Park Mużakowski na polsko-niemieckim pograniczu. Poznaj największy park stylu angielskiego w Polsce

Po obu stronach Nysy Łużyckiej, w jej dolinie rozciąga się polsko-niemiecki Park Mużakowski, który został utworzony w zamiłowaniu do angielskiego stylu ogrodniczej sztuki. Poza pięknie zagospodarowanym terenem, na obszarze parku można podziwiać wzniesiony zamek oraz wiele urokliwych mostów, które usytuowane są w malowniczych okolicznościach przyrody. Walory krajobrazu polskiej Łęczycy i niemieckiego Bad Muskau można podziwiać wybierając się na wycieczkę właśnie w to miejsce.

Park Mużakowski – opis

Początki parku sięgają XIX wieku, w którym spadkobierca posiadłości – książę von Pückler-Muskau Hermann Ludwig Heinrich zdecydował się utworzyć ze swojej rezydencji park krajobrazowy. Wymagało to znacznej przebudowy terenu, a prace rozpoczęły się już w 1817 roku. Przy powstawaniu pomagali mu członkowie rodziny i wiele autorytetów z zakresu ogrodniczej sztuki i kompozycji. Przedsięwzięcie było tak wielkie, że pomimo dużego wkładu pieniężnego pomysłodawcy, po czasie pojawiły się pierwsze problemy finansowe. W międzyczasie książę odbył podróż do Anglii, z której przywiózł wiele inspiracji i pomysłów, według których chciał kształtować przestrzeń nowego parku. Niestety sytuacja finansowa wymusiła na nim konieczność sprzedania posiadłości w 1845 roku, choć do tego wydarzenia przez 30 lat powstała podstawowa kompozycja architektury terenu wraz z mostami, które łączyły obszar znajdujący się po drugiej stronie rzeki. Kompleks rozciągający się na 700 hektarów, udało się zagospodarować w części obejmującej nieco ponad 250 hektarów według planu przez właściciela – księcia von Pücklera.

Teren sprzedano hrabiom von Nostitz i von Hatzfeld, jednak w szybkim czasie znalazł się w posiadaniu księcia Fryderyka Niderlandzkiego, który z zaangażowaniem kontynuował dzieło swojego poprzednika. Prowadzono prace mające na celu zasadzenie nowych gatunków roślin, budowę zbiorników wodnych, ścieżek dróg i obiektów. Po śmierci księcia park znalazł się w rękach hrabiego Traugotta Heinricha von Arnim i kolejno Adolfa i Hermanna von Arnim-Muskau. W okresie tym powstało wiele przekształceń terenu oraz nowych inwestycji, a na początku XX wieku przebudowano zamkowy folwark i rozbudowano pałac.

Wiele uszkodzeń dotychczasowej zabudowy i rozlegle zaprojektowanego parku uległo zniszczeniu podczas II Wojny Światowej, co wynikało z osadzenia się na tym terenie linii frontu przy Nysie Łużyckiej. Skutkiem działań wojennych było również wyznaczenie nowej granicy między Niemcami i Polską, która przebiega obecnie przez utworzony park. Po stronie zachodniej zostały takie sektory, jak Park Górski z uzdrowiskiem i Park zachodni, co umożliwiło samodzielne istnienie kompleksu, natomiast po stronie wschodniej została utworzone miasto – Łęczyca. Część terenów została włączona do lasów państwowych, z kolei pozostała powierzchnia nie została w żaden sposób przekształcona. Na przełomie lat ‘80 i ‘90 rozpoczęto działania opierające się o współpracę obu państw, dzięki czemu doszedł do skutku proces rewitalizacji przestrzeni i ochrony pozostałych przyrodniczych dóbr tego terenu. W 2004 roku park został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i uznany za jedno z najznamienitszych dzieł ogrodowej architektury XIX wieku.

Park Mużakowski – zwiedzanie

Zwiedzanie można rozpocząć zarówno po stronie polskiej, jak i niemieckiej a przy obu wejściach na teren parku nie jest wymagana opłata za wstęp. Dodatkowe opłaty związane są z parkingiem, który znajduje się do dyspozycji gości po obu stronach Mużakowskiego Parku Krajobrazowego. Na teren parku nie można wjeżdżać pojazdami mechanicznymi i należy stosować się do zasad regulaminu. Jest wiele możliwości zwiedzania parku, a podstawową z nich jest piesza wędrówka. Chętni mogą eksplorować jego obszar także rowerem lub wybierając się na przejażdżkę konną bryczką.

