Zagrzeb powstał na podwalinach osady chrześcijańskiej, co dało początek budowaniu poczucia wspólnoty wśród mieszkańców. Obecnie stanowi jedno z najbardziej bogatych w historyczne zabytki miast w Chorwacji. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, od czego warto rozpocząć zwiedzanie stolicy oraz w której dzielnicy najlepiej szukać noclegu, kontynuuj czytanie! Jeżeli zwiedzanie Zagrzebia okaże się zbyt małym wyzwaniem, odkryjesz miejsca w okolicy, które z pewnością Cię zainteresują.
Kilka słów o Zagrzebiu
Spis treści
Zagrzeb jest stolicą, ale też największym miastem Chorwacji. Leży na północnym brzegu Sawy, u podnóży pasma górskiego Medvenica. Obecnie jest zamieszkiwany przez ok. 804 507 mieszkańców. Miasto powstało przez połączenie dzielnic Kaptol i Gradec, które stanowią najchętniej odwiedzanie przez turystów rejony. W XI w. w dzielnicy Gradec powstała osada chrześcijańska, która pozwoliła na zbudowanie solidarności wśród mieszkańców, a także ułatwiła rozpoczęcie rozwijania handlu i turystyki. Generalnie całe miasto składa się 17 dzielnic.
Zagrzeb. Skąd nazwa?
Nazwa miejscowości powstała od czasownika w języku chorwackim, które oznacza „zakopać” – „zagrepsti”. Natomiast łacińska nazwa „Zagrabia” wskazuje, że miasto było wcześniej zagrodzone fosą lub rowem (po chorwacku „grab” to rów).
Teorie na temat pochodzenia tej nazwy mnożą się do dziś. Niektórzy mówią, że Zagrzeb to Zakopane. Motywują to właśnie tłumaczeniem chorwackiego czasownika „zagrepsti”. Inna teoria mówi, że nazwa powstała od słowa „zagrabi”, które oznacza „zaczerp”. Zgodnie z legendą rycerz przejeżdżał przez teren miasta. Po drodze poprosił Mandę, młodą dziewczynę, o podanie wody z pobliskiego źródła. Rycerz miał wypowiedzieć słowa: „Mando, dušo, zagrabi vode”. Źródło to obecnie fontanna Manduševac, którą można zobaczyć na placu Bana Jelačića.
Loty do Zagrzebia
Zagrzeb oddalony jest od Warszawy o ok. 800 km w linii prostej. Bezpośredni lot, w zależności od wybranej linii, trwa od 1,5 do ponad 3 godzin. Linie, które organizują loty na tej trasie to m.in. Czech Airlines, którą są też najtańszą opcją, LOT, Lufthansa, Air Serbia oraz Air France, który kosztuje najwięcej.
Główny port lotniczy Chorwacji znajduje się 17 km od Zagrzebia, w dzielnicy Pleso. Obsługuje zarówno loty krajowe, jak i międzynarodowe. Jest nazwane na cześć Franja Tuđmana – pierwszego prezydenta Chorwacji. Znajduje się na nim terminal o powierzchni 12 000 m2, który został zbudowany w 1974 r. Jest tam również terminal VIP, który został oddany do użytku w 2008 r.
Zagrzeb – noclegi
Warto zaplanować nocleg w Zagrzebiu, kierując się tym, co zamierza się robić w mieście.
Kaptol – będzie najlepszym wyborem, jeżeli nie chcesz wydać na nocleg zbyt dużo. Mieści się w północnej części centrum miasta. Historycznie stanowi centrum religijności Zagrzebia. Można tu zwiedzić katedrę oraz kilka galerii i muzeów, w których znajdują się klasyki kultury chorwackiej. Nie znajdziesz w niej ekskluzywnych hoteli, raczej mieszczą się tam hostele lub prywatne apartamenty, których cena nie jest wygórowana.
