Miejsca, w których nowoczesność łączy się z tradycją, tworzą zwykle wyjątkowe i klimatyczne destynacje podróżnicze. Właśnie taka jest położona w dolinie rzeki Arga Pampeluna. To niewielkie miasto, w którym wieloletnia tradycja związana z gonitwami byków przeplata się z zachwycającym terenem i niezwykłą zielenią. Poznaj urokliwą stolicę Nawarry, czyli jedno z ulubionych miejsc Ernesta Hemingwaya!
Pampeluna – stolica Nawarry
Spis treści
Pampeluna to liczące około 200 tysięcy mieszkańców miasto w północnej Hiszpanii, które jest stolicą prowincji Nawarra. Miejscowość leży w odległości około 90 km od San Sebastián, około 200 km od Saragossy i ponad 400 zarówno od Barcelony, jak i od Madrytu.
Nawarra to wyjątkowy region Hiszpanii znajdujący się na jej granicy z Francją, w Pirenejach. W prowincji tej rozpoczyna się słynny szlak pielgrzymkowy Santiago de Compostela. Nawarra to, mimo swoich niewielkich rozmiarów, bardzo zróżnicowany pod względem krajobrazowym region Hiszpanii. Na północy królują wysokie Pireneje, a na południu można podziwiać wręcz półpustynne tereny.
Miasto Pampeluna znajduje się w samym sercu prowincji Nawarra. Zostało założone przez Pompejusza w 74 roku p.n.e. i początkowo nazywało się Pompaelo. Stacjonowały tam wtedy wojska rzymskie. W 778 roku miejscowość zdobył Karol Wielki, ale szybko przejął ją Abd ar-Rahman, którego następcy zaniedbali miasto i doprowadzi je do zniszczenia.
Pampeluna zaczęła się odradzać w XI wieku, kiedy poprowadzono tamtędy szlak Santiago de Compostela. Później miasto zostało stolicą Nawarry, ale tylko do roku 1512, kiedy to Ferdynand V przyłączył ten region do Kastylii. W późniejszych latach Pampeluna jeszcze kilka razy była odbijana (przez Anglików, Francuzów), by teraz znów cieszyć się statusem stolicy rozwijającej się hiszpańskiej prowincji.
To doskonałe miejsce dla osób, które kochają poznawać lokalne tradycje, zwyczaje i kuchnię. Pampeluna stoi otworem dla turystów żądnych nowych odkryć i niezapomnianych doznań.
Święto San Fermin – gonitwa byków w Pampelunie
Sanfermines to hiszpańskie święto ku czci św. Firmina. Obchodzi się je w Pampelunie co roku od 6 do 14 lipca. Charakterystyczną tradycją jest odbywające się wtedy encierro, czyli gonitwy z bykami po ulicach miasta.
Święto to sięga początkiem do XVI wieku, a dokładnie od 1592 roku obchodzone jest regularnie w wyznaczonych datach. Początkowo było ściśle związane z kultem religijnym św. Firmina, biskupa i męczennika. Z czasem zatraciło swój religijny charakter i stało się wydarzeniem świeckim. Wspomnienie świętego w Pampelunie odbywa się 7 lipca. W kościele katolickim ma to miejsce 25 września.
Przebieg i zasady gonitwy Sanfermines
Obchody Sanfermines zaczynają się 6 lipca. W południe tłum zbiera się na Plaza de Consistorial pod ratuszem i wyznaczony urzędnik lub polityk strzela rakietą chupinazo, która oznacza początek święta. Po wystrzale rakiety publiczność zaczyna świętować i bawić się. Ludzie piją szampana, krzyczą, śpiewają i tańczą. Ubrani są w specjalne białe stroje i czerwone chusty.
Taka zabawa trwa do końca dnia i przez całą noc, dopiero rano na terenach starego miasta rozpoczyna się pierwsza gonitwa byków. W skład stada wchodzi 6 byków, które biegną ponad 800 metrów przez wąskie ulice miasta. Wyścig ma swój finał na arenie Plaza de Toros.
W biegu biorą udział też ludzie, którzy poganiają zwierzęta pędzące do celu. Po całym dniu odbywa się corrida, podczas której zabija się biorące udział w gonitwie byki. W trakcie wyścigów zdarza się, że giną także śmiałkowie, którzy zdecydowali się biec ze zwierzętami. Trasa gonitwy otoczona jest chroniącym gapiów przed niebezpieczeństwem ogrodzeniem.
