemysław – założyciel miasta ujrzał go na jednym w wzniesień, na którym następnie postanowił wybudować swój gród. Na uwagę zasługują także wyjątkowe kamienice, a jedna z nich skrywa miejską tajemnicę! Pod budynkiem Urzędu Miasta znajdują się udostępnione do zwiedzania podziemia posiadające 100-metrowy kolektor, z którego wyjście prowadzi na rynkową płytę. Bilet wstępu to koszt 5 złotych.
Muzeum Dzwonów i Fajek
W wieży zegarowej mieszczącej się na starym mieście od 2001 roku znajduje się Muzeum Dzwonów i Fajek, które prezentuje szeroką gamę lokalnych przejawów artyzmu. Na terenie miasta swoją działalność szerzy około 10 producentów fajek, a zgromadzone eksponaty powstawały na terenie regionu przez kilka stuleci aż do czasów obecnych. Muzeum składa się z kilku kondygnacji, a na każdej z nich można oglądać inne, oryginalne przedmioty. Unikalne okazy są specjalnie rzeźbione, a muzeum wciąż powiększa swoje zbiory. Z teoretycznych informacji przedstawiona jest technika odlewania dzwonów i kolejne etapy ich produkcji. Na ostatnim piętrze znajduje się widokowy taras. Muzeum czynne jest codziennie poza poniedziałkami. Bilet normalny to koszt 8 złotych, natomiast ulgowy – 5 złotych.
Katedra Przemyska
Jednym z najstarszych sakralnych obiektów na terenie Przemyśla jest wznosząca się przy ulicy Zamkowej Katedra, a w zasadzie Kościół Archikatedralny Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela. Prace nad budową świątyni rozpoczęły się 1460 roku i trwały aż 100 lat, bowiem budynek został oddany do użytku 1559 roku. W XVIII wieku budowla musiała zostać odbudowana w wyniku zawalenie się całego sklepienia i wtedy nadano jej barakową architekturę. Katedra Przemyska jest bardzo bogato zdobiona, a w jej wnętrzu można podziwiać ołtarz wykonany z czarnego marmuru, piękne kaplice i ścienne malowidła.
Kościół św. Marii Magdaleny
W pobliżu rynku Przemyśla znajduje się Kościół św. Marii Magdaleny, w którym obecnie mieści się Klasztor Franciszkanów. Zwiedzając ten obiekt można dogłębnie odczuć wpływ architektury rokoko oraz zauważyć nawiązanie do stylów klasycyzmu i późnego baroku. Wewnątrz przy balustradzie schodów usytuowane są wyrzeźbione postacie, które prowadzą do kościoła. Budynek posiada dwie monumentalne wieże, a od XVI wieku miejsce to jest pochówkiem relikwii patrona miasta – św. Wincentego.
Synagogi
Przed czasami II Wojny Światowej na terenie Przemyśla działało kilkadziesiąt synagog, ponieważ tereny te w dużej mierze zamieszkiwane były przez społeczność żydowską. W wyniku powstałego getta pod przywództwem Hitlera znalazło się w nim ponad 20 tysięcy Żydów, którzy ponieśli różny los w wyniku działań dyktatora. Obecnie każda z miejskich synagog jest opuszczona, a wiele przestało istnieć. Zachowało się jedynie 5 obiektów, po których na terenie miasta pozostał ślad i można wybrać się w podróż odkrywającą właśnie te zabytki. W jednej z nich do niedawna mieściła się miejska publiczna biblioteka, jednak instytucja znalazła nowy lokal i kolejna z synagog stopniowo odchodzi w zapomnienie.
Przemyśl – co zobaczyć w okolicy?
Podczas dłuższego pobytu w Przemyślu warto także dowiedzieć się czegoś ciekawego o okolicy. W nie tak dalekiej odległości od miasta położona jest dawna szlachecka posiadłość – Zamek w Krasiczynie. Poza zwiedzaniem rezydencji, można wybrać się na spacer po otaczających budowlę ogrodach. Kolejno w Chotyńcu, znajdującym się 35 kilometrów na wschód od miasta mieści się zabytkowa Cerkiew greckokatolicka, a obiekt ten widnieje na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ciekawe miejsca stanowią również Kalwaria Pacławska i Cerkiew w Posadzie Rybotyckiej. Każde z tych obiektów stanowi o wielkiej historii tego regionu, którą można poznać przemierzając malowniczo-sielankową okolicę.