Dolne Miasto – jeżeli to będzie Twoja pierwsza podróż do tego miasta, warto pomyśleć o noclegu właśnie w tej dzielnicy. To historyczna dzielnica, która tętni życiem. Powierzchniowo zajmuje niemal połowę centrum Zagrzebia. Charakteryzuje się dużymi ulicami i alejkami, otwartymi przestrzeniami, mnogością terenów zielonych oraz zachwycającą austro-węgierską architekturą. Dzielnica wypełniona jest muzeami, galeriami sztuki, kawiarniami i sklepami.
Jarun – sprawdzi się świetnie, jeżeli planujesz rodzinny wyjazd. Sercem dzielnicy jest jezioro, nazywane „morzem Zagrzebia”, które otaczają zielone parki. W jeziorze można się kąpać, żeglować, a także spróbować sportów wodnych, jak np. wakeboarding. Jest tam też dużo placów zabaw dla dzieci oraz restauracji, gdzie przygotowywane są domowe obiady.
Górne Miasto – jeżeli chcesz poznać uroki nocnego życia stolicy Chorwacji. To historyczne i kulturalne centrum całego miasta. Najlepsze muzea, kawiarnie, bary i sklepy znajdują się właśnie tam. Boczne uliczki wieczorami odżywają na nowo – można wybrać się na imprezę do klubu lub do baru z muzyką na żywo.
Britanski trg – będzie odpowiednią opcją właściwie dla każdego. To mała dzielnica, w której znajduje się dużo restauracji ze smacznym jedzeniem oraz barów popularnych głównie w gronie młodzieży. Jest dobrze skomunikowane, więc niezależnie, czy wolisz spędzić czas w spokoju, czy dojechać do centrum miasta, nie będzie problemu ze złapaniem autobusu.
Nocą zdecydowanie należy unikać terenów Parku Ribnjak, który rozciąga się za katedrą. Teren słynie z walk toczonych między młodymi reprezentantami odmiennych subkultur. Naprzeciw stacji kolejowej mieści się Plac Króla Tomisława, który wieczorami bywa niebezpieczny. To samo dotyczy rejonów przy samym dworcu – jest tam pełno barów i kasyn, które czynne są całodobowo.
Historyczne dzielnice Zagrzebia
Ze względu na bogatą historię i duże znaczenie dla całej Chorwacji, Zagrzeb jest bogaty w zabytki i zachwycające style architektoniczne. W śródmieściu znajdują się dzielnice Gornji Grad, Kaptol oraz Donji Grad – tam można znaleźć budowle, które przedstawiają wpływ kolejnych epok na architekturę miasta. Są konstrukcje pochodzące z czasów od baroku do współczesności. Od północy centrum miasta jest otoczone dzielnicami willowymi, zaś od południa dzielnicami robotniczymi, które obecnie są odnawiane. Gdyby brać pod uwagę jedynie architekturę, Zagrzeb można nazwać typowym miastem środkowoeuropejskim.
Kaptol
Kaptol rozciąga się wokół zagrzebskiej katedry. Dzięki temu zaczęło się tam rozwijać życie mieszkańców. Władze kościelne Kaptolu i świeckie Gradecu często się spierały o główne dowodzenie. Mówi się, że obie te dzielnice tworzą trzon całego miasta. W 1850 r. oficjalnie połączono je w jedno miasto.
Dziś znajdują się tam również inne instytucje kościelne: archidiecezja, kapituła zagrzebska oraz Archidiecezjalne Seminarium Teologiczne. Katedra dominuje jednak nie tylko nad Kaptolem, ale również nad całym miastem, jest najwyższą budowlą sakralną w całej Chorwacji.
Wzdłuż głównych placów i ulic Kaptolu rozmieszczono pełno barokowych kurii kanonickich oraz klasztor franciszkański z kościołem. Znajduje się tam bogato zdobiony barokowy stiuk, a także malowidła ścienne opisujące życie i śmierć św. Franciszka.
Gradec
Górne Miasto nazywane jest po chorwacku Gradec. Zostało założone w średniowieczu i do dziś stanowi ogromnie ważny rejon stolicy Chorwacji. To właśnie temu miejscu Zagrzeb zawdzięcza swój stały rozwój, a także początek.
