Dlaczego warto odwiedzić Sarajewo?

Sarajewo – stolica Bośni i Hercegowiny to dobry pomysł na wycieczkę, dla wszystkich miłośników dawnej kultury, namacalnej historii i ciekawej architektury. To tutaj widać, jak kultura wschodnia łączy się z kulturą Zachodu, a miasto oferuje turystom wiele atrakcji i malowniczych krajobrazów, bowiem otacza je górskie pasmo – nie zabraknie więc pięknych widoków i miejsc, które warto zobaczyć.

Sarajewo – stolica z ogromną historią

Mówiąc o Sarajewie, często można spotkać się z pojęciem miasta naznaczonego wojną, co wynika z historycznej przeszłości tego miejsca. Położone jest na terenie dawnej Jugosławii i obecnie stanowi stolicę Bośni i Hercegowiny, utworzonej po rozpadzie ówczesnego mocarstwa. Założenie miasta datuje się na 1462 rok, a przez lata władzę nad nim przejmowały sąsiadujące państwa. Zamach na austriackiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga oraz jego żonę, doprowadził do rozpoczęcia I Wojny Światowej.

Sarajewo – wojna

W związku z zabójstwem następcy tronu Austrii, władze Serbii nie wyraziły zgody na przeprowadzenie śledztwa przez Austro-Węgry, co przyczyniło się do najazdu na ten kraj, a następnie sytuacja rozprzestrzeniła się na całą Europę. Następne lata także nie oszczędzały Sarajewa i doprowadziły do licznych zniszczeń, za którymi stoją wojny. Największe z nich nastąpiły w czasie oblężenia Sarajewa przez Republikę Serbii oraz Jugosłowiańskiej Armii Ludowej 6 kwietnia 1992 roku, a ich atak niemal nieustannie polegał na ostrzeliwaniu miasta z otaczających gór, co w konsekwencji doprowadziło do odcięcia okolicy od prądu i wody. Jedyny ratunek dla mieszkańców, w celu zdobycia pożywienia i wody stanowił niemal kilometrowy tunel, wydrążony pod lotniskiem, z którego korzystano, w celu zdobycia zapasów.

Wojna w Sarajewie trwała ponad trzy lata, a w czasie ataków całkowicie zniszczono lub uszkodzono większość budynków. Straty niestety nie dotyczą tylko infrastruktury, ponieważ szacuje się, że śmierć poniosło w tym czasie około 10 tysięcy ludzi, a w tym 1,5 tysiąca dzieci. Rannych zostało prawie 60 tysięcy osób, a jednym z najbardziej niebezpiecznych miejsc tamtego okresu była tak zwana Aleja Snajperów. Krwawa historia Sarajewa odcisnęła piętno na całym świecie, szczególnie w kulturze masowej. Powstały filmy poświęcone nieszczęśliwym wydarzeniom takie jak: „Miss Sarajevo”, „Welcome to Sarajevo” oraz „Grbavica”. Do dnia dzisiejszego można zauważyć w mieście ślady wojny, chociaż infrastruktura jest kolejno odbudowywana. Serca mieszkańców wciąż przepełnia żal i żywa pamięć o bolesnej historii miasta.

Sarajewo – mapa zwiedzania. Atrakcje Sarajewa

Sarajewo – co warto zobaczyć w stolicy Bośni i Hercegowiny? Miasto to, choć bogate kulturowo, jest dość ubogie, w porównaniu do innych europejskich stolic i niezbyt okazałe. Jest w tym miejscu jednak coś, co zachęca do odwiedzania go przez przyjeżdżających. Emanuje dobrą energią, wzrusza i z pewnością nie da się przejść obok jego historii obojętnie. Miasto to często nazywane jest Jerozolimą Europy, ponieważ jest różnorodne kulturowo i łączy wyznawców czterech innych religii. W jednej dzielnicy można znaleźć tu kościół, meczet, synagogę oraz cerkiew.

