Słysząc hasło „wycieczka do Turcji” pewnie wielu z was ma przed oczami przepiękne, słoneczne plaże oraz malownicze miasteczka i kurorty wypełnione turystami. Wbrew pozorom, Turcja skrywa w sobie znacznie więcej. Szczególną uwagę warto poświęcić jednemu z cudów jej natury, jakim są tureckie tarasy trawertynowe w Pammukale – żelazny punkt na mapie dla wielu turystów zwiedzających Turcję. Czy warto się tam wybrać w trakcie wakacji? Sprawdźmy to!
Co to jest Pamukkale?
Spis treści
Pamukkale to turecka miejscowość położona w dolinie Cürüksu, która słynie z wapiennych osadów, położonych na zboczu góry Cökelez oraz z basenów wody termalnej ukształtowanych w formie tarasów. Osady te są odmianą martwicy wapiennej, a każdy, kto kiedykolwiek widział ich różnorodne ukształtowania na powierzchni wie, dlaczego są nazywane Bawełnianym Zamkiem. Pumukkale zostało objęte przez władze tureckie szczególną ochroną, tworząc tam Park Narodowy, który został objęty swoim patronatem przez UNESCO. Park Narodowy został utworzony między innymi w celu ochrony trawertynów, które tworzą białe tarasy.
Bawełniany Zamek – skąd nazwa Pamukkale?
Nazwa miejscowości Pamukkale w języku tureckim oznacza właśnie Bawełniany Zamek, który przypominają malownicze, wapienne tarasy. Widząc je na żywo nietrudno jest się domyślić dlaczego ktoś wpadł na taki pomysł – przez swoją strukturę wyglądają zupełnie jak mlecznobiała twierdza zbudowana z włókien bawełny. Co więcej, porównanie do bawełny jest o tyle bardziej naturalne, że w okolicach Pamukkale znajdują się liczne plantacje tej rośliny.
Jak powstały białe tarasy?
Tureckie tarasy swój nietuzinkowy wygląd zawdzięczają procesowi wytrącania się węglanu wapnia, który zachodzi, kiedy spływająca po zboczu góry woda z gorących źródeł ulega ostudzeniu. Pamukkale powstało dzięki obecności aż 17 źródeł termalnych, z których na powierzchnię ziemi wydostaje się woda o temperaturze od 35 aż do prawie 100 stopni Celsjusza. Woda spływa w dół po zboczu góry Cökelez pozostawiając po sobie wapienne osady, które tworzą wyjątkowe nacieki, stalaktyty, wodospady i niecki. Ponadto, są w nich zatopione szczątki roślin oraz zwierząt. Białe tarasy od czasów rzymskich są nazywane trawertynem, stąd też określenie trawertynowe Pamukkale. Szacuje się, że trawertyny powstają od blisko 14 tys. lat. Aktualnie mają one 160 m grubości i rozciągają się na powierzchnię długości 2700 m i szerokości 600 m. Materiał ten w czasach rzymskich używany był jako budulec posągów i naczyń, a obecnie wykorzystywany jest do tworzenia ozdób w budownictwie.
Legendy o Pamukkale w Turcji
Jak każde wyjątkowe miejsce, Pamukkale jest owiane swoistą tajemnicą i ma swoje własne legendy, głoszące o jego powstaniu. Jedna z nich opowiada o pasterzu imieniem Endymion, który niegdyś wypasał stado swoich krów i owiec na zboczach góry Cökelez. Któregoś razu, dostrzegła go bogini Księżyca, Selene, która od razu się w nim zakochała. Para spędzając czas razem była tak pochłonięta miłością do siebie, że pasterz kompletnie zapomniał o swoim stadzie, które czekało aż ktoś je wydoi. Legenda głosi, że nigdy się to nie stało, a mleko, które wypłynęło z ich wymion utworzyło mlecznobiały krajobraz tarasów, który możemy podziwiać aż po dziś.
Istnieje również druga legenda na temat tego miejsca nietraktująca już o jego surrealistycznym krajobrazie, ale o wyjątkowych właściwościach wód termalnych w Pamukkale. Jak głosi, w okolicach miasteczka żyła kiedyś bardzo brzydka dziewczyna, której nikt nie chciał wziąć za żonę. Kiedy wszystkie jej rówieśniczki były już mężatkami, ona wciąż była sama. Zrozpaczona dziewczyna postanowiła popełnić samobójstwo, rzucając się z wapiennego tarasu. Spadła ona jednak do niecki wypełnionej wodą, tracąc przytomność. Odnalazł ją Książę, który widząc leżącą w wodzie piękną dziewczynę zakochał się w niej bez pamięci i wziął sobie za żonę. Kąpiel w wodzie w Pamukkale zmieniła brzydką dziewczynę w piękność, dlatego też często zachęca się tą legendą turystów do skorzystania ze zdrowotnych i upiększających kąpieli.
