Wakacje na Bałkanach to nie tylko piękne wybrzeże Adriatyku. Wiele do zaoferowania dla turystów odwiedzających Macedonię oraz Albanię ma Jezioro Ochrydzkie. To najstarszy zbiornik wody słodkowodnej w Europie i najgłębszy na Bałkanach, który pomimo wielu milionów lat stale zachwyca spragnionych wypoczynku urlopowiczów. Krystaliczna woda, górski krajobraz, moc zabytków i pewna pogoda przemawiają za tym, by wybrać to miejsce na swój wypoczynek z dala od zgiełku wczasowiczów.
Najważniejsze informacje o Jeziorze Ochrydzkim
Spis treści
Jezioro Ochrydzkie położone jest na Półwyspie Bałkańskim na granicy Macedonii z Albanią. Jego większa część znajduje się po stronie macedońskiej i właśnie tam najbardziej rozwinęła się turystyczna infrastruktura, która służy wypoczynku nad wodą w tym regionie. Macedonia jest krajem bez dostępu do morza, dlatego Jezioro Ochrydzkie, o powierzchni 358 kilometrów kwadratowych, jest dla mieszkańców kraju ratunkiem w gorące dni i sprzyja podróżowaniu w celu zaczerpnięcia ochłody. Najbardziej okazała pod względem udogodnień dla turystów jest część północna oraz północno-wschodnia akwenu, natomiast wschodnią stronę jeziora uznaje się za dziewiczo dziką.
Poza tym, że Jezioro Ochrydzkie jest głównym zbiornikiem wodnym Macedonii i stanowi najgłębsze jezioro na całych Bałkanach, jednocześnie jest najstarszym akwenem słodkowodnym w Europie. Atutem jest również malownicze położenie geograficzne — tafla wody wznosi się na 700 metrów n.p.m., a wokół niej rozciągają się górskie pasma, których niektóre szczyty przewyższają 2000 metrów n.p.m. Najlepsze warunki pogodowe panują tu latem, a na plażach można skorzystać z wielu sezonowych aktywności. Prawdą jest, że niezwykłe położenie w terenie górzystym warunkuje udany pobyt niemal o każdej porze roku!
Usytuowanie jeziora nie jest przypadkowe, lecz nie wynika również z działalności polodowcowej na tym terenie. Zbiornik ukształtował się w wyniku przemieszczania się na tym terenie płyt tektonicznych przed milionami lat — tych samych, w wyniku których powstały wspaniałe otaczające jezioro górskie szczyty. Wyjątkowe zagospodarowanie terenu przyczyniło się do występowania w tym regionie endemicznych gatunków ryb i roślinności, czyli takich, które są typowe tylko dla tego regionu. Należy do nich np. pstrąg ochrydzki zagrożony aktualnie wyginięciem.
Historia i nazwa
Geolodzy szacują, że Jezioro Ochrydzkie zaczęło powstawać od 4 do 10 milionów lat temu za sprawą tektonicznych ruchów płyt ziemi. Najbardziej znane i największe miasto usytuowane nad słodkowodnym akwenem to Ochryda, któremu urokliwy zbiornik zawdzięcza swoją nazwę. W dawnych czasach osada znajdowała się pośród górskich wzniesień, dlatego też w języku Słowian określana była „vo hrid”, co znaczyło „na wzgórzu”. Początkowo miasto zamieszkiwane było również przez Greków, którzy określali je mianem „miasta światła”, czyli „Lynchis”.
Doskonałe ukształtowanie terenu z dostępem do wielkopowierzchniowego jeziora, przyczyniło się do tego, że teren ten był chętnie zasiedlany, a w czasach średniowiecza car Bułgarii Samuel przeniósł do tego miejsca stolicę. Takie poczynania zapewniły Ochrydzie warunki do rozwoju i rozpoczęły czasy świetności, które niestety nie trwały długo. Nad Jeziorem Ohrid miało miejsce wiele wydarzeń, które zmieniły historię, jak udoskonalenie alfabetu słowiańskiego przez św. Klemensa w X wieku. W kolejnych stuleciach miejscowość stanowiła główną bazę arcybiskupstwa regionu, które miało duży wpływ na powstanie wielu sakralnych budowli nad brzegiem jeziora, jednak wiele następujących po sobie walk wyzwoleńczych uniemożliwiało miastu pełen rozkwit.