Sarajewo, jako stolica kraju jest głównym centrum politycznym, gospodarczym i kulturowym Bośni i Hercegowiny. W mieście znajduje się także wiele muzeów, a do najważniejszych z nich należą: Muzeum Narodowe Bośni, Muzeum Historyczne Bośni i Hercegowiny, a także Muzeum Sarajewa. Zlokalizowane są na tyle blisko siebie, że będąc w jednym, trudno nie odwiedzić kolejnego, by dowiedzieć się czegoś więcej odnośnie historii kraju, w czasie jednego popołudnia. Nie sposób się tu nudzić, a pobyt w tym mieście to nieodłączny element podczas wycieczek przez bałkańskie kraje. Charakterystyczną potrawą, której zapach unosi się wśród uliczek jest burek – ciasto oryginalnie nadziewane mięsnym farszem, ale dostępne także w wersji na słodko.

Poznając atrakcje Sarajewa warto poznać także kuchnię tego kraju i odwiedzić restauracje. Dania przygotowywane przez Bośniaków najczęściej wykorzystują różne rodzaje mięsa: wołowinę, cielęcinę lub jagnięcinę. Wśród najpopularniejszych dań należy wyróżnić corbę – zupę na bazie warzyw i mięsa, a także tradycyjny kotlet wołowy, podawany z papryką, cebulą i sałatami. Najbardziej znanym alkoholem jest Rakija lub sarajewskie piwo. Sarajewo przepełnione jest atrakcjami turystycznymi, które nawiązują do historii miasta. Będąc w mieście warto wybrać się na starówkę, odwiedzić zabytkowe cmentarze i zrelaksować się w malowniczych parkach.

Sarajewo – stare miasto

Na turystycznej mapie Sarajewa bez zwątpienia powinno znaleźć się zwiedzanie starego miasta, znajdującego się w centralnej jego części. Głównym placem jest Targ Baščaršija, przypominający orientalną dzielnicę. W nomenklaturze wyróżnić można różne nazwy tego samego miejsca i potocznie mówi się o bazarze lub handlowej dzielnicy, ale prawdą jest, że miejsce to jest niezwykle urokliwe i powinno zauroczyć każdego turystę. Na plac ten składają się wąskie uliczki, liczne kramiki bogate w różnorodne towary i rzemieślnicze warsztaty. Nie brakuje tu także punktów gastronomicznych z turecką kawą lub sarajewskim street – foodem, jak burek lub čevapi. Punktem centralnym na głównym placu jest studzienka Sebilj, która występuje na pocztówkach i zdjęciach przedstawiających Sarajewo.

Baščaršija założono w 1462 roku i pełniło funkcję centrum handlowego. W kolejnym wieku nastąpił znaczny rozkwit tej części miasta, a Gazi Husrev-beg – osmański sandżakbej postawił łaźnię, bibliotekę i meczet. W XIX wieku duży pożar nie oszczędził starówki, jednak główny targowy plac ocalał, a następnie przetrwał dwie światowe wojny i oblężenie miasta. Niewątpliwie jest to zabytek Sarajewa, wpisujący się do jego największych atrakcji turystycznych. Obok głównego placu znajduje się autobusowy przystanek tramwajowy, który ułatwia turystom dojazd z okolic dworca autobusowego i kolejowego.

Od południowej strony przy rzece Miljacka, stare miasto odgradza budynek ratusza Vijećnica. W 2014 roku na nowo otwarto obiekt, po zakończeniu trwających wiele lat prac remontowych. Dawniej ratusz pełnił funkcję biblioteki, gromadzącej bezcenne zbiory, w ilości bliskiej 1,5 miliona egzemplarzy. W trakcie oblężenia Sarajewa doszło do pożaru, na skutek licznych strzałów, w konsekwencji czego przepadła ogromna ilość zbiorów. Ratusz został udostępniony do zwiedzania turystom, a bilet wstępu kosztuje około 22 złotych dla osoby dorosłej. Na odbudowę wykorzystano duże nakłady pieniężne, co przyczynia się do tego, że wnętrze zachwyca odwiedzających, a w środku znajduje się także specjalny historyczny kącik, upamiętniający tragiczną w skutkach wizytę arcyksięcia Franciszka Ferdynanda.