W tej dzielnicy znajduje się najwięcej wartych uwagi zabytków, a także niecodzienna i niepowtarzalna architektura, np. barokowe budynki i pałace. Jednym z najważniejszych budynków jest pałac Vojković, gdzie obecnie znajduje się Muzeum Historyczne Chorwacji. Można tam obejrzeć fasadę z motywem muszli. Zwiedzając dzielnicę można zwiedzić również pałac Bana oraz pałac Rauch.
W dzielnicy Gradec znajduje się również kolejka łącząca tę dzielnicę z Miastem Dolnym. Została wybudowana w 1890 r., co czyni ją najstarszym środkiem komunikacyjnym w Zagrzebiu. Kolejkę tworzą 2 niebieskie wagony, a cała trasa ma jedynie 66 m. Niestety dziś kolejka jest wyłączona z użytku, uznano ją za zabytek.
Wieża Lotrščak również mieści się w tej dzielnicy. Powstała w tym samym czasie co mury dzielnicy. Nazwa wieży pochodzi z łaciny – “campana latrunculorum” oznacza “dzwon złodziei lub rozbójników”. Właśnie tak określano dzwon, który wisi w środku wieży. Informował on, że Dverce, czyli ochronna brama, zostanie zamknięta i wszyscy mieszkańcy powinni wrócić do domów. Obecnie w wieży utworzono galerię sztuki, a na górze jest taras widokowy.
Najbardziej nietypowe miejsce, które warto odwiedzić to Muzeum Zerwanych Związków – eksponaty, które prezentowane są w środku to przedmioty przypominające zakończone związki miłosne. Szklany koń z Wenecji, topór, którym zniszczono meble byłej dziewczyny, toster kuchenny skradziony po rozstaniu to tylko jedne z wielu pamiątek, których historię można poznać w muzeum. Instytucja chętnie przyjmuje również kolejne oryginalne przedmioty od odwiedzających, żeby poszerzać swoje zbiory.
Dolac
Dolac znajduje się pomiędzy Górnym Miastem a Kaptolem. Jest tam słynny Targ Dolac, który jest najpopularniejszym targiem pod gołym niebie w całej Chorwacji. Można tam zjeść naturalne i świeże jedzenie. Pod czerwonymi parasolami sprzedaje się mięso, owoce i warzywa z całego regionu, a także wyroby mleczne od lokalnych mieszkańców, świeże adriatyckie ryby oraz wyroby z drewna lub wikliny.
Zaraz obok mieści się barokowy kościół św. Marii, a po zachodniej stronie biegnie ulica Tkalčićeva, która powstała w miejscu potoku Medveščak – oddzielał kiedyś od siebie 2 popularne rejony: Gradec i Kaptol. W pierwszej połowie XX w. potok przykryto, a sama ulica stała się centrum nocnego życia Zagrzebia. Otworzono tam dużo restauracji, sklepów oraz kawiarni.
Zagrzeb – atrakcje
Już wiesz, jakie Zagrzeb zabytki ma najciekawsze. Jednak będąc w stolicy Chorwacji, warto spędzić czas, odkrywając też kolejne atrakcje miasta. Wiele z nich ma równie ciekawą historię co samo miasto. Kościół św. Marka, Kamienna Brama, Krvavi Most czy kolejka Zagrebačka uspinjača to zdecydowanie obowiązkowe punkty każdej wycieczki po Zagrzebiu.
Kościół św. Marka w Zagrzebiu
Znajduje się w historycznej dzielnicy Gradec. Pierwsze wzmianki o tej budowli pojawiły się już w 1256 r. Rok później na placu przed kościołem odbył się jarmark.
Świątynia została wybudowana w stylu romańskim, jednak w XIV w. gruntownie ją przebudowano – styl zmienił się na gotycki, jednak niektóre elementy poprzedniej epoki zostały zachowane, np. okno w ścianie południowej lub kształt fundamentów kaplicy św. Marii oraz dzwonnicy. Po przebudowie budowla stała się trzynawową bazyliką ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym, które wsparte jest na masywnej kolumnadzie.
