Słynne kamienne kręgi w Anglii kojarzy wielu z nas, przynajmniej ze zdjęć. Wielkie kamienie ułożone w charakterystyczny sposób przyciągają tajemniczością i inspirują do zadawania pytań. Stonehenge to ogromne kamienne kręgi pełne tajemnic i zagadek, które intrygują wielu. Nie wiadomo kto, po co i dlaczego postawił wielki kamienny krąg w szczerym polu. Wiadomo, że Stonehenge stawia nas przed wieloma zagadkami. Czy chociaż jedna z nich została rozwiązana?
Stonehenge – lokalizacja i własność oraz ochrona
Spis treści
Stonehenge znajduje się w angielskim hrabstwie Wiltshire, leżącym w południowo-zachodniej części Zjednoczonego Królestwa. Największymi miastami w pobliżu są Salisbury, Bristol oraz stolica – do Londynu jest ok. 140 km. Od średniowiecza Stonehenge należało do osób prywatnych, ale właściciele nie mieli problemu z pozwoleniem na oglądanie kamieni przyjezdnym. Zmiana nastąpiła na początku XX-stego wieku, gdy ówczesny właściciel wokół postawił płot i zaczął pobierać opłaty za zobaczenie kręgów. W 1915 roku Stonehenge przeszło w ręce rządu.
Ochrona symbolu Anglii i jednocześnie najstarszej świątyni megalitycznej w Europie zaczęła się w 1913 roku, kiedy weszła w życie ustawa Ancient Monuments Consolidation and Amendment Act, która chroni zabytki przed celowym uszkadzaniem. Współcześnie opiekę nad kręgami sprawuje English Heritage oraz National Trust.
Co to jest Stonehenge?
Stonehenge to według wielu miejsce wypełnione magią! Krąg z kamieni jest ściśle związany z kultem Słońca i Księżyca. Kult polegał na oddawaniu czci Słońcu i Księżycowi oraz traktowanie ich jako potężnych sił wpływających na świat i życie ludzi. Kręgi składają się z 30 bloków w zewnętrznym kole i z ok. 49 w wewnętrznym kole. Do serca Stonehenge można dojść kamienną alejką aż do tzw. Altar Stone.
Stonehenge to kręgi z kamieni, które mają 7 m długości i ważą ponad 40 ton. Najciekawszą zagadką dla badających kręgi jest transport kamieni. Prawdopodobnie pochodzą one z Walii, a ta leży 300 km od Avebury – wioski, w której kręgi się znajdują. Niektórzy uważają, że to najstarsze obserwatorium astronomiczne świata, a inni, że kamienne kręgi stały się swoistym kalendarzem solarnym.
Stonehenge – historia
Kręgi w Avebury nazwane Stonehenge zostały zbudowane ok. 3000 rok p.n.e., co sugeruje, że mogą być starsze od egipskich piramid. Dlaczego Stonehenge, a nie Stonehadle albo Stonecircle? Nazwa ma korzenie w staroangielskim i jest zbitką słów oznaczających kamień (stone) i otaczać (hinge) lub henen, czyli szubienica.
Na postawienie kręgów, które będą funkcjonować jako świątynia wybrano miejsce, które było dość ważne, ponieważ już ok. 3100 roku p.n.e. chowano tutaj zmarłych. Istnieje też teza, że wybrano to miejsce, ponieważ niedaleko pojawia się zjawisko zabarwiania krzemienia w rzece Avon, co było brane za dobry omen.
Stonehenge powstawało etapami. Pierwszy kamień na drodze z alei do serca kręgu – Heel Stone jest datowany na 2600 rok p.n.e. zewnętrzny krąg powstał prawdopodobnie ok. 2450 roku p.n.e. W powstawaniu Stonehenge wyróżnia się kilka okresów. Są nimi:
- Stonehenge 1 – datowany na ok. 2950–2900 p.n.e.,
- Stonehenge 2 – ok. 2900–2400 p.n.e.,
- Stonehenge 3a, – ok. 2600 p.n.e.,
- Stonehenge 3b – ok. 2440–2100 p.n.e.,
- Stonehenge 3c,
- Stonehenge 3d – 2270–1930 p.n.e.,
- Stonehenge 3e,
- Stonehenge 3f – ok. 1600 p.n.e.
