Falafel to bez dwóch zdań najpopularniejsze danie pochodzące z Bliskiego Wschodu. Prawdopodobnie każdy Polak choć raz zastanawiał się: „jak smakuje ten kotlet z ciecierzycy?”, zamawiając kebab. Falafel oprócz wyjątkowego smaku wyróżnia się na tle innych posiłków swoją bogatą historią – jego pochodzenie spiera się większość państw arabskich! Poniższy artykuł pozwoli Ci poznać losy tego dania oraz wskaże jak zrobić falafel krok po kroku.
Falafel – co to za potrawa?
Pierwsze rodzaje falafela przyrządzane były z fasoli fava, przypominającej znany Polakom bub. Z biegiem czasu, smaczna potrawa docierała w coraz dalsze zakątki świata, zmieniając tym samym swój skład. W momencie, w którym znalazła się na terenach dzisiejszego Izraela i Palestyny w miejsce favy pojawiła się ciecierzyca. Nowy rodzaj falafela z miejsca stał się ulubieńcem entuzjastów tego przysmaku. Stoją za tym dwa proste powody: jego składniki były tanie, a w dodatku proste do uprawy.
Popularność tańszej alternatywy stale rosła i wkrótce potrawa wyszła poza granice Bliskiego Wschodu. W ten sposób w XXI wieku najczęściej można spotkać falafel w postaci małego kotlecika przyrządzanego właśnie z cieciorki. Właśnie ten rodzaj przysmaku pojawia się w restauracjach, sklepach, czy nawet fast foodach. Z czym najlepiej jeść falafel? Idealnie pasuje do hummusu, warzyw i różnego rodzaju sosów, jednak równie dobrze można go spożywać bez innych dodatków.
Jednak falafel to nie tylko pyszna potrawa. Wegetariański przysmak to także Egipski symbol równości. Lata konfliktów, protestów doprowadziły w 2013 do wojskowego zamachu stanu, który podzielił społeczność Kraju Faraonów. Zwolenników byłej, jak i obecnej władzy nie wiele łączyło. Jednym z tych kilku wspólnych czynników był właśnie falafel. W Egipcie jedzą go wszyscy, bez względu na pochodzenie, stan majątkowy, przekonania, czy religię. Falafel w tym kontekście oznacza także jedność oraz wizję przyszłego pokoju pomiędzy mieszkańcami doliny Nilu.
Podróże falafela po całym świecie
Pochodzenie falafela wciąż nie jest do końca jasne. Według badań historycznych pierwsze wzmianki o przyrządzaniu tego dania pochodzą z Egiptu. Innego zdania są natomiast Izraelscy Żydzi. Według ich broszur turystycznych, Izraelici żyjący na terenach dzisiejszych Syrii i Egiptu, jadali falafel już za czasów Jezusa, co czyni posiłek ich daniem narodowym. Z tą ideą nie zgadzają się natomiast inne państwa arabskie, takie jak np. Jemen, czy Syria. Według Palestyńczyków takie twierdzenie jest po prostu zwykłym zawłaszczeniem kulturowym! Praktycznie każdy kraj Bliskiego Wschodu stara się przypisać falafel swojej kulturze. Przez to niezwykle trudno określić właściwe pochodzenie dania z ciecierzycy.
Zobacz także: Kuchnia turecka – dowiedz się jakie smaki możesz odkryć!
Także z tego powodu nawet badania historyczne nie są w stanie jednoznacznie rozstrzygnąć sporu. W takim razie, w jaki sposób potrawa przedostała się z Kraju Faraonów nie tylko do pozostałych państw arabskich, a także Europy i Stanów Zjednoczonych? Falafel przybył zarówno, na Stary Kontynent, jak i do Ameryki Północnej razem z Izraelskimi emigrantami w latach 70. Przed tym okresem nikt żyjący poza Bliskim Wschodem nie znał tej pysznej potrawy! Dzisiaj przysmak jest popularnym, wegetariańskim wyborem w wielu fast foodach. W Polsce szczególnie często można spotkać go jako zamiennik mięsa w kebabach.
Jak przygotować pysznego falafela? Krok po kroku
- Pierwsze co musisz zrobić to zalanie cieciorki dużą ilością zimnej wody. Zostaw do namoknięcia przez noc.
- Po odcedzeniu warzyw przemiel je w maszynce do mięsa razem z wybranymi przyprawami (koniecznie z solą), cebulą, czosnkiem i pietruszką.