Turystyczne centrum Parku Mużaków organizuje specjalne, tematyczne wycieczki, kierowane szczególnie dla młodszych uczestników zwiedzania, które dają możliwość edukacyjnego oprowadzenie po rosnących gatunkach i geologicznych formach tego obszaru. Zdecydowanie najczęściej wybieraną opcją są spacery indywidualne, dzięki którym w swoim tempie można przemierzać zakamarki przestrzeni parku. W punkcie informacji turystycznej można dostać plan tras i mapę przyrodniczego kompleksu. Warto rozpocząć od strony niemieckiej i zobaczyć Nowy Zamek, a następnie podążać Parkiem Zamkowym przez Park Górski i tereny po polskiej stronie rzeki. Swoje usługi oferują również przewodnicy pracujący na terenie parku, dzięki którym zwiedzanie może być jeszcze bardziej ciekawym doznaniem. Mużaków Park czynny jest codziennie przez całą dobę.

Park Mużakowski – trasy rowerowe

Na terenie Parku Mużakowskiego powstało wiele rowerowych tras, które ułatwiają zwiedzanie okolicy i dostosowane są do różnego stopnia trudności. Najbardziej popularna z nich przebiega od Łęknicy, przez obszar parku i geościeżkę „Dawna Kopalnia Babina” – najbardziej atrakcyjny teren. Kolejne prezentują się następująco:

• Łęknica – Halbendorf
• Zamek Bad Maskau – Park Mużakowski
• Park Mużakowski – Geopark Łuk Mużakowa
• Węgliniec – Park Mużakowski – Węgliniec
• Łęknica – Felixsee
• Park Mużakowski – Rakotzsee

Istnieje także duży wybór między ścieżkami poprowadzonymi w obrębie parkowego kompleksu, choć nic nie stoi na przeszkodzie by odkrywać własne ulubione trasy!

Park Mużakowski – atrakcje

Poza sielskim krajobrazem doliny Nysy Łużyckiej, wybierając się do Parku Mużakowskiego można podziwiać wspaniałe elementy ogrodowej sztuki i unikalne roślinne kompozycje gatunków typowych dla tego regionu oraz wyjątkowych światowych okazów. Na terenie ogrodniczego kompleksu wzniesiono wiele ciekawych zabudowań o ciekawej architekturze XIX wieku oraz pomników historii, a poszczególne segmenty parku podzielono na tematyczne sekcje o różnym zagospodarowaniu terenu! Co można zobaczyć? Oto kilka propozycji!

Łęknica

Łęknica to niewielkie miasto województwa lubuskiego, które położone jest tuż przy polskiej granicy z Niemcami. Znajduje się około 80 kilometrów na południe od Zielonej Góry i 125 kilometrów w kierunku północno-zachodnim od Legnicy. Przez Łęknicę przepływa rzeka Nysa Łużycka, dzięki której w mieście i jego okolicach jest wiele malowniczych terenów i miejsc do rekreacji. Mimo niedużej powierzchni znajdują się tu aż dwa ciekawe przyrodniczo tereny, które mogą służyć urządzaniu aktywnego wypoczynku w niesamowitych okolicznościach przyrody.

Jednym z nich jest Mużakowski Park Krajobrazowy, do którego zachęcamy się wybrać, natomiast kolejną turystyczno-rekreacyjną atrakcją tego regionu jest należący do części parku Światowy Geopark Łuk Mużakowa, który również został doceniony przez UNESCO i w 2015 uzyskał tytuł Światowego Geoparku UNESCO, zostając wpisany na słynną listę organizacji. Co niezwykłe, w tym miejscu można podziwiać jedyną na świecie czołową morenę powstałą w trakcie środkowopolskiego zlodowacenia, która widoczna jest z kosmosu! Zbiornik rozciąga się przez Łęknicę aż po obszar Niemiec. Na jego terenie znajduje się około 350 jezior, w tym niektóre posiadają zjawiskowe kolory, a infrastruktura przystosowana jest dla przyjeżdżających do Łęknicy turystów – są tu liczne hotele, wypożyczalnie rowerów i kajaków. Park Mużakowski jest częścią Geoparku Łuk Mużakowa.