Elementy współczesnej historii kręgów są ciekawe, ponieważ Stonehenge ma swoje repliki. Jedną z nich jest wybudowana jako pomnik wojenny w stanie Waszygton w Maryhill. Kolejna znajduje się w Wairarapa w Nowej Zelandii, a następna w Sławutówku w Polsce. Od 1986 roku Stonehenge jest wpisane na listę UNESCO, a obecny kształt/stan kręgów jest rezultatem prac rekonstrukcyjnych z XX-stego wieku.
Jak powstały kamienne kręgi Stonehenge?
W jaki sposób możliwe było zbudowanie Stonehenge? Powstanie kamiennych kręgów w Avebury ciągle jest zagadką. Przez lata wielu naukowców próbowało ją rozwiązać na różne sposoby. Podejmowali się eksperymentów, szukając odpowiedzi na pytanie: „Jak 5000 lat temu udało się zbudować takiego giganta bez dźwigów i ciężarówek?”. Spójrzmy na kilka teorii.
- Mała grupa ludzi przetransportowała kamienie w koszach
Garry Levin – jeden z badaczy założył, że łatwiej było ogromny kamień otulić koszem wyplecionym z młodych gałęzi wierzby i olchy. W takiej tubie można było bez większych problemów przetoczyć kamień na ogromną odległość. „Zalepienie” większych i mniejszych „dziur” w koszu mogło umożliwić przewiezienie głazów wodą, co przyspieszyło transport. Ta teza sugeruje, że w budowie Stonehenge mogło wziąć udział mniej niż 50 osób.
- Wykorzystano łożyska kulkowe
Budujący kręgi zbudowali długie korytowe szyny i umieścili w nich kule z drewna wielkości piłek do krykieta. To sprawiło, że „pojazd” można było ciągnąć, zbytnio się nie wysilając. Szybkość przemieszczania się mogła wynosić 1,5 km/h.
- Sanie nasmarowane tłuszczem wieprzowym
Ta hipoteza narodziła się po odnalezieniu w pobliżu Stonehenge ceramiki ze śladami smalcu. Co ciekawe, wcześniejsze hipotezy również zakładają, ze budujący wykorzystali płozy lub sanie, by przywieźć kamienie z walijskiego kamieniołomu na obecne miejsce budowli.
Zastosowanie kręgów
Zagadek i dociekań w kwestii powstania kręgów jest dużo więcej niż tajemnic związanych z ich wykorzystaniem. Stonehenge jest uważane za najstarszą świątynię kultu solarnego. Ustawienie kamieni jest ściśle związane z ruchem słońca. Oprócz funkcji świątynnej kręgi mogły służyć za obserwatorium astronomiczne.
Kolejna teoria dotycząca zastosowania kręgów wspomina o kulcie druidzkim. Jest ona ugruntowana popkulturowo i sugeruje, że w Stonehenge swoją świątynię mieli druidzi – celtyccy kapłani. Następna próba odpowiedzi na pytania związane z wykorzystaniem kręgów sugeruje, że Stonehenge było miejscem wypełnionym magią i dobrą energią. Okoliczne ludy traktowały je jako centrum uleczenia i uzdrowienia. Najbardziej abstrakcyjna teoria sugeruje, że kręgi zostawili kosmici jako drogowskaz do domu.
Inne teorie szukające odpowiedzi na pytanie po co kręgi powstały sugerują, że mogły być:
- cmentarzem,
- rzymską świątynią,
- miejscem składania ofiar i monumentem religijnym,
- pomnikiem,
- miejscem koronacyjnym angielskich królów.
Stonehenge w legendach i popkulturze
Kręgi w pobliżu Avebury są tak tajemnicze, że stały się bohaterem wielu legend i mitów. Średniowieczne głoszą, że w budowie kręgów brał udział nadworny czarodziej króla Artura Merlin. Dzięki jego mocy kręgi zyskały uzdrawiającą moc. Kolejna legenda opowiada o diable, który zbudował Stonehenge, by zakpić z ludzi, którzy będą szukać odpowiedzi na pytanie jak kręgi powstały. Następna z legend opowiada o biesiadzie, na którą Saksoni zaprosili ok. 420 Brytyjczyków, później ich zamordowali, a wódz z powodu wyrzutów sumienia wybudował zmarłym pomnik.