Baseny wapienne w Pamukkale – właściwości zdrowotne kąpieli
Wapienne atrakcje w Pamukkale poza swoim niebywałym wyglądem niosą ze sobą również wiele korzyści zdrowotnych. Jak się okazuje, kąpiel w wodach termalnych jest korzystna dla osób cierpiących na nadciśnienie, reumatyzm, choroby oczu i skóry, problemy z krążeniem i niestrawność. Ma również łagodzić objawy wyczerpania fizycznego oraz nerwowego, więc będzie idealnym odprężeniem dla osób zapracowanych, chcących sobie pozwolić na chwilę głębokiego relaksu. Woda ma również podnosić poziom endorfin, co z kolei wpływa na dobre samopoczucie. Ponadto, wiele osób jest przekonanych o wspomnianych w legendzie upiększających właściwościach wód termalnych.
Postanowiła się o tym przekonać sama Kleopatra, na której cześć nazwano jedno z wodnych uzdrowisk w mieście Hierapolis zwane Antycznym Basen lub Basenem Kleopatry, które funkcjonowało już w czasach rzymskich, kiedy Hierapolis było znanym uzdrowiskiem. Legenda głosi, że egipska królowa, dowiadując się o historii „brzydkiej dziewczyny z Pamukkale” również zażyczyła sobie niezwykłej, upiększającej kąpieli w wodzie z cudownych źródeł. Spływająca mineralna, termalna woda i wapień utworzyły trawertynowe Pamukkale. Wodę z Hierapolis sprowadzono do Kleopatry, a królowa po kąpieli w niej nie mogła wyjść z podziwu nad jej wspaniałością. Podobno stwierdziła wtedy, że woda sprawiła, że jej skóra stała się o wiele bardziej delikatna, nawilżona i odmłodzona. Basen Kleopatry po dziś dzień znajduje się w Hierapolis, oferując swoje wspaniałe właściwości turystom, a wizyta w nim jest dla wielu żelaznym punktem wizyty na terenie całego kompleksu Hierapolis-Pamukkale.
Antyczne miasto w Pamukkale – Hierapolis
Owe cudowne źródła znajdowały się właśnie w Hierapolis. Czym jest Hierapolis? W dzisiejszych czasach jest to antyczne miasto, pozostające ruiną po znajdującym się tam niegdyś uzdrowisku, do którego przybywali Rzymianie oraz Bizantyjczycy, aby skorzystać z jego zdrowotnych właściwości. Niestety, nie wszystkim z nich udało się tam dotrzeć. Z tego powodu Hierapolis jest pełne rozległych nekropolii, gdzie możemy zwiedzać ciekawe formy starożytnych nagrobków. Warto również wspomnieć o Plutonium. Jest to miejsce, w którym spod powierzchni ziemi wydobywały się trujące gazy. W czasach starożytnych kapłani lub kobiety zwane wyroczniami odurzały się nimi i wskutek ich działania przepowiadały przyszłość. Jak się okazuje gazy wciąż się wydobywają, dlatego unika się dawania rozgłosu temu miejscu, ponieważ może być niebezpieczne dla turystów. Dodatkowo jedną z najbardziej obleganych atrakcji turystycznych jest rzymski teatr, na który również w ramach zwiedzania całego obiektu możemy się udać.
Dlaczego baseny Pamukkale ocalały?
Baseny Pamukkale miały szanse ocaleć tylko ze względu na wpisanie ich na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W latach 80 w górnej części zbocza działały hotele, które swoją obecnością przyczyniały się do wysychania źródeł wody termalnej oraz postępującej degradacji środowiska. Z tego względu władze tureckie zarządziły zamknięcie hoteli, a następnie ich wyburzenie. Na terenie Pumukkale został utworzony Park Narodowy, który miał „chronić” tereny powstawania trawertynów oraz zdrowotnych wód termalnych. W roku 1988 UNESCO objęło go swoim patronatem, a w roku 1997 roku zamknięto dla turystów trasę spacerową prowadzącą przez naturalne tarasy, a zamiast niej przygotowano dla nich trasę alternatywną. Trasa wiedzie przez południową część Pamukkale, wzdłuż sztucznego kanału, którym płynie woda termalna, napełniająca baseny. Przepływ wód z gorących źródeł jest na bieżąco regulowany, aby równomiernie zasilać naturalne oraz sztuczne baseny.
Niestety turystyczna eksploatacja Pamukkale nieustannie prowadzi do jego degradacji. Zmiany wprowadzone w latach 90 zdecydowanie pomogły ochronić Pamukkale, ale wciąż rosnące zainteresowanie tym miejscem prowadzi do nieustannego pogarszania się jego stanu. Spacery po delikatnej powierzchni skał prowadzą do ich deformacji, a każdy pojazd, który zbliża się do wapiennych tarasów przyczynia się do tworzenia drgań oraz zwiększenia emisji gazów, co w końcu może doprowadzić do trwałego uszkodzenia struktury skał. Władze wciąż podejmują się licznych działań konserwacyjnych, monitorujących oraz renowacyjnych celem zapewnienia optymalnych warunków ochrony tego obiektu.