Inna atrakcją turystyczną Sarajewa jest Meczet Gazi Husrev – Bega, usadowiony w środkowej części starego miasta. Budowlę wybudowaną w XVI wieku ozdabia charakterystyczny minaretem o wysokości 45 metrów. Tuż obok wznosi się zegarowa wieża, pokazująca czas zgodnie z kalendarzem księżycowym – jako jedyna taka w Europie. Spacerując wzdłuż starówki można natrafić na świątynie dla czterech wyznań, choć obiektów takich nie brakuje także poza centrum.

Sarajewo – aleja snajperów

Jedną z najbardziej niebezpiecznych i ostrzeliwanych ulic była za czasów oblężenia, tak zwana Aleja snajperów w Sarajewie. Szeroka, główna ulica prowadząca do dworca, wzdłuż której postawione są wysokie budynki, w czasie ataku Serbii była głównym punktem do strzelania. Snajperzy wycelowali w 225 osób, w tym 60 dzieci, które straciły życie od lecącej w ich stronę kuli. Liczba rannych wynosiła wówczas 1000 osób. Ulica ta prowadziła do jedynego, dostępnego źródła wody pitnej. Niektórzy ryzykowali przebiegając lub idąc blisko ścian budynków, jednak dobrze usytuowani snajperzy, z dachów wysokich budynków mieli bardzo dobrą widoczność i niechybnie dokonywali strzałów.

Sarajewo – meczet Gazi Husrev – Bega

W centralnej części miasta postawionych jest wiele zabytkowych meczetów, a jeden z najbardziej okazałych w całym Sarajewie, to Meczet Gazi Husrev – Bega. Muzułmańska budowla sakralna wybudowana została w latach 1530 -1537, zaprojektowana przez głównego architekta Imperium Osmańskiego – Adžema Esire Aliego. Niewątpliwie jest to jeden z najbardziej rozpoznawalnych osmańskich zabytków muzułmańskiego kultu, uszkodzony w czasie wojny domowej i odbudowany dzięki pomocy Arabii Saudyjskiej. Pod meczetem znajduje się także miejsce pochówku niektórych ważnych mieszkańców Sarajewa, które ozdobione są licznymi zdobieniami i nagrobkami wykonanymi z kamienia. Przed meczetem umiejscowiona jest znana studnia šedrvan, która najprawdopodobniej służyła odprawianiu obrzędów, jednak nie ma pewności potwierdzającej tą teorię. Przy meczecie znajdują się dwa sąsiednie budynki – mauzolea, zwane turbetami z XVI wieku. W jednym z nich znajdują się szczątki tureckiego fundatora budowli – Gaziego Husrev – Bega. Kopuła meczetu mierzy 26 metrów wysokości, natomiast minaret postawiony przy meczecie piętrzy się na 45 metrów. W środku można nacieszyć oko bogactwem zdobień i ornamentów, znajdują się tam także cenne dywany. Wszystko pojawiło się wewnątrz podczas renowacji, po przebytym pożarze. Meczet otoczony jest ozdobnym ogrodzeniem, a w jego pobliżu znajdują się liczne sklepy z pamiątkami i dewocjonaliami.

Sarajewo – zwiedzanie cmentarzy

Będąc w Sarajewie nie sposób wśród malowniczego górskiego krajobrazu, nie zauważyć piętrzących się na wzgórzach nagrobków upamiętniających śmierć poległych w czasie oblężenia. Tysiące pomników, nie pozwalających zapomnieć o tragedii, która spotkała to miasto. Jednym z cmentarzy, ulokowanych na wzniesieniach góry Trebevica jest także stary cmentarz żydowski – jeden z najstarszych w Europie. Położony jest niedaleko centrum miasta, w dzielnicy Kovačići. Nagrobki mają dość niespotykany kształt, a wśród nich znajduje się biała piramida – pomnik poświęcony Żydom, poległym podczas II Wojny Światowej.

