Warszawa, która jest stolicą naszego pięknego kraju ma bardzo wiele do zaoferowania. W tym artykule skupimy się jednak na jednym z najważniejszych punktów turystycznych na mapie miasta. Dzielnica Wilanów ma przepiękną historię i jeszcze piękniejszy barokowy pałac do zaoferowania. Wybierz się w podróż do czasów króla Jana III i poznaj historię Pałacu w Wilanowie!
Barokowa rezydencja króla Jana Sobieskiego
Spis treści
Na początku był Milanów, który przypomniał bardziej rezydencje ziemiańskie niż królewskie. Kiedy Jan Sobieski zasiadł na tronie i przyjął godność królewską jako Jan III, siedzibą jego dworu stał się dzisiejszy Wilanów. Król zapragnął stworzyć sobie w pobliżu stolicy letnią rezydencję, która dawałaby mu możliwość zażywania spokoju, kontaktu z naturą i wypoczynku z dala od zgiełku miasta. Zbudował również stajnie w Wilanowie, która pod koniec jego życia złożona była z licznych stad klaczy. Zapoczątkował w ten sposób budowę Zamku Wilanowskiego, który do dziś jest obiektem często odwiedzanym przez turystów.
Historia Pałacu w Wilanowie
Historia Pałacu w Wilanowie – wspaniałej barokowej rezydencji królewskiej, rozpoczęła się 23 kwietnia 1677 r., kiedy wieś przeszła na własność króla Jana Sobieskiego III. Na początku wybudowana tam rezydencja była niewielka. Augustyn Locci – nadworny architekt królewski – otrzymał zadanie wykonania jedynie parterowej rezydencji o układzie typowym dla budowli Rzeczypospolitej. Ogromny wpływ na rozszerzenie pierwotnego projektu miały jednak sukcesy militarne i wzrost znaczenia monarchii w następnych latach. Po ukończeniu budowla składała się z elementów domu szlacheckiego, włoskiej willi ogrodowej i francuskiego pałacu w stylu Ludwika XIV.
Po śmierci króla Zamek w Wilanowie przeszedł na własność jego synów, a w 1720 r. podupadły majątek nabyła jedna z najbogatszych kobiet ówczesnej Polski – Elżbieta Sieniawska. W 1730 r. Pałac przez trzy lata był własnością króla Augusta II Mocnego, który dokonał znacznych zmian w rezydencji, szczególnie w zakresie wystroju wnętrz.
W połowie XVIII w. dobra wilanowskie odziedziczyła córka Czartoryskiego, za której panowania Wilanów lśnił dawną świetnością. 69 lat później księżna oddała Wilanów córce i jej mężowi Stanisławowi Kostce Potockiemu. Dzięki jego staraniom w 1805 roku w pałacu wilanowskim otwarto jedno z pierwszych muzeów w Polsce.
Zobacz także: Pałac Prezydencki w Warszawie – czy jego zwiedzanie jest dostępne dla wszystkich?
Ekspozycja składa się z dwóch części: na parterze można zobaczyć apartamenty królewskie pałacu. Pomieszczenia, w których odbywały się przyjęcia, komnaty, w których pary królewskie słuchały muzyki, spotykały się z przyjaciółmi i gośćmi, pracowały i odpoczywały. Na pierwszym piętrze znajduje się Galeria Portretu Polskiego, w której można zobaczyć zbierane na przestrzeni wieków pomniki polskich monarchów, przedstawicieli wielkich rodów magnackich, uczestników powstań narodowych, wybitnych artystów i ludzi zasłużonych dla Polski. Ich autorami są często wybitni malarze polscy i zagraniczni.
Skąd nazwa Wilanów?
Pierwsze wzmianki o osadzie na tym terenie sięgają XIII wieku, kiedy to klasztor benedyktynów z Płocka założył wieś Milanów. W 1338 roku stał się własnością prywatną książąt mazowieckich, a 40 lat później książę Janusz I Warszawski przekazał go jednemu ze swoich sług. To on założył we wsi pierwszy dwór i kaplicę. Jego potomkowie przyjęli nazwisko Milanowski od nazwy wsi.
W XVII w. wieś kupiła rodzina Stanisława Leszczyńskiego, która rozpoczęła budowę nowego pałacu. Prace zostały jednak przerwane, gdy wojska szwedzkie zajęły ten obszar i całkowicie go splądrowały. W 1676 r. wyludnioną wieś kupił król Jan III Sobieski. Dla jego wzniesiono nowy, barokowy pałac i kościół św. Anny. Początkowo pałac nosił nazwę Villa Nova (Nowa Wieś), aby odróżnić go od pobliskiej wsi o nazwie – Stara Wieś. Wkrótce jednak nazwa została spolszczona na Wilanów, podobnie jak dawna nazwa Milanów.