Pamukkale (Turcja) – zwiedzanie
Jeżeli planujemy wybrać się do Pumukkale musimy najpierw zadać sobie pytanie – co najbardziej chcemy zobaczyć? Warto sobie na nie odpowiedzieć jak najwcześniej, ponieważ będzie to potrzebne już w momencie ustawienia się w kolejce do kasy biletowej.
Na teren kompleksu Pamukkale-Hierapolis prowadzą aż trzy wejścia z kasami biletowymi, znajdujące się z północnej, wschodniej oraz południowej strony obiektu. Jeżeli zależy nam na dokładnym zwiedzeniu Hierapolis, powinniśmy udać się do wejścia od strony północnej. Jest ono położone daleko od wapiennych tarasów, ale pozwoli nam na bardzo dokładną eksplorację antycznego miasta. Korzystając z wejścia wschodniego znajdziemy się tuż nad białymi tarasami, z których będziemy mogli zobaczyć fragment Hierapolis. Możemy wtedy pozwolić sobie na skorzystanie z Antycznego Basenu i zejście tarasami w dół, aż do miasteczka Pamukkale. Brama południowa jest przeznaczona dla turystów skupiających się głównie na relaksie w leczniczych wodach termalnch, ponieważ znajduje się tuż przy centrum miasteczka Pamukkale. Z tego miejsca możemy próbować wspiąć się na białe tarasy prowadzące aż do ruin Hierapolis, lub po prostu zostać na dole, odprążając się w gorących, basenach termalnych.
Godziny otwarcia i ceny biletów
Zgodnie z danymi z roku 2021, Hierapolis w sezonie letnim (od 1 kwietnia do 1 października) jest otwarte od godziny 6:30 aż do 21:00, a w pozostałych miesiącach od 6:30 do 19:00. Same tarasy wapienne są otwarte 24 godziny na dobę. Gdybyśmy chcieli udać się do Basenu Kleopatry musimy liczyć się z tym, że jest on otwarty tylko w sezonie letnim w godzinach 8:00-21:00.
Bilet wstępu kosztuje 110 TRY, czyli około 10,5 euro.
Ponadto wejście na Basen Kleopatry jest płatne dodatkowo. Jeżeli chcemy tylko wejść na teren basenu, nie mocząc się w wodzie, możemy zrobić to bez płacenia za wstęp. Możemy się wtedy poopalać na leżakach znajdujących się wzdłuż basenu, skorzystać z WC, czy zjeść coś w bufetach i kawiarniach znajdujących się wokoło. Niestety, za kąpiel w zdrowotnych wodach trzeba już dopłacić. Osoby dorosłe płacą za bilet 60 TRY, dzieci w wieku 6-13 lat – 13 TRY, natomiast dzieci w wieku do lat 6 mają ten przywilej, że mogą wejść na basen bezpłatnie.
Jak przygotować się do zwiedzania Pamukkale?
Bilety wstępu na kompleks może nie są najtańsze, aczkolwiek w ramach jednego biletu możemy pozwolić sobie na zwiedzenie bardzo rozległego terenu. W tym celu, aby jak najlepiej to wykorzystać, dobrze byłoby przeznaczyć przynajmniej pół dnia na zwiedzanie miasteczka. Można to sobie wyobrazić, że potrzeba sporo czasu, aby jednocześnie zwiedzić ruiny Hierapolis, przejść się po białych tarasach, jak i odprężyć się w wodach termalnych Pamukkale, więc jeszcze lepiej, jeżeli możemy na zwiedzanie przeznaczyć nawet cały dzień.
Przed wyruszeniem na wędrówkę warto pamiętać o odpowiednim zaopatrzeniu. Bardzo ważne będzie założenie wygodnego obuwia ze względu na obszerność terenu, jak i fakt tego, że wejście na trawertyny, z uwagi na ochronę osadów, jest możliwe tylko po zdjęciu obuwia. Dlatego też warto zabrać ze sobą reklamówkę na obuwie. Dodatkowo trzeba pamiętać o zabraniu ze sobą okularów słonecznych, kremu z filtrem UV, oraz czapki/kapelusza. Wszystkie te rzeczy mają oczywiście zapewnić ochronę przed słońcem ze względu na wysoką, turecką temperaturę, ale nie tylko. Jest tutaj wiele miejsc nieosłoniętych przed słońcem, które jeszcze odbijają się od białych skał, dlatego warto pamiętać o dodatkowej ochronie przed słońcem.
Jeżeli planujemy kąpiel w wodzie to musimy oczywiście pamiętać o zabraniu ze sobą stroju kąpielowego oraz ręczników.