Wydarzenie to stało się bardzo popularne za sprawą Ernesta Hemingwaya, który opisał je w swojej książce Słońce też wschodzi. To sprawiło, że na Sanfermines do Pampeluny przybywają turyści z całego świata.
Pampeluna – atrakcje i zabytki
Pampeluna to jednak nie tylko budzące etyczne wątpliwości święto, ale też piękne miasto z wieloma wartymi uwagi zabytkami. Stolica Nawarry zachęca turystów swoją architekturą i atrakcyjnym uwarunkowaniem krajobrazu. Oto najważniejsze obiekty, które trzeba zobaczyć podczas podróży po mieście Pompejusza:
Katedra w Pampelunie (Catedral de Santa Maria)
Katedra w Pampelunie to gotycka budowla, która powstawała w latach 1397-1530. Jej fasada w stylu klasycystycznym, którą zdobią dwie wysokie wieże, powstała w 1783 roku. Tym, co najbardziej zachęca turystów do odwiedzenia świątyni, są nagrobki króla Nawarry, Karola III Szlachetnego, i jego żony Eleonory. Poza tym w katedrze znajduje się bogato zdobiony rzeźbami portal Puerta de la Preciosa, który prowadzi do krużganków dekorowanych maswerkami.
Plac Zamkowy (Plaza del Castillo)
Plac Zamkowy, czyli Plaza del Castillo, to publiczny plac usytuowany w samym centrum Pampeluny. Od momentu powstania plac stał się centrum życia towarzyskiego mieszkańców i jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta. Do dziś rozgrywają się tam ważne dla społeczności wydarzenia.
Pośrodku placu widnieje zabytkowa altana. Dawniej to właśnie tam dochodziło do bitew, transakcji handlowych czy turniejów. Na placu odbywały się także corridy. Teren ten otoczony jest kolorowymi kamienicami i drzewami. Znajduje się tam wiele restauracji i kawiarni, co czyni to miejsce bardzo atrakcyjnym w oczach podróżujących. Najsłynniejszym miejscem jest Café Iruña, czyli ulubiona kawiarnia Ernesta Hemingwaya. Wewnątrz znajduje się nawet posąg przedstawiający sylwetkę pisarza.
Ratusz w Pampelunie
Ratusz w Pampelunie to miejsce, z którego wystrzeliwana jest rakieta rozpoczynająca Sanfermines. Jego lokalizacja nie jest przypadkowa i wiąże się z ciekawą historią. Dawniej trzy tamtejsze dzielnice (San Cernín, San Nicolás i Navarrería) prowadziły ze sobą waśnie i bójki. Król Karol III w pierwszej połowie XV wieku wprowadził ustawę, która łączyła gminy, a ratusz umieścił w punkcie, w którym łączą się granice skłóconych dzielnic.
To bardzo atrakcyjny wizualnie budynek, łączący w sobie cechy stylu barokowego z neoklasycznym. Tuż przy nim znajduje się specjalny kawałek drewnianego ogrodzenia, które wykorzystywane jest podczas wyścigów byków. Jest to sposób na upamiętnienie osób zmarłych wskutek uczestnictwa w gonitwach.
Pomnik Monumento al Encierro
Pomnik Monumento al Encierro to duża rzeźba wykonana z brązu, która przedstawia realnych rozmiarów byki i ludzi w trakcie wyścigu. Pomnik ten stanowi upamiętnienie corocznej pampeluńskiej tradycji. Podczas gonitw mnóstwo osób decyduje się na to, by biec razem ze zwierzętami, czego odzwierciedleniem jest rzeźba.
Odsłonięcie pomnika nastąpiło w 2007 roku i od wtedy stanowi on jeden ze znaków rozpoznawczych miasta. Autorem projektu jest Rafael Huerta, który w jednej z postaci umiejscowił swój autoportret. Całość prezentuje się bardzo okazale i realistycznie. Artysta z dbałością o najmniejsze szczegóły odzwierciedlił dynamiczną scenę, która tam zatrzymała się na zawsze.
Arena walk byków (Plaza de Toros)
Arena walk byków, Plaza de Toros, to punkt końcowy słynnej corocznej gonitwy w Pampelunie. Stadion został wybudowany w 1922 roku i aktualnie mieści prawie 20 tysięcy osób.
Pierwsze walki byków odbywały się na Plaza del Castillo. Ustawiano wtedy kilka stołów, które stanowiły miejsce walk, a publiczność przyglądała się bykom ze swoich balkonów. Rosnące zainteresowanie wydarzeniem sprawiło, że dalsza realizacja walk w taki sposób była niemożliwa. Konieczne było znalezienie lepszego i większego miejsca.