Zobacz także: Burzliwa historia Zamku Królewskiego w Warszawie
Architektura i wystrój pałacu
Pałac zmieniał swój wystrój w zależności od osób w nim zamieszkujących. Gdy Jan III Sobieski przejął dwór, przekształcił surowy z wyglądu Zamek Królewski w barokową rezydencję. Również Elżbieta Sieniawska wpłynęła na kształt majątku. Nakazała zbudować dwa boczne skrzydła, które nadały pałacowi charakterystyczny kształt podkowy. Istotną zmianą było także dobudowanie tzw. Łazienki Izabeli Lubomirskiej na końcu skrzydła południowego, na planie zbliżonym do kwadratu. W 1730 roku gdy pałac na trzy lata znalazł się w rękach króla Augusta II Mocnego, dokonano w nim wielu zmian, szczególnie jeżeli chodzi o wystrój wnętrz.
W ciągu całej historii Pałacu w Wilanowie kolejni jego właściciele rozbudowywali rezydencję i wprowadzali w niej zmiany zgodnie z panującą modą. Mimo to pałac zachował swój pierwotny charakter, odzwierciedlając wciąż żywą pamięć o swoim pierwszym właścicielu, królu Janie III. Do dziś można zwiedzać ciekawe pomieszczenia kryjące się w tej okazałej rezydencji.
Gabinet holenderski
Gabinet holenderski był pierwotnie używany do wystawiania dzieł holenderskich mistrzów, w tym samego Rembrandta. Obecna aranżacja sali, w tym monumentalny fresk na suficie sięga czasów króla Augusta II.
Gabinet starożytności
Prezentowany obecnie, skonsolidowany zbiór starożytnych waz i kolekcji egipskich pozwala zobaczyć je w zaplanowanej przez Stanisława Kostkę Potockiego formie: w historycznych wnętrzach pałacu, zabytkowych szafach oraz na tle odrestaurowanej dekoracji scenograficznej.
Gabinet fajansu
Pełnił funkcję przestrzeni mieszkalnej. Gabinet Fajans swoją nazwę zawdzięcza fajansowym kafelkom zdobiącym ściany. W epoce baroku była to niezwykle droga i modna dekoracja, spotykana na europejskich dworach magnackich. Najczęściej kafelki dekorowano scenami rodzajowymi – tutaj głównym motywem są stylizowane wazony. Płytki pochodzą z 1690 roku z Holandii, która w tamtym czasie była znanym europejskim centrum produkcji wysokiej jakości fajansu. Całość zwieńczona jest kopułą z kasetonami i freskiem wykorzystującym efekt iluzji barokowej.
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Po śmierci Jana III Sobieskiego ostatnim właścicielem pałacu był Stanisław Kostka Potocki. W 1805 roku otworzył on pierwsze publiczne muzeum w Warszawie. Udostępnił publiczności swoją kolekcję dzieł sztuki zgromadzoną w pałacu w Wilanowie. Obecnie zbiory te stanowią najcenniejszą część Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Znajdują się w niej między innymi popiersia starożytnych cesarzy, sceny bitewne, trofea oraz posągi starożytnych bogów. Zachwycają królewskie portrety, freski i obrazy wszystkich szkół malarstwa europejskiego.
Dziś budynki dawnej wozowni i ujeżdżalni są używane przez Muzeum Plakatu, posiadające jedną z największych kolekcji plakatów artystycznych na świecie. Muzeum w Wilanowie miało sławić pamięć o czynach króla Jana III Sobieskiego i prezentować sztukę od starożytności po czasy współczesne.
Zwiedzanie Pałacu w Wilanowie
Planując odwiedzić pałac wilanowski warto wiedzieć, że jest on podzielony na 3 części tj. skrzydło południowe, północne oraz część środkową. Bez względu na to od której trasy zwiedzający rozpocznie swój spacer, znajdzie tam najokazalsze wnętrza, obrazy, rzeźby oraz pozostałe dzieła sztuki.
Skrzydło południowe
Zwiedzanie rozpoczyna się od przedpokoju czyli apartamentu Księżnej Lubomirskiej. To jedno z najbardziej efektownych barokowych wnętrz Pałacu. Sufit zdobi plafonowy obraz J. E. Siemiginowskiego przedstawiający alegorię wiosny. Ramy luster zdobią symboliczne motywy wiosenne, a ściany pokryte są wzorzystym aksamitem w stylu genueńskim.
