Najpierw porywczy rybak, który zanim pomyślał już powiedział, później zdrajca, a na końcu Skała, na której zbudowano Kościół rzymskokatolicki. Święty Piotr, bo o nim mowa, jest patronem jednej z najpiękniejszych bazylik na świecie. W jednej z jej kaplic rozgrywają się najważniejsze wydarzenia dla rzymskokatolickiego świata i nie tylko.
Bazylika św. Piotra – historia powstania
Spis treści
Bazylika św. Piotra powstała w latach 1506–1626 na miejscu wczesnochrześcijańskiej bazyliki ufundowanej przez Konstantyna. Jest jedną z bazylik większych Rzymu, czyli ma tytuł honorowy przyznawany przez papieża.
Bazylika św. Piotra w Rzymie jest budowlą złożoną z 5 naw połączonych transeptem i absydą. Kościół znajduje się poza murami miasta i jest miejscem pielgrzymek dla chrześcijan. Ciekawym faktem jest, że do 846 roku wokół bazyliki nie było murów obronnych. Powstały z woli papieża Leona IV po tym, jak została okradziona przez arabskich piratów.
Nowa bazylika powstała na miejscu budowli Konstantyna. Jej budowę zlecił Juliusz II Donato Bramantemu. Projektant w 1506 roku zaczął budowę kościoła na planie krzyża greckiego z kopułą w centralnym miejscu. Gdy w 1514 Bramante zmarł, budowę świątyni przejął Rafael Santi. W 1520 roku zmarł drugi budowniczy bazyliki, trzecim stał się Michał Anioł. Stworzył ostateczny projekt kościoła w późnorenesansowym stylu. Namalował freski w Kaplicy Sykstyńskiej, która jest uważana za jedno z arcydzieł światowej sztuki. Od strony Kaplicy można wejść do bazyliki i zwiedzać pozostałą jej część.
Dzisiaj bazylika św. Piotra jest największym kościołem na świecie. Kościół jest również miejscem pochówku papieży. Ma dziewięć okien z balkonami, z których centralne to Loża Błogosławieństw, z której dwa razy do roku odbywa się uroczyste błogosławieństwo „miastu i światu” – Urbi et Orbi.
Kopuła bazyliki
Kopuła jednej z najsłynniejszych bazylik jest rozpoznawalnym punktem miasta. Opiera się na czterech filarach i jest jednym z najlepszych punktów widokowych na Rzym. Jest dziełem Michała Anioła, który nie dożył zakończenia budowy swojego dzieła.
Kopuła bazyliki jest największą kopułą świata – jej średnica to 42 metry, a wysokość to 134 metry. Po śmierci jej wybitnego projektanta prace nad kopułą zawieszono na 20 lat. Dach kopuły jest pokryty płytami z ołowiu i pozłacaną sferą z brązu. Kopułę zbudowano na planie bębna i zwieńczono latarnią oraz krzyżem. Jest smukła i wygląda na bardzo lekką dzięki elipsoidalnemu kształtowi.
Wejście na kopułę Bazyliki św. Piotra dla wielu staje się niezwykłym doświadczeniem. Droga na kopułę prowadzi przez przedsionek, w którym należy skręcić w prawo, a później za ścianą w lewo. Wchodząc na kopułę bazyliki trzeba pokonać… 537 schodów! Pierwsze 217 możemy pokonać, wjeżdżając na dach bazyliki windą, kolejne 320 musimy pokonać pieszo. Widok z kopuły i na miasto na zewnątrz i na bazylikę wewnątrz jest imponujący i zostaje na długo w pamięci. Na kopułę można wejść przez cały rok.
Pieta watykańska
Słowo pieta pochodzi z łaciny i oznacza miłosierdzie lub litość. Pieta to również określenie na jedną z najsłynniejszych rzeźb w światowej sztuce. Pieta watykańska to rzeźba, która przedstawia Maryję trzymającą martwe ciało Chrystusa. Jej autorem jest Michał Anioł. Pierwsze piety pochodzą z Niemiec, dopiero w czasach późnego gotyku ten wizerunek się upowszechnił w Europie. Pieta watykańska powstała w latach 1498–1500. Autor wyrzeźbił ją w marmurze jako pierwszą z czterech. Maryi nadał nordycki wygląd, nie pozbawiając jej indywidualnych rysów.