Bad Muskau

Bad Muskau, czyli Mużaków to uzdrowiskowa miejscowość znajdująca się na terenie Niemiec, która współpracuje wraz z polską Łęknicą i dba o zagospodarowanie przestrzeni, rozwój i turystykę w Mużakowskim Parku Krajobrazowym. Po niemieckiej stronie angielskich ogrodów można zobaczyć zabytkowy Zamek Bad Muskau o odrestaurowanej oprawie, w którego wnętrzu za dodatkową opłatą możliwe jest oglądanie wystaw poświęconych historii całego parku, a także zjedzenie posiłku w zamkowej restauracji. W pobliskim Kromlau na terenie Parku Mużaków położony jest piękny Park Rododendronów z wybudowanym nad jeziorem mostem Rakotza, który stanowi największą atrakcję niemieckiej części rezerwatu. Nad Nysą Łużycką w Bad Muskau wznosi się stary kolejowy most, z którego rozpościerają się cudowne widoki na okolicę regionu. Dla tych, którzy cenią tego rodzaju zabudowania po niemieckiej stronie można odnaleźć wiele urokliwie wzniesionych przejść nad rzeką, w tym Most Angielski lub Most Graniczny. Wytyczonych jest wiele rowerowych ścieżek, a przy okazji odwiedzin miasta można zawitać do okolicznych muzeów i ZOO.

Zamek w Mużakowie

Schloss Bad Muskau – Zamek w Mużakowie to budowla, która powstała w wyniku działań księcia Pucklera na fundamentach budowli renesansowej, pochodzącej z XVI wieku. Niezwykłe usytuowanie zamku już wywołuje niesamowite doznania wizualne, choć całe jego piękno można zobaczyć z bliska lub znajdując się w środku. Pomimo że po terenie całego parku można poruszać się bezpłatnie, podziwianie wnętrza obiektu oraz wzięcie udziału w zorganizowanych wystawach podlega dodatkowym opłatom. Najczęściej poświęcone są one życiu niemieckiego księcia – założyciela a także historii powstania przyrodniczego kompleksu.

Zamek można znaleźć, spacerując od strony wschodniej, a cała konstrukcja składa się z trzech skrzydeł. Całość obiektu dopełniają elementy ozdobne – gotyckie dachowe okna, pinakle zdobione postaciami rycerzy i fasady. Na najwyższej kondygnacji zamku znajduje się doskonały widokowy punkt, z którego można podziwiać rozległe tereny mużakowskich ogrodów. Zwiedzaniu Zamku Bad Muskau towarzyszy wizyta w zamkowych ogrodach, które są miejscem hodowli zróżnicowanych gatunków roślin, a ciekawostką jest, że od 2012 roku można zobaczyć tu nawet jak rosną ananasy! Podaje się, że te owoce już wcześniej hodował dziadek księcia Pucklera. Poza tym słodkim przysmakiem można oglądać w szklarniach i kuchennym ogrodzie różnorodne gatunki ziół i warzyw.

Park Rododendronów

Jest taka jedna część Krajobrazowego Parku Mużakowskiego, która zachwyca wszystkich bez względu na wiek czy warunki pogodowe, choć prawdą jest, że w promieniach słońca krajobraz ten prezentuje się jeszcze bardziej cudownie. To Park Rododendronów położony na terenie miasta Kromlau, który stanowi jednocześnie największy park wysadzony rododendronami i azaliami na terenie całego państwa. Zaprojektowaniu tej części przyczynił się hrabia Egloffstein-Arklitten, który w 1889 roku czuwał nad przyrodniczym zagospodarowaniem i rozwojem tego terenu.

Aby zobaczyć rozkwitające pąki w różnych odcieniach różowego koloru najlepszym okresem do odwiedzenia tego miejsca jest maj, a przyrodnicza sceneria prezentuje się niczym z bajki. Piękne kwiaty to nie jedyna atrakcja tego parku, ponieważ nad Jeziorek Rakotz wznosi się wybudowany łukowy, kamienny most wyłożony bazaltowymi bloczkami. Konstrukcja jest wysoka na 35 metrów, a jego wodne odbicie daje świetne warunki do robienia krajobrazowych ujęć nie tylko przez zawodowych fotografów. Powstanie mostu było inspirowane romantycznymi, angielskimi kompozycjami, a wykonanie w całości zakończyło się powodzeniem, ponieważ właśnie w taki nastrój wprowadza ta sceneria. W tej części parku znajduje się także stacja leśnej kolejki, Zamek Myśliwski oraz wybudowany w stylu szwajcarskim Dom Kawalerski.