W skład mebli wchodzi zestaw toalet należących niegdyś do królowej Marii Kazimiery, holenderski sekretarzyk i barokowa sofa z kompletem saskich taboretów obitych tą samą tkaniną co ściany. Salę zdobią trzy mitologiczne obrazy wiszące nad drzwiami, które nadają niezwykły klimat całemu pomieszczeniu.
Następnym punktem jest tak zwana „Sala Biała”. To najokazalsze wnętrze pałacu Wilanów, optycznie powiększone o wielkie lustra ścienne zwrócone w stronę okien. W osi pomieszczenia usytuowane są dwa kominki z zachowanymi żeliwnymi płytami z inicjałami króla Augusta II. Nad kominkami znajdują się dwie sale orkiestrowe, używane dawniej przez muzyków dworskich, które zostały odkryte po II wojnie światowej w ramach prac konserwatorskich. Ściany zdobią obrazy dwóch monarchów z dynastii Wettynów Augusta II i Augusta III. Oba namalował Louis de Silvestre.
W galerii południowej znajduje się również pomnik konny króla Jana III. Sławi on męstwo króla i opisuje bohaterstwo władcy. Postaci znajdujące się pod końskimi kopytami przedstawiają tureckich wojowników.
Ogromne wrażenie robi również Lapidarium oraz Biblioteka Króla.
Środkowa część pałacu
Środkowa część pałacu jest najstarszą jego częścią. Leży pomiędzy wieżami i powstała za panowania króla Jana III Sobieskiego. Znajdują się w niej królewskie sypialnie z antykamerami oraz dzieląca je Wielka Sień. Według wielu są to najpiękniejsze komnaty w całym pałacu. Ciekawym i nietypowym zastosowaniem sypialni królewskiej było to, że pełniła one funkcje nie tylko miejsca odpoczynku lecz również reprezentacyjne. W królewskiej komnacie Jan III udzielał audiencji.
Antykamera przylegająca do sypialni była natomiast miejscem, w którym goście oczekiwali na spotkanie z królem. Za czasów panowania Jana III Sobieskiego w Wielkiej Sieni znajdował się jego pomnik konny, który dziś można podziwiać w skrzydle południowym. Bogato zdobiona sypialnia królowej Marii Kazimiery znajduje się po lewej stronie Wielkiej Sieni, po prawej natomiast sypialnia króla.
Skrzydło północne
W północnej części początkowo znajdowały się pomieszczenia mieszkalne. Po ok. 1833 roku dokonano przebudowy i w ich miejsce powstała Galeria Obrazów, w której znaleźć można dzieła włoskie, francuskie, niemieckie oraz niderlandzkie nawet z XVI wieku.
Galeria Krajobrazów sąsiaduje z Galerią Obrazów i początkowo również służyła jako pokoje mieszkalne. Tę część przebudowano z myślą o ekspozycji dzieł sztuki takich jak rzeźby antyczne czy wazy etruskich. Obecnie znajduję się tam kolekcja malarstwa pejzażowego.
Skrzydło północne kryje w sobie również Gabinety Starożytności, w których miłośnicy tej epoki mogą podziwiać wazy i naczynia oraz figury egipskie z tego okresu.
Ogrody w Wilanowie
Do Pałacu w Wilanowie warto przyjechać, nie tylko aby zobaczyć pomnik historii i tradycji polskiej jakim jest sama rezydencja, ale również dla ogrodów znajdujących się na tym terenie. Jest to przepiękne miejsce, a starannie wypielęgnowane ogrody wilanowskie cieszą oko każdego gościa odwiedzającego pałac.
Ogród Północny
W miejscu Ogrodu Północnego niegdyś Jan III uprawiał drzewa owocowe, warzywa oraz zioła. Jego przeznaczenie zostało zmienione na ogród ozdobny i w takiej formie funkcjonuje do dzisiaj. Charakterystycznym dla tego ogrodu stało się wejście do niego jakim jest pergola. Jego centralny element stanowi fontanna z rzeźbą trytona.
Ogród Barokowy
Ogród ten jest najstarszym w królewskiej rezydencji. Został podzielony na dwie części. Taras górny nawiązuje do XVII-wiecznego układu, którego projektantem był królewski architekt Augustyn Locci. Wśród roślin uprawianych w ogrodzie znaleźć można gatunki typowe dla epoki baroku takie jak: sasanki, narcyzy, lilie, peonie i tulipany. Taras dolny wraz z ogrodem także nawiązuje do barokowych form poprzez cztery geometryczne kwatery ozdobione cisami.
Zobacz także: 10 Najlepszych muzeów w Warszawie
Ogród Różany
Ogród Różany jak wskazuje nazwa kryje w sobie historyczne odmiany róż angielskich i francuskich, w ciepłych pastelowych odcieniach. Centralnym elementem jest fontanna przedstawiająca chłopca z łabędziem.