W 1945 roku wyznaczono granicę między Macedonią a Albanią, która jednocześnie wydzieliła przynależny obu państwom teren jeziora, a już w 1979 roku UNESCO uznało macedońską część Jeziora Ochrydzkiego i przybrzeżne okolice za wykazujące wartość przyrodniczą oraz kulturalną, dodając to miejsce do Listy Światowego Dziedzictwa!
Jak dostać się nad Jezioro Ochrydzkie?
Większość osób planujących odwiedzić Ochrydzkie Jezioro wybiera się na wakacje z myślą o Macedonii. Jaki transport sprawdzi się najlepiej? Najłatwiej podróż tę jest odbyć za pośrednictwem samolotu do Skopje — macedońskiej stolicy. Z Polski bezpośrednie loty możliwe są jedynie z portu lotniczego w Warszawie, jednak zawsze możesz rozważyć lot z przesiadką w jednym z europejskich miast, jak Londyn lub Berlin, a takie połączenia często są atrakcyjniejsze cenowo. W kraju do Ochrydy można dojechać wypożyczonym samochodem lub komunikacją. Czas przejazdu wynosi średnio około godziny. Istnieje również możliwość lotu samolotem wewnątrz kraju, ponieważ w Macedonii nad Jeziorem Ochrydzkim znajduje się także lotnisko krajowe, jednak koszty podróży mogą wtedy znacząco wzrosnąć.
Jezioro Ochrydzkie możesz zwiedzać od strony albańskiej. Dostępne są dwie opcje przemieszczenia się. Pierwsza z nich zakłada bezpośredni przylot samolotem lub przyjazd samochodem do Albanii i podróż wewnątrz kraju, natomiast druga — transport samochodem lub komunikacją z Macedonii. Państwo oferuje wiele połączeń, a droga nie jest długa, więc w trakcie jednego urlopu możesz choć na jeden dzień wybrać się, aby obejrzeć drugą stronę jeziora.
Jak zwiedzać Jezioro Ochrydzkie?
Jak zaplanować wyjazd nad Jezioro Ochrydzkie? Wszystko zależy od tego, czego jako turysta oczekujesz od tego miejsca i jak chcesz spędzić swój wolny czas. Jeśli wybierasz się tam z myślą o błogim wypoczynku, a przy tym chcesz wydać trochę mniej pieniędzy niż w trakcie urlopu nad morskim kurortem, w zupełności wystarczą Ci uroki jeziora od strony samej Macedonii. Możesz zwiedzić miejscowości — Ochrida, Struga i wiele innych przybrzeżnych miasteczek. Prawdą jest, że całe jezioro da się objechać dookoła w ciągu kilku dni, zapewniając sobie podróż przez 2 kraje i rozmaite miejsca, jednak by poznać uroki każdego z nich, pozwiedzać i odpocząć niezbędny jest minimum tydzień.
Wizyta nad Jeziorem Ochrydzkim powinna obfitować w poznawanie wszystkich walorów, które oferuje to miejsce. Należą do nich: odpoczynek nad wodą, eksplorowanie górskich szlaków i zwiedzanie miejskich zabytków! W Macedonii największą uwagę turystów przyciągają cerkwie, których nad jeziorem jest całe mnóstwo. Ciekawym punktem wyjazdu może być także zwiedzanie archeologicznych stanowisk i okolicznych ruin stworzonych przez starożytne cywilizacje.
Linia brzegowa jeziora jest dobrze skomunikowana, więc z łatwością można odnaleźć transport publiczny do kolejnych miejsc, jednak w tej części Europy często zawodzi informacja turystyczna. Jeśli natrafisz na problem w dotarciu do jakiegoś miejsca, zapytaj miejscowych. Język angielski powinien wystarczyć, by nawiązać zrozumiały dialog.
Jezioro Ochrydzkie – atrakcje
Jezioro Ochrydzkie oferuje wiele atrakcji, które przyciągają w ten region Europy nie tylko miejscowych turystów, a ludzi z całego świata. Po macedońskiej stronie jeziora można odnaleźć rejsy łodzią i całe zaplecze potrzebne do plażowania. Dla chętnych podziwiania pięknych widoków dostępnych jest wiele punktów widokowych oferujących panoramę okolicy, natomiast miłośnicy górskich wędrówek mogą zdobyć szczyty okolicznych gór. Dużą atrakcję stanowi Zatoka Kości, czyli rekonstrukcja dawnej osady oraz Twierdza Samuela. W ramach odpoczynku od gorącego słońca warto wybrać się na spacer śladami prawosławnych cerkwi i poznać największe architektoniczne perełki regionu Jeziora Ochrydzkiego. Dowiedz się więcej o miejscach wartych zobaczenia, które urozmaicą Twój pobyt w pięknych okolicznościach wodnego akwenu!