Tunel pod lotniskiem w Sarajewie

Jednym z zabytków Sarajewa jest tunel, wybudowany pod międzynarodowym lotniskiem w 1993 roku, w czasie oblężenia miasta przez Serbów. W tamtym okresie głównie korzystali z niego parlamentarzyści i prezydent, ale stanowił także drogę do wolności dla mieszkańców miasta. Długość tunelu wynosiła 800 metrów, a obecnie do celów turystycznych udostępniono odcinek 25 metrów. Przy wejściu do tunelu znajduje się także muzeum poświęcone jego historii. Tajemniczy tunel mimo zakazów poruszania się, służył jako łącznik między poszkodowanymi mieszkańcami, a stacją, w której można było odebrać plecak wypełniony prowiantem. Nie było to jednak łatwe, a na 800 metrów biegu decydowali się młodzi bohaterzy, ryzykujący często życie lub wolność. Czasem podjęcie takiej decyzji wymagało wykonania kilku prób, by nie zostać uchwyconym przez patrolujących, francuskich żołnierzy, którzy strzegli niezależności lotniska.

Sarajewo nie zamierzało poddać się bez walki i miejscowi mieszkańcy oraz górnicy, wraz z architektem i pomysłodawcą przez cztery miesiące drążyli podziemne przejście między dzielnicą Dobrobrynia a wolnym Butmirem. Następne 1450 dni przemierzali tunel na kolanach, w celu pozyskania żywności, leków i opatrunków. Czasem przenoszono tamtędy także rannych i nielegalną broń. Wszystko odbywało się w tajemnicy i milczeniu, a wejście znajdowało się w piwnicy jednego z prywatnych domów, z którego nocą wywożono worki z ziemią. Sekret z czasem został wyjawiony generałowi Serbii i mimo, że nie znano dokładnej lokalizacji, cała dzielnica znalazła się pod ostrzałem. Do dzisiaj dziury znajdujące się w infrastrukturze domów wywołują uczucie rozpaczy, a w muzeum zgromadzono sprzęt, nagrania i zdjęcia z okresu, w którym tajemniczy tunel był jedyną możliwością dla wolności mieszkańców Sarajewa.

Targ w Marakale

Podczas trwającej wojny w Sarajewie ludzie codziennie, mimo obawy o swoje życie spotykali się na targowisku w centrum miasta. Handel kwitł, a ludzie kupowali i wymieniali się różnorodnymi towarami do czasu, w którym na bazar w Markale, w 1994 roku spadły bomby. Miejsce to stało się placem masakry ludności, bowiem zginęło wtedy 68 osób. Co zaskakujące, następnego dnia ponownie rozstawiono stragany i kramiki, a handel w tym miejscu trwa do teraźniejszych czasów. Zachowany jest pełen klimat starego Sarajewa – można kupić owoce, sery lub przygotowany ajwar. Artykuły sprzedawane są przez starsze panie, owinięte w chusty, które możliwe, że wciąż pamiętają czasy tutejszej masakry. Obecnie bazar jest żywym pomnikiem, który ukazuje, że niezależnie od toku historii życie toczy się dalej. Zwiedzając uliczki Sarajewa, warto wybrać się w to miejsce i poczuć klimat dawnego miasta.

Róże Sarajewa

Sarajewo nazywane jest często miastem krwawych róż, a nazwa ta pochodzi od licznych pomników, upamiętniających ofiary oblężenia miasta. Sarajewskie róże to wypełnienie dziur po ostrzałach lub użyciu granatu, bazujące na żywicy i plastiku, z domieszką czerwonej farby. Układ wypełnienia tworzy czerwone wzory przypominające wyglądem kwiat róży. W mieście znajduje się około 150 takich pomników, a jedna sarajewska róża informuje o tym, że w miejscu tym zginęły co najmniej trzy osoby. Od wojny upłynęło już ponad dwadzieścia lat i wiele z upamiętniających malunków zniknęła, ze względu na odnowienie powierzchni dróg i chodników. Rodzinom ofiar, poległych w czasie wojny zależy na zachowaniu pamięci o ich bliskich. Rząd zaoferował, że przy każdej róży zostanie umocowana upamiętniająca tabliczka, jeśli zachowany jest warunek, mówiący o tym, że w miejscu tym odeszły minimum trzy osoby, a następnie będą ubiegać się o wpisanie sarajewskich róż na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Co jeszcze kryje w sobie stolica Bośni i Hercegowiny?