- Z lepkiej mieszanki uformuj kulki (mniej więcej wielkości piłeczki pingpongowej) bądź podłużne placuszki.
- Rozgrzej olej do 160°C. Kulki/placuszki wkładaj do naczynia porcjami i smaż je przez około 2 minuty na każdej stronie lub do uzyskania charakterystycznego, brązowego koloru.
Sos tahini
Dania z falafelem tradycyjnie podawane są z sosem tahini. Dip to nic innego jak mieszanka jogurtu, czosnku, soku z cytryny i pasty sezamowej, od której wziął swoją nazwę. Ostatni składnik jest niezbędny do przygotowania sosu, więc, z oczywistego powodu, pierwszym krokiem do jego przyrządzenia jest zakup masy z kunżutu. Co dalej?
- Dokładnie zmiksuj ze sobą dwie łyżki pasty tahini z ząbkiem czosnku i łyżką soku z cytryny.
- Do mieszanki dodaj 250 ml jogurtu naturalnego i mieszankę przypraw (najlepiej sprawdzą się sól, kmin rzymski, ostra papryka i kozieradka).
- Całość ponownie zmiksuj lub wymieszaj łyżką. Gęstą masę możesz udekorować zieleniną i pokropić oliwą.
Falafel z piekarnika
Oczywiście, smażenie wegetariańskiego przysmaku nie jest jedyną metodą na jego przyrządzenie. Pieczony falafel to drugi najpopularniejszy sposób przygotowania posiłku z ciecierzycy. Co więcej, pichcenie kulek w piekarniku jest nieporównywalnie zdrowsze niż smażenie ich na głębokim oleju. Aby przygotować pieczony falafel, podążaj za podanymi wyżej wskazówkami, ewentualnie dodając do masy zmiksowane daktyle, które wzbogacą jej smak. Pamiętaj także, żeby formować stosunkowo małe kulki/placuszki – wypiekany falafel smakuje najlepiej w porcjach „na raz”. Po porcjowaniu masy rozgrzej piekarnik do 200°C o i wyłóż blachę papierem do pieczenia. Zanim położysz na nim uformowaną masę, posmaruj go cienką warstwą oleju. Wstaw falafel do piekarnika na około 16 minut. W połowie pieczenia przewróć kulki/placuszki na drugą stronę.
Falafel, z czym podawać?
Idealny falafel prawie zawsze podawany jest przede wszystkim ze wspomnianym wcześniej sosem tahini. Oprócz dipu do kotlecików z ciecierzycy często dodawane są również warzywa w najróżniejszych formach. Mowa tu m.in. o marchewkach przyrządzanych na ostro, pieczonymi burakami, kapustą z kuminem, bądź szeregu innych surówek. Coraz częściej można spotkać falafel, do którego zamiast tahini, podawany jest hummus. Składniki pasty roślinnej zależą całkowicie od preferencji, jednak zwykle są to warzywa strączkowe, pomidory, papryka, czy nawet dynia. Jeśli chcesz dodać do falafela jeszcze trochę węglowodanów, możesz równie dobrze podawać go z zapiekanymi ziemniaczkami lub frytkami. Sos tahini smakuje wyśmienicie także z kartofelkami!
Zobacz także: Kumpir — poznaj tureckie danie, którego podstawą jest ziemniak.
Falafel, w czym podawać?
Większość Polaków pewnie choć raz spotkała się z falafelem w kebabie. Jest to zdecydowanie najpopularniejszy sposób podawania tego przysmaku w większości fast foodów na świecie. Mowa tu zarówno o włożeniu kulek ciecierzycy w bułkę, jak i zawinięcie ich w drożdżowe placki. Pita z falafelem zwykle zawiera także sos tahini, świeże warzywa i surówkę. Tym samym idealnie łączy różnorodność smaków, w przystępnych kąskach. Falafelem można także zastąpić mięso w innych potrawach, takich jak np. burgery. Potrawa z ciecierzycy zapewni jedzącym wszystko oprócz charakterystycznego smaku umami – jest dobrym i co najważniejsze sycącym źródłem białka oraz świetnie łączy się z warzywnymi dodatkami.
Kto by pomyślał, że tak niepozorne danie, jak falafel, może zawierać w sobie tyle historii i możliwych wariantów smakowych. Pożywny przysmak może przygotować każdy, może i Ty spróbujesz?