Portal południowy to najbardziej charakterystyczny element kościoła, który powstał w XIV w. W wykutych z kamienia niszach znajduje się 15 drewnianych wizerunków świętych. Na górze można zobaczyć figury Józefa i Marii z Jezusem, a poniżej św. Marka, trzymającego na rękach swój atrybut – skrzydlatego lwa. Św. Marek jest patronem zarówno samego kościoła, jak i całej dzielnicy Gradec. Kolejne 8 wnęk jest ozdobionych figurami dwunastu Apostołów.
Najsłynniejszym elementem wewnątrz są historyczne organy, których początki sięgają 1359 r. Nowe organy zamontowano w 1890 r. Po prawie 50 latach dokonano modernizacji oraz zmian w zakresie rozmieszczenia piszczałek. Wkrótce piszczałki i tak usunięto, gdyż za bardzo ingerowały w pierwotną konstrukcję. Później dodano zaś nowe, których produkcję zlecono profesjonalnej pracowni Eisenbarth z Pasawy. 450 000 euro na produkcję zebrano z datków wiernych.
Kamienna brama
Kamienna brama stanowi element murów miejskich Zagrzebia, które pochodzą jeszcze z czasów średniowiecza. Została zbudowana na planie prostokąta z wieżą, której dach przypomina rozłożony namiot. Pod bramą biegnie ulica Kamenita, która obecnie jest zamknięta dla ruchu drogowego. To jedyna zachowana brama spośród czterech, które były wybudowane wokół Zagrzebia.
Pierwsze wzmianki o wrotach pochodzą z 1429 r., jednak uznaje się, że ostatecznie zostały ukończone w 1266 r. Obecny kształt powstał w 1760 r., kiedy trzeba było je odbudować po licznych pożarach i zniszczeniach. W XIX w. w górnej części bramy powstała szkoła dla dziewcząt.
Wiele razy podejmowano próby rozebrania bramy, jednak za każdym razem nie zgadzali się na to mieszkańcy. \W 1871 r. August Šenoa opisał wrota w swojej powieści „Córka złotnika”. Opowiada w niej historię złotnika i jego córki Dory. Przy zachodnich wrotach jest umieszczona figura Dory, pochodząca z 1929 r.
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny pełni funkcję katedry rzymskokatolickiej archidiecezji zagrzebskiej. Cała budowla obecnie stanowi symbol miasta, choć od lat są prowadzone ciągłe renowacje.
Pierwszy kościół romański zbudowano w miejscu obecnej katedry już w XI w., jednak w 1242 r. został zniszczony przez najazd mongolski. Konstrukcję odbudowano w stylu gotyckim. Później wiele razy ją przebudowywano, ostatnia taka rekonstrukcja miała miejsce po trzęsieniu ziemi w 1880 r. – wtedy nadano jej charakteru neogotyckiego. Prace prowadził austriacki architekt Herman Bollé. To właśnie na jego zlecenie do kościoła dobudowano dwie neogotyckie dzwonnice, które mierzą kolejno 104 i 105 m.
Krvavi Most
To krótka ulica w rejonie Górnego Miasta. Jej nazwa pochodzi od starć mieszkańców dwóch osad, które obecnie tworzą zagrzebską starówkę – Kaptol i Gradec. Kiedyś przy tej ulicy znajdował się most, łączący obie osady, jednak w 1899 r. został zlikwidowany. Jedyny ślad po nim to nazwa ulicy.
W miejscu, gdzie obecnie znajduje się księgarnia, kiedyś otworzono pierwszą centralę telefoniczną. Miało to miejsce już 11 lat po opatentowaniu telefonu przez Aleksandra Grahama Bella. Początkowo w bazie centrali było 45 abonentów.
Kolejka Zagrebačka uspinjača
Jest jedną z najkrótszych kolejek linowo-terenowych w Europie. Jej trasa ma zaledwie 66 m, które pokonuje w 64 sekundy. Obecnie jest jedynie chronionym zabytkiem, z którego nie można korzystać głównie ze względu na zachowaną, w dużej części oryginalną, konstrukcję.