Przekorny domek, czyli Inat kuća, to miejsce związane z jedną ciekawą historią Sarajewa. Władze miejskie postanowiły wybudować budynek ratusza na terenie prywatnych posiadłości. Posiadacze, po otrzymaniu odpowiedniej zapłaty zgodzili się odstąpić miejsca pod teren planowanej budowy. Nie udało się namówić do tych poczynań właściciela jednego małego domku, który za żadne pieniądze nie chciał opuścić posiadłości. Po długotrwałych negocjacjach osiągnięto kompromis, w ramach którego mały domek miał zostać przeniesiony na przeciwległy brzeg rzeki Milijacki. Jak postanowiono, tak cegiełka po cegiełce przebudowano cały budynek, który stoi tam po dzisiejszy dzień. Obecnie w miejscu tym jest lokalna restauracja, a na dawnym jego terenie powstał zapowiadany ratusz.

Z innych ciekawostek warto powiedzieć o tym, że sarajewski browar uważany jest za najlepszy w całym kraju. Browar wybudowano w 1864 roku i początkowo był własnością austriackiego przemysłowca. Następnie, na terenie miasta powstały jeszcze kolejne dwa browary, które połączyły się z pierwszym tworząc piwo Sarajevsko, a na terenie chmielowni znajduje się naturalne, duże źródło.

Sarajewo to także otaczające je, piękne góry. Wchodząc na wzgórza, można dojść do urokliwych punktów widokowych Bijela i Żuta Tabia. Pierwszy z nich można odwiedzać o każdej porze dnia, ale zdecydowanie najpiękniej jest wspiąć się tam na zachód słońca. Widok ukierunkowany jest z jednej strony na całe Sarajewo, z drugiej natomiast można nacieszyć oko krajobrazem okolicznych wzgórz, na których często Bośniacy mają swoje grządki. Bijela Tabija, tłumaczy się jako biała twierdza, której pozostałości można podziwiać, a nawet się po nich wspinać. Z kolei Żuta Tabia, to zdecydowanie najsłynniejszy punkt widokowy w całym Sarajewie. Trasa jest przyjemna i nie zajmuje dużo czasu, a po dotarciu na miejsce można podziwiać panoramę całego miasta.

Kawałek drogi dalej, przy ulicy Bijela Dżamija położony jest duży gmach – koszar Jajce, którego budowla przypomina swoim wyglądem pałac. W czasie trwania I Wojny Światowej, z miejscowości Jajce został tutaj przeniesiony szpital. W związku z licznymi atakami ze strony wroga i tej budowli nie udało się przetrwać wojny w całej okazałości. Obecnie zostały po niej opustoszałe koszary, a całość chyli się ku upadkowi.

Ludzie żyjący w Sarajewie, tak jak na całych Bałkanach są bardzo gościnni, życzliwi i otwarci. Lubią Polskę za to, że podobnie jak u nich historia naszego kraju sięga czasów Słowian. Służą pomocą i radą, podpowiadając, jakie zakamarki stolicy ich państwa warto zwiedzić i gdzie najlepiej zjeść.

Noclegi – Sarajewo. Gdzie najlepiej spać?

Sarajewo nie jest krajem drogim dla podróżujących do Bośni i Hercegowiny, a niektóre z noclegowych ofert dostępne są już za około 10 euro. Cena w dużej mierze zależeć będzie od wybranego standardu lokum, ale istnieje wiele hosteli o dobrym standardzie, które czekają na odwiedzających turystów. Dużo przystępnych miejsc do spania można znaleźć tak naprawdę już przy samym centrum, w okolicy głównego placu Bascarsiji. Ważne jest, aby zarezerwować sobie miejsce do spania z dużym wyprzedzeniem, szczególnie jeśli planujemy wizytę w sezonie letnim. W sierpniu odbywa się tu duży filmowy festiwal, a hotele wtedy pękają od liczby gości.