Cerkwie Ochrydy
W Macedonii ponad 60% społeczeństwa wyznaje prawosławie, dlatego w państwie wśród sakralnego budownictwa przeważają cerkwie, a wiele z nich zostało wzniesionych nad brzegiem Jeziora Ochrydzkiego! Najbardziej rozpoznawalnym przykładem religijnego budownictwa jest klasztor składający się z trzech cerkwi — Monastyr Kališta.
Pierwsza cerkiew wchodząca w skład kompleksu to świątynia usytuowana w jaskini, zbudowana w XIV wieku, która poświęcona jest Narodzeniu Najświętszej Bogurodzicy. Wnętrze obiektu jest bogato zdobione freskami przedstawiającymi wizerunki świętych i ważne wydarzenia z życia Chrystusa. Drugi obiekt to cerkiew wybudowana w XVIIi odnowiona w pod koniec XX wieku, również dedykowana Bogurodzicy. Umiejscowiona jest w centralnym punkcie klasztoru. Ostatnia cerkiew — pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, to świątynia prezentująca współczesne budownictwo z 1990 roku. Położona jest niedaleko wyjścia z klasztoru i mówi się, że wybudowano ją na źródle cudownej wody, która ma właściwości lecznicze.
W niewielkiej odległości od Monastyru znajduje się kolejna świątynia wykuta w skale — cerkiew św. Atanazego Wielkiego. Wnętrze obiektu jest niczym muzeum, ponieważ gromadzi największy zbiór średniowiecznego malarstwa w całym regionie. To miejsce musi znaleźć się na liście miejsc, które powinieneś zobaczyć, by jeszcze lepiej poznać kulturę Macedonii.
Bardzo popularnym miejscem, które często pojawia się na widokówkach z Jeziorem Ochrydzkim w tle, jest cerkiew św. Jana Teologa w Kaneo. Na wzniesieniu tuż za świątynią znajduje się punkt widokowy zapewniający piękną panoramę, która tworzy romantyczny klimat. Budowla powstała w XIV lub XV wieku, co ciężko jednoznacznie ustalić, ponieważ różne źródła zawierająca informacje o obiekcie niestety podają inne informacje. We wnętrzu cerkwi znajduje się zabytkowy ikonostas prawosławny oraz kolorowe freski. Kopułę świątyni zdobi wizerunek Chrystusa, aniołów i proroków.
Przy linii brzegowej jeziora znajduje się również wiele innych cerkwi wartych uwagi jak: cerkiew św. Zofii, cerkiew św. Pantelejmona, cerkiew św. Jerzego w Strudze oraz cerkiew św. Michała Archanioła w Radozdzie, lecz na szczególnie wyróżnienie zasługuje zabytkowa cerkiew św. Stefana.
Cerkiew św. Stefana
Cerkiew św. Stefana znajduje się w okolicy wsi Szipokno niedaleko Ochrydy. To wykuta w naturalnej skale świątynia pochodząca z X wieku. Ostateczny wygląd cerkwi zyskał wiele, dzięki remontom prowadzonym w XV wieku. Całość budowli robi ogromne wrażenie, choć podziwianie zabytku wymaga niemałej aktywności. Obiekt położony jest na wzgórzu, a jedyna droga do niego wymaga przejścia kilku kilometrów pod górę!
Okolica cerkwi jest porośnięta wielokolorową roślinnością, głównie czerwonymi pelargoniami. Dodatkowo uroku obiektowi dodają zdobnicze freski. Poziom niżej pod świątynią powstał dom pielgrzyma, w którym przyjmowani są goście z całego świata. Przy cerkwi znajdują się platformy widokowe, które dostarczają pięknych widokowych wrażeń, dzięki panoramie jeziora i miasta Ochryda. Sokole oko przy dobrej pogodzie może wypatrzeć obronne fortyfikacje wznoszące się na pobliskim wzgórzu. Na kolejny punkt krajobrazowy można dostać się, udając się na dzwonnicę położoną blisko cerkwi, na którą prowadzą metalowe schody.