Początkowo rzeźba na planie piramidy miała być jednym z elementów nagrobka wielkiego rzeźbiarza, architekta i malarza. Po odsłonięciu rzeźby jej autorstwo przypisano Cristofolo Solariemu. Gdy Michał Anioł się o tym dowiedział, wściekł się i by nikt nie miał wątpliwości, że to jego dzieło na piersiach Maryi wyrył napis: „Uczynił to Florentczyk, Michał Anioł Buonarroti”. Jest jego jedynym dziełem podpisanym imieniem i nazwiskiem.
Pieta wyróżnia się z dzieł Michała Anioła, ponieważ jest, w przeciwieństwie do innych jego rzeźb, wykończona całkowicie. Jej naturalność i elegancja połączona helleńskim spojrzeniem na ciało jest niesamowitym doświadczeniem dla miłośników piękna.
Groty Watykańskie
Rzym to nie tylko Wieczne Miasto, ale również „cmentarz papieży”. Groty Watykańskie to podziemia bazyliki św. Piotra, w których znajdują się groby papieży, począwszy od św. Piotra, kończąc na Janie Pawle I. Groty znajdują się między poziomem 0 wczesnej bazyliki a podłogą dzisiejszej. Pochowani tutaj są m.in. Grzegorz V, Paweł I i Pius III. W grotach znajduje się kaplica z symbolicznym grobem św. Piotra. Groty są podzielone na dwie części – Nekropolie Watykańskie zwiedzane odpłatnie z przewodnikiem oraz Groty Watykańskie, które można zwiedzać indywidualnie i bezpłatnie. W grotach są pochowani także niektórzy świeccy, którzy stali się ważnymi postaciami w historii kościoła rzymskokatolickiego, np. cesarz Otton III.
Kaplica Sykstyńska
Zwiedzając Bazylikę św. Piotra nie można pominąć Kaplicy Sykstyńskiej – jednej z najpiękniejszych kaplic na świecie. W jej wnętrzu znajdują się najsłynniejsze freski autorstwa Michała Anioła. Powstała w latach 1475–1483 z fundacji papieża Sykstusa IV. Od początku istnienia jest miejscem najważniejszych kościelnych uroczystości. Jest również miejscem wyborów nowego papieża. Na czas konklawe kardynałowie są zamykani w kaplicy bez dostępu do mediów, a do wnętrza stawia się specjalny piec, z którego dym informuje o wyborze nowego następcy św. Piotra. W kaplicy znajdują się freski Michała Anioła. Jednymi z najsłynniejszych są Stworzenie Adama oraz Sąd Ostateczny.
Więcej o Kaplicy Sykstyńskiej przeczytasz w naszym artykule: Kaplica Sykstyńska i freski Michała Anioła
Co ciekawe, Kaplica ma identyczne wymiary jak opisana w Biblii świątynia Salomona, a Michał Anioł zaczął malować freski 25 lat po otwarciu kaplicy. Niesamowite jest również to, że początkowo Michał Anioł odrzucił propozycję papieża, bo bardziej uważał się za rzeźbiarza, a nie malarza, a gdy już zaczął pracę, według legendy, malował w pozycji leżącej. Jednak to nie prawda, ponieważ zbudował specjalną platformę do prac na wysokości. Kaplica jest otwarta dla zwiedzających, ale obowiązuje w niej zakaz fotografowania, który jest surowo egzekwowany.
Grób Jana Pawła II
Santo Subito, czyli Święty natychmiast skandowano na pogrzebie Jana Pawła II. Jego grób jest tym, który został przeniesiony z Grot do bazyliki. Bezpośrednio po pogrzebie trumnę umieszczono w Grotach, a po ogłoszeniu go błogosławionym przeniesiono ją do bazyliki. Grób znajduje się w kaplicy św. Sebastiana. Jest przykryta płytą z białego marmuru, poprzednia płyta znajduje się w podkrakowskich Łagiewnikach w Centrum Jana Pawła II.
We czwartki o 7.00 są odprawiane Msze Święte przy grobie świętego papieża. Wejść do kaplicy najłatwiej jest w godzinach porannych.