Bośnia z roku na rok jest coraz częściej odwiedzana przez podróżujących, co również wpływa na mniejszą liczbę wolnych pokojów. W zależności od preferencji ulokowania wynajmowanego mieszkania lub pokoju każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie, ponieważ w Sarajewie można liczyć na zaciszny wypoczynek, z dala od centrum, jak i nastawiony na jak największą eksplorację tego miasta. W hotelach wielogwiazdkowych często bywa tak, że warunki są naprawdę różne, a w okolicy centrum nie ma co liczyć na koszt wynajęcia pokoju za mniejszy niż 250 złotych, za dobę. W hostelach i pensjonatach ceny są zdecydowanie niższe. Można także nawiązać lepszy kontakt z lokalnymi mieszkańcami, którzy służą radą i pomocą, podczas zwiedzania obszarów miasta. Ceny wahają się w granicy 50-100 złotych, za noc. Najlepiej decydować się na sprawdzone obiekty, gdyż standard w niektórych miejscach nie zawsze odpowiada znanym warunkom, w związku z ostatnią domową wojną.

Pogoda – Sarajewo

Najlepsza pogoda do odwiedzenia Sarajewa jest podczas sezonu wakacyjnego, od początku maja do końca sierpnia. Temperatury są przyjemne, nie ma upałów i jest ciepło. Najwyższa średnia temperatura w lecie wynosi 26 stopni Celsjusza. Pogoda Sarajewa sprzyja zwiedzaniu starego miasta, a opady praktycznie nie występują. Klimat sprzyja uprawianiu sportów zimowych, zimy są mroźne a stoki ośnieżone.

Sarajewo – jakich cen możemy się spodziewać?

Przed podróżą do Sarajewa, warto zorientować się jaki budżet może być potrzebny na taką wycieczkę. Jedzenie w knajpach to raczej średnia półka cenowa, nawet w przypadku restauracji o wyższym standardzie i dobrych opiniach. W sklepach za tradycyjny burek należy zapłacić około 20 złotych za kilogram, a koszt chleba lub croissanta to niecałe 2 złote. Za 1,5 litra wody należy zapłacić 1,50 zł. W restauracjach zestaw grillowy dla dwóch osób to wydatek 22 złotych, baklawa – od 2 do 6 złotych, pizza z dodatkami – 13 złotych, a bośniacka kawa – około 4 złotych.

Ceny za atrakcje turystyczne Sarajewa są nieco droższe i zróżnicowane. Zwiedzanie ratuszu będzie kosztować 22 złote, kolejka na górę Trebevic (w dwie strony) 14 złotych, a bilety do muzeum oscylować będą w granicy 20 złotych. Ceny za transport są bardzo zbliżone do polskich cen. Tańsze jest podróżowanie koleją, ale kursy pociągów odbywają się rzadziej i nie docierają w każde miejsce. Bilet komunikacji miejskiej to koszt 2 złotych, a przejechanie 1 kilometra taksówką wyniesie około 1,20 złotych. Noclegi nie kosztują dużo, jeśli rezerwacji dokona się z wyprzedzeniem. Przy niższym standardzie można trafić na kwatery już od 30 złotych za noc. Warto korzystać z portali internetowych, służących rezerwacji miejsc, gdyż te często oferują zniżki i rabaty, dzięki czemu pobyt może wyjść za przysłowiowe grosze. Walutą obowiązującą w Bośni i Hercegowinie są marki zamienne (KM). Kurs euro do bośniackiej waluty jest stały, natomiast przelicznik dolarowy jest rynkowo zmienny. Jedna marka zamienna to równoważnik około 2,30 polskich złotych. W Polsce ciężko o wymianę złotego na markę zamienną, dobrym rozwiązaniem jest wypłata w miejscowych bankomatach. Należy jednak uważać, na dodatkowe koszty związane z pobraniem prowizji. W Sarajewie bez problemu powinno zapłacić się także w euro.