Klasztor św. Nauma Ochrydzkiego
Jedną z większych atrakcji turystycznych nad Jeziorem Ochrydzkim jest Sveti Naum — Klasztor św. Nauma wzniesiony na południowym brzegu przy albańskiej granicy. Św. Naum był uczniem Cyryla i Metodego — wybitnych uczonych zajmujących się przekładem ksiąg liturgicznych na tych terenach za czasów starożytności. Pierwszy klasztor na tym terenie powstał około 905 roku, a jego rozbudowę kilka wieków później zainicjował św. Naum. Jak podają historyczne źródła, tu również pochowano pomysłodawcę budowli.
Sam klasztor jest niewielkich rozmiarów, jednak wraz z pozostałymi obiektami tworzy religijny kompleks, w którego skład wchodzą: cerkiew św. Archaniołów, cerkiew św. Petki, zabudowania mieszkalne oraz grób świętego. Na dziedzińcu znajduje się pięknie zagospodarowany ogród ze źródełkami, po którym wolno spacerują pawie. W XV wieku budowla została uszkodzona w wyniku najazdu Turków, natomiast konstrukcja, którą można podziwiać dziś, została odbudowana w XVI wieku.
Obiekt został wykonany z nawiązaniem do bizantyjskiego stylu architektury, a największą uwagę odwiedzających przykuwają bogate zdobienia. W środku znajduje się ikonostas z 1711 roku, a ściany klasztoru pokrywają freski sakralnej sztuki. W pobliżu kompleksu religijnego powstały restauracje, w których można zjeść ciepły posiłek. Dodatkowym atutem tego miejsca jest krajobraz. Okolica Klasztoru św. Nauma obfituje w wiele źródeł i wywierzysk, które tworzą niesamowity klimat tego miejsca.
Bitola
W ramach pobytu nad Jeziorem Ochrydzkim warto pomyśleć o zorganizowaniu wycieczki do innego miasta, a świetnym pomysłem jest wizyta w Bitoli! To druga pod względem wielkości miejscowość w Macedonii oddalonej od Ochrydy o godzinę jazdy samochodem. To właśnie w Bitoli możesz podziwiać zachowane ślady starożytnego budownictwa w jednym ze stanowisk archeologicznych. W Heraclei odkryto przepiękne mozaiki, przy których podczas tworzenia wykorzystano motywy roślinne, a także zwierzęce. Ozdobne mozaiki składają się z setek małych kafelkach w wielu odcieniach. Znajdują się tu również ruiny starożytnych zabudowań, z których ostały się kolumny, pozostałości teatru i niektóre mury. Podróż do tego miejsca to dobra okazja do cofnięcia się w czasie i poznania kultury miejscowych sprzed kilkunastu wieków!
W Bitoli możesz poznać życie lokalnej społeczności! Wybierz się na miejski bazar, może właśnie tu znajdziesz unikalną pamiątką z wyjazdu. Atrakcją miasta jest również deptak Širok Sokak, który stanowi najbardziej tętniącą życiem ulicę w mieście. To świetne miejsce na lunch lub kawę w zabudowie pięknych kamienic. W mieście możesz również zwiedzić cerkiew św. Dymitra oraz zabytkową Wieżę Zegarową.
Twierdza Samuela
W Ochrydzie na przestrzeni wieków wybudowano wiele obronnych zabezpieczeń, których zadaniem było stworzenie bezpiecznej przestrzeni dla mieszkańców i ochrona przed atakami wroga. Jeden obiekt wyróżnia się od pozostałych i stanowi symbol potęgi miasta — Twierdza Samuela. Na wzgórzu piętrzącym się nad Ochrydą za czasów panowania Bizancjum powstały fortyfikacyjne wzmocnienia, które następnie w średniowieczu za sprawą cara Samuela zostały rozbudowane i stworzyły potężny obronny obiekt, który dziś został udostępniony do zwiedzania.
Twierdza Samuela stanowi jedną z większych średniowiecznych fortec w całej Macedonii i choć obecnie pierwotna konstrukcja została zastąpiona zrekonstruowanymi wzniesieniami, obiekt robi wielkie wrażenie. W niemal nienaruszonym stanie przetrwała główna brama twierdzy, a ciekawym faktem jest to, że mury otaczające obiekt rozciągają się na odległość 3 kilometrów do portu znajdującego się przy jeziorze i osiągają wysokość od 10 do 16 metrów! Z punktu widokowego doskonale widać całe Jezioro Ochrydzkie oraz położone w dole miasto Ochryda.
