Holowanie przyczepy – przepisy i podstawy prawne

Zaczynając przygodę z karawaningiem stajemy przed dylematem dotyczącym wyboru odpowiedniej przyczepy. Często zapominamy jednak, że wiążą się z tym pewne ograniczenia dotyczące naszych uprawnień oraz homologacji samochodu – holownika. Oczywiście możliwa jest sytuacja, gdy zdecydowaliśmy się na konkretny model budki i jesteśmy gotowi na wszelkie kompromisy, aby móc ją legalnie holować. Dużo częściej jednak musimy poruszać się w pewnych ramach dotyczących przede wszystkim DMC (dopuszczalnej masy całkowitej) przyczepy.

W poniższym artykule postaram się rozwiać wszystkie wątpliwości dotyczące kwestii formalnych przy wyborze wymarzonej przyczepy.

Prawo jazdy

Na początek sprawdźmy, co mówią przepisy, a konkretnie Ustawa o kierujących pojazdami:

Art. 6 1. Prawo jazdy stwierdza posiadanie uprawnienia do kierowania (…) kategorii B:

a) pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu i motocykla,

b) zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy lekkiej,

c) zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy innej niż lekka, o ile łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu tych pojazdów nie przekracza 4.250 kg, z zastrzeżeniem ust. 2,

d) pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM; (…) 2. Zespołem pojazdów, o którym mowa w ust. 1 pkt 6 lit. c, którego dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 t, może kierować osoba, która zdała część praktyczną egzaminu państwowego, potwierdzoną wpisem do prawa jazdy.

Tłumacząc na język bardziej ludzki:

• samochód do 3,5t + przyczepa lekka (DMC do 750 kg) – wystarczy prawo jazdy kat. B
• samochód do 3,5t + przyczepa powyżej 750 kg DMC – wystarczy kat. B, pod warunkiem, że cały zestaw nie przekracza 3,5t DMC.
• j.w. w przypadku, gdy DMC zestawu przekracza 3,5t i jest mniejsze niż 4251 kg – wymagana kat. B + wpis B96 lub B+E
• samochód do 3,5t + przyczepa do 3,5t – kat. B+E

Należ też pamiętać, że za wyjątkiem samochodów terenowych ze specjalną homologacją, w żadnym z tych przypadków rzeczywista masa całkowita przyczepy ciągniętej przez samochód osobowy nie może przekraczać rzeczywistej masy całkowitej pojazdu ciągnącego.

Do pozyskania wpisu B96 nie są konieczne dodatkowe szkolenia, wystarczy utworzyć Profil Kandydata na Kierowcę (PKK) oraz zapisać się na egzamin w najbliższym ośrodku WORD (170 zł + koszt wydania nowego dokumentu). Więcej informacji TUTAJ.

Homologacja samochodu

Uprawnienia to jednak nie wszystko, musimy również sprawdzić jakie możliwości holownicze przewidział producent naszego samochodu. Bierzemy w tym celu do ręki dowód rejestracyjny i sprawdzamy poniższe pola:

F.1 — maksymalna masa całkowita pojazdu, wyłączając motocykle i motorowery (w kg),
F.2 — dopuszczalna masa całkowita pojazdu (w kg),
F.3 — dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów (w kg),
G — masa własna pojazdu; w przypadku pojazdu ciągnącego innego niż kategoria M1 masa własna pojazdu obejmuje urządzenie sprzęgające (w kg),
O.1 — maksymalna masa całkowita przyczepy z hamulcem (w kg),
O.2 — maksymalna masa całkowita przyczepy bez hamulca (w kg),

Najważniejsze oczywiście jest pole O.1, czyli maksymalna masa całkowita przyczepy z hamulcem.
W tym przypadku oznaczałoby to, że producent przewidział możliwość podłączenia przyczepy z 1010 kg DMC. Są tu jednak dwa małe „ale”, pole F.3 oraz współczynnik 1,33.

Pole F.3 jest częstą kością niezgody na różnych forach internetowych, a jego interpretacja wzbudza powszechne kontrowersje. Jeśli w Waszym przypadku jest sumą pół F.1 i O.1 to wszystko w porządku i możecie pominąć ten akapit. Co jeśli, gdy tak jak na powyższym przykładzie wartość jest mniejsza? Mamy tu dwie naczelne interpretacje. Pierwsza, która naszym zdaniem jest nieco bliżej logiki, głosi że to niezależna wartość i dotyczy rzeczywistej masy danego zestawu w danej chwili. Na powyższym przykładzie w F.3 mamy wartość 2274 kg. Odejmujemy od niej przykładowe 700 kg masy własnej przyczepy oraz 1090 kg masy własnej pojazdu, w wyniku czego na pasażerów i bagaże pozostaje nam 484 kg. Nie jest to porywająca wartość, ale możliwa do zrealizowania. Druga interpretacja sugeruje nam, że wartość w polu F.3 nie może być mniejsza niż łączne DMC pojazdu ciągnącego i przyczepy! Taką informację dotyczącą tego pola otrzymaliśmy też z Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. Towarzyszyła jej jednak adnotacja, że „stanowisko nie jest wykładnią prawa – stanowi jedynie pogląd w sprawie”, więc można ją potraktować jako dość znaczący, ale nadal tylko głos w dyskusji.

A co jeśli pole F.3 jest puste? Wtedy informację o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów można pozyskać z tabliczki znamionowej samochodu, której wzór określa Załącznik 4. Wymagania dotyczące tabliczki znamionowej, warunków technicznych.

Współczynnik 1,33

Dz.U.03.32.262
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.
Dział III, Rozdział 4: Hamulce, § 14:
W przyczepie o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, przeznaczonej do ciągnięcia przez pojazd, którego dopuszczalna masa całkowita wynosi nie mniej niż 1,33 dopuszczalnej masy całkowitej przyczepy, dopuszcza się hamulec roboczy typu bezwładnościowego (najazdowy), działający co najmniej na koła jednej osi; warunek stosuje się również do przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 5 t, zarejestrowanej po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1968 r.

Oznacza to, że DMC pojazdu powinno być o 1/3 większe niż DMC przyczepy z hamulcem najazdowym. W tym przypadku 1524 kg/1,33 = 1145 kg, więc wszystko w porządku.

W praktyce wiele wskazuje na to, że przepis jest martwy i bardzo często to rozporządzenie jest pomijane przy kontrolach, a pod uwagę brane jest tylko pole O.1, problemy zapewne pojawiły by się jednak, gdyby taki zestaw uczestniczył w kolizji bądź wypadku. Ubezpieczyciele w przepisach (szczególnie tych na własną korzyść) są nad wyraz dobrze obeznani i moim zdaniem nie warto ryzykować. Trzeba to mieć na uwadze już przy wyborze przyczepy bądź holownika.

Jak widzimy jest trochę kryteriów, które musimy spełnić przy poszukiwaniach naszej „cepki”. My zdecydowaliśmy się na przyczepę z 900 kg DMC i powinien to być rozsądny kompromis. Oczywiście, osobną kwestią są możliwości obciążeniowe naszego samochodu, ale tę kwestię poruszymy w innym artykule.