Szlak geoturystyczny „Dawna kopalnia Babina”

Dawniej na terenie Łęknicy i Nowych Czapli funkcjonowały wyrobiska kopalni węgla brunatnego i innych złóż, które następnie zostały wypełnione w wyniku zaprzestania działalności podziemnymi wodami, tworząc barwne akweny. Przez obszar przebiega obecnie szlak geoturystyczny „Dawna kopalnia Babina”, który pokazuje pozostałości kopalnianych terenów i przebiega w bardzo malowniczych okolicznościach przyrody. Poza kolorowymi zbiornikami wody można oglądać utworzone geologiczne formy i naturalny krajobraz. Jedną z atrakcji jest znajdująca się przy Jeziorze Afryka wieża widokowa o wysokości 24 metrów, z której czubka widać panoramę Łęknicy i niemieckiego Bad Muskau.

Turyści mogą przejść się trasą o długości 5 kilometrów, która ma swój początek w miejscu kopalni Babina w miejscowości Nowe Czaple. Droga prowadzi przez trasę leśnej wąskotorowej kolejki po licznych nasypach, tarasach i wzniesieniach. Po drodze można obserwować zmieniające się wciąż barwy nowo napotykanych jezior, które swój kolor zawdzięczają obecności różnych minerałów i związków chemicznych. Prawdą jest, że woda posiada tak duże ich stężenie, że w ich wodach nie jest możliwe życie jakiejkolwiek fauny. Trasa kończy się w Łęknicy, na terenie Geoparku Łuk Mużakowa. Przejście pieszo zajmuje około 2-3 godzin, ale odcinek ten można pokonać także rowerem, a zimą – na biegówkach. Spacerując, wiele można dowiedzieć się o występujących geologicznych formach z umiejscowionych na trasie tablic informacyjnych, dlatego droga ta jest bardzo przyjazna odwiedzającym turystom.

Park Głazów

Kolejną z turystycznych atrakcji jest Park Głazów – jeden z obiektów wchodzących w skład Mużaków Parku. Na terenie tego obszaru osadzono około 7000 głazów narzutowych, które specjalnie na potrzeby takiego projektu terenu sprowadzono ze Skandynawii. Teren składa się z licznych wzniesień, które obfituję w różnorodne okazy kwiatów i roślinności w ilości około 10 000! Większość z nich to niskie krzewy, byliny i niewysokie drzewa.

Park podzielony jest siedem odmiennych pod względem krajobrazowym stref: Stepy, Mała Skandynawia, Leśnie Jezioro, Wrzosowiska, Torfowiska, Skalniak i Ogród nad Stawem. Jest to świetnie miejsce na rodzinny wypad z dziećmi, którym szczególnie może spodobać się wybudowana z drewna, kamieni i gliny pustynia służąca za miejsce do zabawy. Można skakać wokół kamieni i ukrywać się w zakamarkach terenu. Dla lubiących odkrywanie skarbów – na terenie parku można odnaleźć ukryte cenne kamienie i zabawić się w poszukiwacza-geologa! Wizyta w tej części parku jest płatna, a koszt to 6 euro dla osób dorosłych i 2 euro dla dzieci. Park czynny jest codziennie od marca do listopada, w godzinach 10:00 – 18:00, poza listopadem w którym zamyka się o godzinę wcześniej.

Park Mużakowski – dojazd

Wycieczkę do rezerwatu po stronie Polskiej warto zacząć kierując się do Łęczycy. Samochodem można dostać się wybierając trasę prowadzącą autostradą A4 w kierunku Jędrzychowic, którą należy opuścić przy zjeździe na Żary. Następnie droga nr 12 zaprowadzi na miejsce docelowe. Jadąc z północnej Polski – od strony Zielonej Góry należy obrać podobny kierunek. Warto także korzystać z ofert międzymiastowych autobusów, którymi bezproblemowo można dostać się na miejsce. Z Południowej części Polski korzystnie jest rozpocząć trasę zwiedzania po zachodniej stronie parku. W takim wypadku warto kierować się na Gorlitz i następnie drogą nr 115 kontynuować na parking przy Neißedamm. Miejsca parkingowe zarówno po stronie polskiej jak i niemieckiej podlegają opłatom.

W Łęknicy dla dyspozycji gości znajduje się Punkt Informacji Turystycznej Stowarzyszenia Geopark Łuk Mużakowa, w którym można uzyskać więcej informacji odnośnie wizyty w parku, otrzymać mapki i przewodnik turystyczny przedstawiający cały kompleks. Od strony Bad Muskau znajduje się Centrum Turystyczne, którego pracownicy również służą odwiedzającym pomocą, a w miejscu tym można zarezerwować wycieczkę z przewodnikiem oprowadzającym po ogrodach w języku niemieckim i polskim.