Bazylika św. Piotra – zwiedzanie
Bazylika św. Piotra jest miejscem pielgrzymek oraz jedną z najbardziej charakterystycznych atrakcji turystycznych. Jej piękno i oryginalność oraz spora ilość dzieł sztuki mistrzów włoskiego renesansu sprawiają, że odwiedzenie tego kościoła staje się niezapomnianym doświadczeniem. Co można w bazylice zobaczyć?
Pierwszym punktem jest plac świętego Piotra. Podczas błogosławieństwa Urbi et Orbi, konklawe oraz innych ważnych uroczystości kościelnych czy papieskich audiencji generalnych gromadzi się na mim tłum. Ma kształt podłużnego owalu, a na środku znajduje się jeden z 13 egipskich obelisków. Ten znajdujący się na placu pierwotnie znajdował się w cyrku Nerona. Po prawej stronie placu znajduje się słynna Spiżowa Brama, przez którą można wejść do Watykanu.
Druga atrakcja to prawdopodobne miejsce śmierci i pochówku św. Piotra w Grotach Watykańskich. Według podań Piotr został ukrzyżowany głową w dół, ponieważ stwierdził, że nie jest godny umierać podobnie jak Chrystus z głową skierowaną w niebo. Kaplica, którą potocznie nazywa się Grobem Św. Piotra znajduje się w Grotach Watykańskich. Same Groty są miejscem pochówku papieży, co sprawia, że są również miejscem historycznym.
Trzecim punktem w zwiedzaniu bazyliki jest Kaplica Sykstyńska wypełniona freskami mistrzów takich jak Michał Anioł oraz Rossellini. To najważniejsze miejsce dla Kościoła Katolickiego, ponieważ to tu wybierany jest nowy papież.
Czwarte miejsce warte zobaczenia to Ogrody Watykańskie. To kompleks parków w stylu francuskim, angielskim i włoskim. Od 2014 roku na życzenie Franciszka część Ogrodów przy Castel Gandolfo została udostępniona do zwiedzania.
Piąty ważny punkt zwiedzania to Kopuła Bazyliki św. Piotra. Wejście na nią jest dość trudne, ponieważ trzeba pokonać ponad 500 schodów. Widok z kopuły zarówno na wnętrze kościoła, jak i Rzym jest zachwycający.
Bazylika św. Piotra – przydatne informacje
Bazylikę można zwiedzić za darmo, jednak trzeba ustawić się w długiej kolejce przed wejściem. Kolejka porusza się dość szybko. Jej powodem jest kontrola bezpieczeństwa przypominająca tę z lotniska. Bez kolejki można wejść do bazyliki przez Kaplicę Sykstyńską. Do bazyliki nie można wnieść żadnych ostrych przedmiotów. Minimalny czas zwiedzania bazyliki to 60 min. Poza Kaplicą Sykstyńską nie ma zakazu robienia zdjęć. Należy pamiętać o odpowiednim stroju – długie spodnie i zakryte ramiona.
Z dworca Termini można do Bazyliki dojechać autobusem linii nr 64. Chcąc dojechać metrem, należy wybrać linię A i wysiąść na stacji Ottaviano-San Pietro oraz przejść ok. 800 m pieszo.
Bazylika św. Piotra – godziny otwarcia
Zależnie od pory roku godziny otwarcia bazylik trochę się zmieniają – od 1 października do 31 marca to 7.00–18.30, a od 1 kwietnia do 30 września to 7.00–19.00. Na Kopułę można wejść w godzinach 7.30–17.00 od października do marca oraz od 7.30 do 18.00 od kwietnia do września.
Bazylika św. Piotra – bilety
Zwiedzanie bazyliki jest bezpłatne, wyjątkiem jest wejście na kopułę bazyliki – trzeba kupić bilet, który kosztuje 8 lub 10 euro zależnie od tego, czy chcemy skorzystać z windy. Istnieje możliwość kupienia biletu na zwiedzanie bazyliki. Pozwala to ominąć kolejki oraz zwiedzać bazylikę z audioprzewodnikiem. Koszt zwiedzania bazyliki z przewodnikiem wynosi ok. 120 zł.