Stonehenge jest genialnym miejscem na plener filmowy. Kręcono tutaj zdjęcia do filmu o królu Arturze z Keirą Knigthley i Clivem Owenem, jedną z części sagi o Thorze (Thor i mroczny świat).
Stonehenge – praktyczne informacje
Co roku Stonehenge odwiedza ok. milion osób. Bilety kosztują ok. 18 GBP dla dorosłego, a dla dziecka ok. 12 GBP. Możemy zwiedzić interaktywne muzeum, które pokazuje historię kręgów oraz zobaczyć pobliskie stanowiska archeologiczne. W okolicy można zwiedzić również:
- Bath – miasto, w którym mieszkała Jane Austen,
- katedrę w Salisbury oraz katedrę w Highcliffe,
- opactwo Lacock,
- zamki w Donnington oraz Highcliffe
Czas, który powinniśmy zarezerwować na zwiedzanie to ok. 40 min., gdy nie chcemy odwiedzać muzeum lub 2 h, gdy chcemy również zobaczyć wystawę i zrekonstruowaną wioskę neolityczną. Kręgi można zobaczyć w godzinach 9.30–17.00 lub 9.30–19.00 albo 9.00–20.00 zależnie od pory roku.
Jak dojechać do Stonehenge?
Możliwości dojazdu jest kilka:
- z Londynu komunikacją publiczną, przesiadając się w Salisbury lub samochodem albo pociągiem,
- autobusem z Salisbury,
- piechotą z Amesbury,
- z Bristolu, korzystając z usług firmy Greenman Tours.
Ciekawostki o Stonehenge
- Nocą z 20-stego na 21-stego czerwca w Stonehenge współcześni druidzi świętują letnie przesilenie.
- Stonehenge było kalendarzem.
- Stonehenge to niejedyne kamienne kręgi w Wielkiej Brytanii. Podobnie do pozostałych, najsłynniejsze mają różne wagi i rozmiary.
- Według części podań kamienne kręgi należały do druidów. To nieprawda, ponieważ, gdy druidzi pojawili się na Wyspach Stonehenge miało już ponad 1000 lat.
- Stonehenge jest traktowane przez niektórych jako miejsce wymiany i wzmacniania kosmicznej energii i jest jednym z nielicznych takich lokacji na świecie.
- Ostatni prywatny właściciel sprzedał Stonehenge za 6600 GBP.
- W grobach niedaleko kręgów znaleziono m.in. perły, topory oraz sztylety.
Co przyciąga do Stonehenge?
Co sprawia, że kamienne kręgi, które pozornie nie są niczym niezwykłym przyciągają? Pierwszym powodem jest ich wiek i wielkość – ogromne i stare bloki ustawione w okrąg, stawiają pytanie – jak powstały bez sprzętu? Jedno z najstarszych miejsc kultowych na świecie owiane tajemnicą i legendami powoduje, że chcemy je poznać lepiej.
Drugi magnes kręgów to teorie o jego powstaniu. Przewiezienie płozami ogromnych skał z kamieniołomu oddalonego o ok. 300 km to niezły wyczyn. Intryguje, ponieważ nie wiemy, jaką budujący Stonehenge mieli technikę. Ta magnetyzująca tajemniczość sprawia, że wielu szukających odpowiedzi na pytania związane z energią Wszechświata odwiedza świątynię i „ładuje baterie”. Kosmiczna energia Stonehenge to nie tylko supermoc czerpana z Wszechświata, ale również kojący widok otwartej przestrzeni oraz zachodzącego lub wschodzącego słońca na tle kamiennego kręgu sprawiają, że do tego magicznego miejsca chce się wracać i ciągle przeżywać ten niezwykły widok na nowo.
Trzecim powodem może być kosmiczna energia i teorie o kosmitach. Stonehenge jako miejsce kultu solarnego mogło stać się miejscem uleczenia, wymiany i wzmacniania energii Wszechświata oraz lądowiskiem dla mieszkańców innej planety.
Mitów na temat Stonehenge jest wiele. Stwórz własny, jadąc do Avebury i przyglądając się najsłynniejszym kamieniom na świecie.