Bay of Bones
Bay of Bones, czyli Zatoka na wodzie to nie tylko, jak mogłoby się wydawać, piękny fragment wybrzeża Jeziora Ochrydzkiego, a i ciekawa historia, wiążąca się z tym miejscem! W rzeczywistości jest to skansen na wodzie, a mówiąc inaczej — rekonstrukcja osady, która zamieszkiwała ten teren około 1200-700 roku p.n.e. Nazwa nawiązuje do znalezisk, które wyłowiono w wodzie. W główniej mierze były to narzędzia stworzone z kości, którymi posługiwali się mieszkańcy. Największą zagadką była lokalizacja osady, która prezentuje się niczym letniskowe domki z tropikalnych wysp, jednak według opinii badaczy, domy oparte na palach wbitych w dno jeziora miały na celu odgrodzić się od ataków dzikich zwierząt.
Nie tylko ogół konstrukcji skansenu robi wrażenie — wśród małych mieszkań można odnaleźć wiele eksponatów, nawiązujących do życia społeczności zamieszkującej osadę. Znalezione artefakty to głównie szczątki zwierząt, narzędzia, ceramika, a także trofea zwierzęce.
Platforma, na której wznosi się dziś osada, ma ponad 8000 metrów kwadratowych, a do jej wybudowania wykorzystano aż 1000 drewnianych pali. Zwiedzając osadę, można zobrazować sobie, jak mogła wyglądać mała wioska, za czasów największej świetności, w pięknych warunkach Jeziora Ochrydzkiego. Bilet wstępu do muzeum na wodzie to koszt 100 denarów macedońskich, czyli około 8 złotych.
Wycieczka po wydeptanych pasmach górskich
Na granicy Macedonii z Albanią w malowniczych okolicznościach przyrody — między Jeziorem Ochrydzkim i Jeziorem Prespańskim rozciąga się pasmo gór Galičica, które służy górskim wędrówkom. Najwyższy szczyt to Magaro, który wznosi się na 2254 m n.p.m. Na terenie tym powstał Narodowy Park Galičica oferujący krajobrazy wapiennych skał oraz ciekawe zjawiska krasowe. Obszar ten nie jest jeszcze w pełni zagospodarowany, jeśli chodzi o wytyczenie szlaków wędrownych, jednak są miejsca, do których można udać się w celu podziwiania okolicy z wyższej wysokości!
Jedną z propozycji jest rozpoczęcie trasy w wiosce Velgosti znajdującej się w pobliżu Ochrydy, której długość wynosi 18 kilometrów. Co czeka turystów na końcu wyprawy? Zwieńczeniem trudów jest zwiedzanie kościoła św. Bogorodica we wsi Skrebatno i podziwianie pięknych form przyrody w Parku Narodowym Galičica.
Podczas wędrówek po paśmie górskim nad Jeziorem Ochrydzkim warto zachować ostrożność, ponieważ niektóre odcinki szlaku są bardzo wąskie. Po drodze można podziwiać mniejsze kościoły i kapliczki, które stanowią o wyjątkowości tej wyprawy!
W okolicach Ochrydy wyznaczono również wiele tras rowerowych lub przeznaczonych dla samochodów osobowych, dzięki którym szybko można znaleźć upragniony widokowy punkt, np. położony w wiosce Trpejca lub przy Kościele st. Goerge.
Jezioro Ochrydzkie — plaże
Niezaprzeczalnie można stwierdzić, że plażowa strefa Jeziora Ochrydzkiego znacznie lepiej prezentuje się w Macedonii, niż od strony albańskiej granicy. W Albanii urlopowicze mogą korzystać z niewielu udogodnień w postaci stoisk gastronomicznych oraz oferty rekreacyjnej, dlatego też ten fragment brzegu nie jest zwykle bardzo zatłoczony.
W części macedońskiej infrastruktura plażowa wygląda zdecydowanie lepiej. Można odnaleźć tu wiele restauracji, barów oraz masę sprzętu wodnego, który jest przeznaczony do wypożyczenia. Plaże w obu przypadkach nie są szerokie, jednak pokrywa je piasek, który zapewnia komfort wypoczynku, niemniej nie w każdym miejscu można go spotkać. Najlepsze odcinki linii brzegowej do wypoczynku odnajdziesz w miastach: Ochryda, Struga, Pogradec, Gorica, Lagadin, Eleshec, Metropol, Bellevue oraz Slavia.