Ogród przy Oranżerii
Ten ogród w Wilanowie jest najmłodszym ogrodem na terenie rezydencji. Za czasów Jana III w tym miejscu znajdował się cmentarz oraz drewniany kościół parafialny. Obecnie latem w tej części ogrodu można zobaczyć egzotyczne rośliny takie jak bananowce, palmy czy figowce. W zimowe miesiące są one przechowywane w Oranżerii. W tym ogrodzie również jest fontanna, w której pływają rybki.
Królewski ogród światła
Jest to wystawa plenerowa przy Pałacu w Wilanowie, którą można podziwiać od października do końca lutego. W ramach wystawy tysiące kolorowych diod układane są w finezyjne kształty. Gościom parku podczas spacerów towarzyszy muzyka klasyczna, a w jego głąb prowadzi 75 metrowy tunel świetlny, który po zmroku robi piorunujące wrażenie. Na dziedzińcu podziwiać można rozświetloną pergolę, za którą rozpościera się Zimowy Ogród Króla. Tuż obok drzewek pomarańczowych stoi świetlista rama z pałacem w tle, która jest idealnym miejscem do zdjęć. Wilanowskie iluminacje za każdym razem przyciągają swym urokiem zwiedzających z całego kraju.
Królewski ogród światła – cennik i godziny otwarcia
Królewski ogród światła w Wilanowie jest czynny codziennie w godzinach od 16 do 21. Wystawa jest płatna, a kasy są czynne od 9.00 do 15.00. Bilety na wilanowskie iluminacje można nabyć również w biletomacie lub online.
Cennik:
- poniedziałek – piątek: bilet zwykły 15 zł, bilet ulgowy 5 zł
- sobota – niedziela: bilet zwykły 30 zł, bilet ulgowy 10 zł
- w dni świąteczne: bilet zwykły 30 zł, bilet ulgowy 10 zł
- dzieci do lat 7 na teren wystawy wchodzą bezpłatnie
Co warto wiedzieć przed zwiedzaniem Pałacu w Wilanowie?
Pałac w Wilanowie jest obowiązkowym punktem do odwiedzenia podczas pobytu w Warszawie. To właśnie tutaj w luksusowej dzielnicy Wilanów usytuowana jest rezydencja. Od rynku dzieli go ok. 12 km. Dostępne są dwie trasy zwiedzanie pałacu trwają ok. 2 godzin – jest to optymalny czas, aby móc na spokojnie obejść wszystkie najważniejsze pomieszczenia i podziwiać onieśmielającą swym pięknem rezydencje. Na terenie dostępna jest sieć Wi-Fi, która nie jest zabezpieczona hasłem, wymaga jedynie zaakceptowania regulaminu.
Adres: Stanisława Kostki Potockiego 10/16, 02-958 Warszawa
Pałac Wilanów – jak dojechać i gdzie zaparkować?
Na miejscu na odwiedzających czeka bezpłatny, łatwo dostępny parking, który znajduje się przy ulicy Stanisława Kostki Potockiego.
Do Wilanowa można dostać się również komunikacją miejską z większości miejsc w Warszawie. Dostępne linie to m.in.: 116, 130, 131, 139, 163, 164, 180, 200, 251, 264, 317, 339, 379, 519, 710, 724, 725, E-2. Warto jednak przed planowaną podróżą upewnić się, czy nie ma zmian w organizacji ruchu i sprawdzić dokładny rozkład jazdy.
Cennik i godziny otwarcia Pałacu w Wilanowie
Park i dziedziniec pałacu jest czynny w godzinach od 9:00 do 16:00. Między 15:00, a 16:00 jest przerwa techniczna i nie można wejść przez Bramę Główną.
Wstęp na dziedziniec jest płatny w ramach biletu do parku.
Cennik pałac:
- bilet normalny: 25zł
- bilet ulgowy: 20 zł
- bilet Muzeum za złotówkę: 1 zł
- bilet normalny dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny: 19 zł
- bilet ulgowy dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny: 15 zł
W czwartki wstęp jest bezpłatny na podstawie wejściówek pobranych w kasie lub biletomacie.
Cennik park:
- bilet normalny: 7 zł
- bilet ulgowy: 4 zł
- bilet Muzeum za złotówkę: 1 zł
- bilet normalny dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny: 5 zł
- bilet ulgowy dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny: 3 zł
- karnet kwartalny: 60 zł
- karnet ulgowy: 35 zł
- dzieci do lat 7 na teren parku wchodzą bezpłatnie
W czwartki wstęp jest bezpłatny na podstawie wejściówek pobranych w kasie lub biletomacie.
