Błękitny Meczet jest jednym z najwspanialszych przykładów sztuki islamskiej w Turcji. Zaćmił on swym pięknem znaną bazylikę Hagia Sophia. Bez wątpienia to jedna z najważniejszych atrakcji turystycznych Stambułu. Poznaj historię Błękitnego Meczetu i dodaj go do swojej podróżniczej listy!
Historia Błękitnego Meczetu w Stambule
Meczet Sułtana Ahmeta znany również jako Błękitny Meczet został ukończony w 1617 roku (budowa trwała 7,5 roku). Został zbudowany przez Sedefkara Mehmeta Agę na polecenie sułtana Ahmeda I, który wstąpił na tron w wieku 14 lat jako XIV sułtan Osmanów. Miał zaledwie 19 lat, kiedy zlecił budowę tego wielkiego meczetu. Swoje zaangażowanie w budowę wykazał, pracując osobiście jako robotnik. Panował w Krainie Osmanów (obejmującej 3 kontynenty) przez 14 lat i zmarł, gdy miał 28 lat.
Sedefkar Mehmed Agha Biçakçiu swoimi pracami pozostawił zdecydowany ślad w mieście i całej Turcji. Plac, na którym znajduje się Błękitny Meczet, stał się znany jako Sultanahmet. Tę budowlę można uznać za kulminację jego kariery. W pierwotnym zamyśle meczet miał przewyższać swą potęgą i pięknem stojącą w bliskim sąsiedztwie Hagia Sophia.
Skąd wzięła się nazwa?
Choć większości mieszkańców Zachodu znana była nazwa „Blue Mosque”, to w całej historii Meczet Sułtana Ahmeda nigdy nie był nazywany przez Turków „Błękitnym Meczetem”. Został tak nazwany przez zachodnich gości ze względu na słynne niebieskie kafelki z Iznika (Nicaea), które zdobią wewnętrzne ściany meczetu. Jest ich ponad 20 tysięcy. W tych ręcznie robionych kaflach w kolorze niebieskim użyto także bieli, zieleni i innych kolorów. Jednak przy wejściu do meczetu dominuje oczywiście niebieski. Kwiatowe wzory przedstawiają Ziemię wiosną, a także Ogrody Raju. Piękna dekoracja wnętrza sali modlitewnej i obfite światło wpadające przez okna dają poczucie spokoju i przyciągają ludzi do meczetu.
Strategiczne położenie meczetu
Miejsce, w którym znajduje się meczet ma znaczenie polityczne. Zwykle takie budowle stawiano z dala od centrum w celu inicjowania rozwoju miasta i skorzystania z możliwości jakie oferują wzgórza Stambułu. Błękitny Meczet wybudowano jednak pomiędzy Hagia Sophia a bizantyjskim Hipodromem w pobliżu królewskiej rezydencji osmańskiej – Pałacu Topkapi. Decyzja o budowie wprowadziła wiele kontrowersji związanych z wyburzeniem wielu placów należących do osmańskich ministrów.
Więcej o atrakcjach Stambułu przeczytasz w naszym artykule: Czy da się połączyć dwa kontynenty w jednym mieście? Poznajmy Stambuł w Turcji!
Harmonijne wnętrze
Świątynia posiada aż sześć minaretów, co jest rzadkością dla tego typu budowli. Według legendy sułtan Ahmed zażyczył sobie, aby wieże zostały wykonane ze złota (altın), ale architekt uznał, że to nie najlepszy pomysł i pozwolił sobie zinterpretować słowa władcy jako altı, co oznacza sześć. Historii i legend związanych z Błękitnym Meczetem jest więcej. Kolejna głosi, że sułtan wybudował meczet, alby przeprosić Allaha za swoje niepoprawne zachowanie z czasów młodości.
Muzułmanie przed wejściem do meczetu zdejmują buty, aby miejsce, na którym się modlili, było również czyste – jest to religijny wymóg, aby być czystym w miejscu modlitwy przed modlitwą należy oczyścić ciało i ubranie.
Największe arabskie przykłady kaligrafii na ścianach wewnętrznych meczetu Sultanahmet zostały wykonane przez słynnego kaligrafa tamtych czasów, Qasima Ghubari. Są to głównie wersety i modlitwy Koranu, a także niektóre atrybuty Allaha w języku arabskim.
Wewnątrz meczetu znajdują się cztery bardzo duże filary o średnicy 5 metrów. Nadano im nazwę „fil paye” w języku tureckim, co oznacza „nogi słonia” ze względu na podobieństwo do mocnych stóp ogromnego słonia. Na szczycie każdego z filarów znajduje się cytat z Koranu zapisany na niebieskim tle ze złotymi literami. Każdy z nich reprezentuje duchowy filar wiary w islam.