„Uspinjača” oznacza w języku chorwackim każdą kolejkę tego typu. Ta w Zagrzebiu została wybudowana w 1890 r., co czyni ją najstarszym publicznym środkiem komunikacji w tym mieście. W 1934 r. trakcja elektroniczna zastąpiła parową. Podczas II Wojny Światowej została bardzo mocno zniszczona, jednak odbudowano ją dopiero w 1974 r.
Kolejka łączy handlową dzielnicę miasta – Ilicę z Górnym Miastem. W jednym wagonie może zmieścić się aż 28 osób, ma 16 miejsc siedzących i 12 stojących. Dwa wagony kursowały na zmianę co 10 minut, codziennie w godzinach 6:30-22:00.
Co warto zobaczyć w okolicy?
Najpopularniejszym zapytaniem odnoszącym się do podróży po Chorwacji jest fraza: „Zagrzeb zwiedzanie”. I choć sama stolica kraju jest niezwykle bogata w zabytki lub inne atrakcje, warto bliżej przyjrzeć się miejscom, które są dostępne w okolicy.
- Krk to największa wyspa na Adriatyku, zajmuje 406 km2, a długość linii brzegowej to 190 km. Turyści cenią sobie szczególnie plaże oraz śródziemnomorski klimat. Wyspa Krk jest oddalona od Zagrzebia o 200 km, a podróż samochodem zajmuje trochę ponad 2 godziny. Na wyspę prowadzi most, zatem nie ma potrzeby, aby wybierać się na przeprawę statkiem.
- Warto też wybrać się do parku przyrodniczego Medvenica, gdzie można przejść się pasmem górskim o takiej samej nazwie. Góry przecinane są szlakami pieszymi, co stanowi główny punkt weekendowych wycieczek. Na szczyt Sljeme prowadzą trasy przeznaczone dla samochodów i autokarów, ale też szlaki idealne dla miłośników pieszych wycieczek. W parku znajdują się stoki narciarskie, schroniska turystyczne oraz parkingi.
Park Narodowy Jezior Plitwickich
Park Narodowy Jezior Plitwickich znajduje się ok. 140 km od Zagrzebia, w niedalekiej odległości od granicy z Bośnią i Hercegowiną. Został założony w 1949 r., a jego całkowita powierzchnia wynosi 296 851 km2. Największą atrakcję stanowi 16 jezior krasowych, które są ze sobą połączone wodospadami – to właśnie słynne Jeziora Plitwickie! Można je podzielić na dwa zespoły, które są podzielone kaskadowo: Jeziora Górne i Dolne.
Zobacz także: Park Narodowy Jezior Plitwickich – Niezwykła kraina chorwackich jezior
Tereny wokół jezior są często odwiedzane przez liczne grupy turystów. Latem przyjeżdża tam nawet kilka tysięcy osób dziennie. Przygotowane są 4 wejścia, obok których są też duże parkingi oraz biura obsługi turystów. Zwiedzanie parku podzielono na kilkanaście tras, które można przebyć pieszo lub za pomocą statków pasażerskich, które kursują po jeziorze Kozjak. Trasy są dobrze oznaczone, aby osoby z różnym poziomem zaawansowania były w stanie je przebyć. Najkrótsze szlaki zajmują do 2 godzin, a te trudniejsze mogą trwać nawet ok. 8 godzin. Zakazane jest rozpalanie ognisk, łowienie ryb, a także kąpiel w jeziorach.
Na terenie parku znaleziono ok. 1100 gatunków roślin, zarówno śródziemnomorskich, jak i typowych dla terenów borealnych. Dominującym typem drzew jest buk zwyczajny, który zajmuje aż 73 % powierzchni całego parku. Okolice jezior są zamieszkiwane przez wilki, lisy, kuny oraz niedźwiedzie brunatne. Natomiast w samych wodach, mimo tego, że są niezwykle czyste, nie ma zbyt wielu ryb – najpopularniejsze są golce, szczupaki oraz trocie wędrowne.