Pierwszą arenę w Pampelunie zbudowano w 1843 roku. Mieściła ona 900 osób. Nie była jednak zbyt trwała i trzeba było ją przebudowywać. Prace nad arenami trwały przez lata. W 1921 roku doszło w Pampelunie do pożaru, który był impulsem do zbudowania zupełnie nowego placu, który istnieje do dziś.
Początkowo Plaza de Toros mieściła 14 tysięcy osób, a jej pojemność do tej, którą posiada dziś, zwiększyła się dopiero w 1967 roku. Aktualnie miejsce to jest jedną z atrakcji turystycznych. Można tam zobaczyć, jak wygląda arena do walk byków od środka i poznać wiele szczegółów dotyczących pampeluńskiej historii.
Parki w Pampelunie
Stolica Nawarry to jedno z najbardziej zielonych, wypełnionych przyrodą miast w Hiszpanii. Najpopularniejszymi parkami są tam: Media Luna, Yamaguchi, Taconera i parki Cytadeli.
Media Luna uchodzi za idealne miejsce do spędzania czasu we dwoje. Można tam podziwiać imponującą roślinność, staw, fontanny, rzeźby czy udać się do kawiarni. Jeśli planujesz randkę w Pampelunie, koniecznie odwiedź to miejsce!
Yamaguchi to typowo japoński park, którego nazwa pochodzi od partnerskiego miasta Pampeluny w Japonii. To doskonałe miejsce na długie spacery. Taconera jest najstarszym parkiem w mieście i znajduje się w okolicach Starego Miasta. Obfituje w piękne alejki, rzeźby i kwiaty. Znajduje się tam też małe zoo, co idealnie sprawdzi się w przypadku podróżowania z dziećmi.
Cytadela Pampeluny
Cytadela to ogromny teren, na którym znajdują się budynki wojskowe oraz mury miasta. Obecnie często organizowane są tam wydarzenia kulturalne. Teren cytadeli jest też pełen zieleni. Na jej obszarze zlokalizowane są dwa parki – Parque de la Ciudadela (wewnątrz fortu) i Parque de la Vuelta del Castillo (otacza park wewnętrzny).
Na początku swojego istnienia Cytadela pełniła funkcję obronną miasta. Dziś jest miejscem popularnym wśród turystów, biegaczy i spacerowiczów. Tam wystrzeliwane są także fajerwerki podczas obchodów Sanfermines. To jedno z najbardziej imponujących miejsc w Pampelunie.
Uniwersytet Nawarry
Pampeluna jest bardzo istotnym ośrodkiem akademickim tamtego rejonu Hiszpanii. Uniwersytet Nawarry to prywatna uczelnia założona w 1952 roku przez św. Josemaríę Escrivę de Balaguera. Kampusy uniwersytetu znajdują się w Pampelunie, San Sebastián, Barcelonie i Madrycie. Studenci mają możliwość wyboru spośród 36 kierunków studiów I stopnia, 34 kierunków II stopnia i 21 kierunków studiów doktoranckich.
Uniwersytet Nawarry cały czas pojawia się bardzo wysoko w rankingach najlepszych uczelni w Hiszpanii. W 2015 roku otwarto Muzeum Uniwersytetu Nawarry, w którym znajdują się dzieła takich artystów jak Pablo Picasso czy Wassily Kandinsky. Architektem placówki jest słynny Rafael Moneo. W muzeum często organizuje się wydarzenia kulturalne i szkolenia dla studentów.
W Pampelunie znajdują się następujące wydziały uniwersytetu: Prawa, Prawa kanonicznego, Nauk ścisłych, Komunikacji, Nauk kościelnych i filozoficznych, Teologiczny, Ekonomii i zarządzania, ISSA, Humanistyczny, Edukacji i psychologii, Architektury, Medyczny, Farmacji i Szkoła pielęgniarstwa.
Do absolwentów Uniwersytetu Nawarry należą m.in.: Andrzej Dobrzyński, Robert Kantor, Tadeusz Pikus, Janusz Stepnowski, Henryk Szmulewicz czy Piotr Roszak.
Pampeluna to miasto nasiąknięte tradycją, otoczone czarującą roślinnością i wciąż rozwijające się. Można odwiedzić je zarówno w trakcie obchodów Sanfermines, jak i poza tym szalonym tygodniem, kiedy jest spokojną, klimatyczną oazą.