Błękitny Meczet – główne cechy
Przednia przestrzeń daje wrażenie przestrzeni wewnętrznej dużego pałacu, ale ma też mistyczną atmosferę. Ręcznie robione kolorowe oryginalne dywany, żyrandole, lampy, biurka do czytania i manuskrypty Koranu podkreślają wspaniałość tego religijnego miejsca o charakterze pałacowym. Niektórych z tych obiektów nie ma obecnie na swoich miejscach, jednak Meczet Sułtana Ahmeda nie traci wiele ze swojej świetności. Ten budynek przedstawia najpiękniejsze przykłady wielu dyscyplin klasycznej sztuki osmańskiej, od architektury po wyroby kamienne, od porcelany po prace ręczne, kaligrafię i haft w drewnie.
Mihrab
Wygląda jak wnęka w marmurowej ścianie, a struktura odzwierciedla głos imama – przywódcy modlitwy – do ludzi modlących się za nią. Kierunek mihrab to Kabah w Mekce. Mekka jest punktem odniesienia dla wszystkich muzułmanów na całym świecie podczas rytualnych modlitw. Na szczycie mihrab znajdują się dwa wersety z Koranu, które wspominają imiona niektórych świętych ludzi wymienionych w związku ze specjalnym miejscem modlitwy.
Minber
Wygląda jak schody, ale służy jako podwyższenie do wygłaszania kazania podczas kongregacyjnych dni modlitwy. Są to w każdy piątek w południe, święto Ramadanu i Święto Ofiary. W tych trzech przypadkach wszyscy zdrowi muzułmanie są zachęcani do uczęszczania do zboru – uczestnictwo w tych modlitwach jest obowiązkowe. Liczba uczestników osiąga 10 tysięcy w głównej sali. Z tego miejsca Imam jest łatwo widoczny i słyszany przez wiernych w środku. Minber jest wykonany z marmuru, na którym znajdują się wymowne kamienne rzeźby.
Minarety
W zewnętrznej części meczetu najbardziej uderzają minarety. Oznaczają panoramę Stambułu. Wewnątrz minaretów znajdują się schody prowadzące na balkony i pierwotnie 16 osób wykonało adhan, czyli wezwanie do modlitwy, w tym samym czasie w różnych kierunkach. Dziś, przy użyciu obecnej technologii, jedna osoba staje na dnie minaretu i wygłasza to samo ogłoszenie, które było przed wiekami. Muezin 5 razy dziennie podkreśla jedność Boga.
Błękitny Meczet – zwiedzanie
Błękitny Meczet jest obowiązkowym punktem do odwiedzenia podczas wycieczki do Stambułu. Jest on zlokalizowany w centrum ogromnego placu otoczonego murami, do którego wiedzie pięć bram. Do sali modlitw wchodzi się przez dziedziniec, w którego centrum znajduje się tradycyjny şadırvan, czyli fontanna ablucyjna – przeznaczona do rytualnego obmycia ciała przed modlitwą, dziś pełniąca funkcję jedynie dekoracyjną. Na zwiedzanie można wybrać się samemu lub wynająć przewodnika, który przybliży zainteresowanym historię tego miejsca. Świątynia robi ogromne wrażenie nie tylko wewnątrz ale i na zewnątrz. Szczególnie piękna wydaje się wieczorem, gdy oświetlają ją żółto-błękitne kolory.
Błękitny Meczet – przydatne informacje
Meczet jest czynny codziennie, ale zwiedzić go można tylko poza godzinami modlitw. Przez cały tydzień – z wyłączeniem piątku – jest on otwarty dla odwiedzających w godzinach 8:30-11:30, 13-14:30 oraz 15:30-16:45. W piątki odbywa się uroczysta wspólna modlitwa, dlatego też wstęp dla zwiedzających możliwy jest po godzinie 13:30. Wstęp jest bezpłatny choć mile widziane są darowizny. Obowiązuje kilka zasad, których należy przestrzegać.
Zasady względem ubioru
Kobiety przy wejściu do Błękitnego Meczetu zobowiązane są do nakrycia głowy chustami dostępnymi za darmo. Należy umieścić materiałową osłonę na czubku głowy tak, aby równe części wisiały po obu stronach. Chusta powinna być owinięta w taki sposób, aby zakrywała ramiona i włosy.
Od mężczyzn wymagane jest zakrycie kolan, więc planując zwiedzanie meczetu należy pamiętać o założeniu długich spodni.
Zasady dotyczące butów
Przed wejściem do meczetu należy zdjąć buty i włożyć do plastikowych toreb dostępnych bezpłatnie przy wejściu. Jest to wymagane od wszystkich osób wchodzących do meczetu jako część tradycji muzułmańskiej.
Zachowanie wewnątrz meczetu
Zabronione jest używanie lampy błyskowej podczas fotografowania. Meczet jest miejscem kultu więc przebywając w nim należy zachować ciszę i unikać wpatrywania się w osoby modlące.
Dokładny adres:
Sultanahmet Mah At Meydani Cad No: 7, İstanbul 34122, Türkiye
